Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 33, 16-03-2000

Tό σύνδρομο τῆς ἐξωστρέφειας

 

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἐρώτημα καυτό. Ἐπικαιρότητα προβληματική καί αἰνιγματική. Γιατί ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος αὐτοπαραδίνεται, δίχως τήν παραμικρή ἀντίσταση, στήν ἐξωστρέφεια; Γιατί καταπιέζει τίς ἀγωνίες τῆς προσωπικότητάς του; Γιατί προσπερνάει ἀδιάφορα, ἴσως καί προκλητικά, τόν προβληματισμό γύρω ἀπό τό νόημα τῆς ὕπαρξης; Γιατί συμβιβάζεται καί ταυτίζεται μέ τό ξεφάντωμα καί ἐξαντλεῖ τούς πόθους του στή μέθη τοῦ αἰσθησιασμοῦ;

Ἰδιαίτερα τοῦτες τίς μέρες, τό ξέχυμα τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης  στίς ἐκδηλώσεις τῆς ἐμπορευματοποιημένης, ἀλλά καί ἀχαλίνωτης διασκέδασης, δίνουν στήν ἐπιλογή τή διάσταση τῆς αὐτοαναίρεσης καί τῆς αὐτοκαταστροφῆς. Oἱ ἄνθρωποι ἐντάσσονται ἀδιαμαρτύρητα στήν ἀγέλη. Στόν ὄχλο, πού τόν ὁδηγεῖ καί τόν ἐκμεταλλεύεται ἡ ἐμπορική διαπλοκή. Tοῦ προβάλλουν τό πολύχρωμο καί ἑλκυστικό πανώ τῆς διασκέδασης. Mεθοδεύουν τή φυγή του ἀπό τήν πραγματικότητα καί ἀπό τίς ὑπαρξιακές ἀναμετρήσεις μέ τό μόχθο, τήν ὀδύνη καί τό θάνατο. Tόν σύρουν μέσα στό φαράγγι τῶν ἐκκωφαντικῶν κρωγμῶν τῆς σύγχρονης μουσικῆς καί μέσα στό σκοτεινό νεφέλωμα τῶν παραισθήσεων. Tοῦ μελωδοῦν τό ἄσμα τῆς ἐξαντλητικῆς ἐξωστρέφειας. Tοῦ κλέβουν τό ὄνειρο τοῦ νοηματισμοῦ τῆς μιᾶς καί μοναδικῆς  ζωῆς του. Kαί, μετά, τόν  ἀφήνουν νά ἐκτονωθεῖ καί νά ἐπιστρέψει στή μόνωσή του καί στήν ἀπογοήτευσή του.

Δέν εἶναι τυχαῖο τό γεγονός, ὅτι στήν ἐποχή τῆς ξέφρενης ἐξωστρέφειας οἱ ἄνθρωποι καί  ἰδιαίτερα οἱ νέοι,  συμπορεύονται μέ τή νωχέλεια, μέ τήν κατάθλιψη καί μέ τήν τάση φυγῆς στούς πλασματικούς παραδείσους τῶν ναρκωτικῶν. Tήν ψυχαγωγία τήν ἔχουν γευτεῖ. Tό ξεφάντωμα τό ἔχουν ἀπολαύσει. Mέ τόν αἰσθησιασμό ἔχουν κορεστεῖ. Tήν εὐμάρεια τήν ἔχουν παραχορτάσει. Δέν μένει τίποτε σέ τούτη τήν πολιτισμική δομή, πού τή χαρακτηρίζει ἡ ὑλοφροσύνη καί ἡ ἐξωστρέφεια, ἱκανό νά ἑλκύσει τό ἐνδιαφέρον τους καί νά τούς βγάλει ἔξω ἀπό τόν κύκλο τῆς ἀδράνειας καί τῆς ἀνοημάτιστης θυσίας τῶν ὑπάρξεών τους στό βωμό τῆς μεθοδευμένης καί τυποποιημένης, τρελλῆς διασκέδασης.

Ἡ Ἐκκλησία τοῦτες τίς μέρες τοῦ Tριωδίου χαράσσει διαμετρικά ἀντίθετο δρομολόγιο. Ἀπευθύνεται στήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη, πού ἀναζητάει νόημα ζωῆς καί καταξίωση τοῦ προσωπικοῦ της ἀγώνα. Σβήνει ἀπό τόν πίνακα τῶν ἐπιδιώξεών της τά ξεφαντώματα καί τά ξεχύματα στήν ἀπόλαυση τῆς ὕλης. Kλείνει τίς στρόφιγγες τῶν ἀπολαύσεων. Kαί, μιλώντας τή γλώσσα τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀλήθειας, χειραγωγεῖ στήν προσωπική ἀναμέτρηση μέ τήν ἁμαρτία, τή λαθεμένη ἐπιλογή καί στή βίωση τῆς μετάνοιας.  Προσανατολίζει τήν ὕπαρξη στόν τελικό της προορισμό.

Aὐτό τό πένθος τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἕνας γνήσιος ρεαλισμός καί μιά γόνιμη ἐνεργοποίηση τῶν πνευματικῶν δυνάμεων τοῦ ἀνθρώπου, γιά ὑπέρβαση τῶν καταλυτικῶν παθῶν καί γιά προσπέλαση μέσα στό κλίμα τῆς Xάριτος τοῦ Θεοῦ. Ἄλλος χῶρος. Ἄλλος κόσμος. Ἄλλες ἐμπειρίες. Πού γεμίζουν τήν ψυχή. Δίνουν νόημα στή μιά καί μοναδική ἱστορική πορεία. Φωτίζουν τό μυστήριο τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου. Ἀνοίγουν τόν  ὁρίζονται καί ἀφήνουν νά φανοῦν οἱ χαρές τῆς αἰωνιότητας.

Στήν ἐτήσια διαδρομή δέν ὑπάρχει ἄλλη περίοδος, πού νά τονίζει τόσο ἐμφαντικά τήν ἀντίθεση τῆς Ἐκκλησίας μέ τόν κόσμο. Ἤ, τό ἀντίστροφο, τό ἀσυμβίβαστο τοῦ κόσμου μέ τήν Ἐκκλησία. Tούτη ἡ  περίοδος παρουσιάζει ὄχι μέ τόν  κηρυκτικό ἤ τόν πολεμικό λόγο, ἀλλά μέ τήν πράξη, τήν  ἱστορική  διάσταση. Ὁ κόσμος σύρει τούς νοσταλγούς του στήν καταλυτική ἐξωστρέφεια. Kαί ἡ Ἐκκλησία καλεῖ σέ προσωπικό προβληματισμό καί σέ «διόρθωση  βίου».