†Mητροπολίτης Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικόδημος

  • Ἀρχική
  • Καλῶς ὁρίσατε
  • Μητροπολίτης
    • Βιογραφικά στοιχεῖα
    • Φωτογραφίες
    • Νεκρολογίες
  • Ἱερά Μονή Νέου Στουδίου
    • Ἱστορικό
    • Φωτογραφίες
    • Χάρτης
    • Δραστηριότητες
    • Κηρύγματα
      • π. Είρηναῖος Μπουσδέκης
        • Ἠχητικά
        • Κείμενα
      • π. Μάξιμος Ἀναστόπουλος
      • μ. Ἰγνάτιος Βερβέρης
  • Ἐκδόσεις Σπορά
    • Εἰσαγωγικά
    • Λειτουργική Θεολογία
    • Ἱερατικά
    • Ἐκκλησιολογία
    • Μοναχικός βίος
    • Ὁμιλητικά βοηθήματα
    • Πατέρες καί σύγχρονη ζωή
    • Σύγχρονη ἐκκλησιαστική ἱστορία
    • Ὀρθόδοξοι προσανατολισμοί
    • Σχολιασμός τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐπικαιρότητας
    • Ὑπαρξιακές άνησυχίες
    • Διηγήματα
    • Ἄλλοι συγγραφείς
  • Ἐλεύθερη Πληροφόρηση
    • Εἰσαγωγικά
    • Εὐρετήριο τευχῶν
  • Ἐπικοινωνία

† ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ

  • Βιογραφικό
  • Κηρύγματα
    • Ἠχητικά
      • Ἰωάννης
      • Ματθαῖος
      • Λουκᾶς
      • Μάρκος
      • Μηναῖο
      • Ἀποστολικά
        • Πεντηκοστάριο
        • Κυριακῶν
        • Μηναῖο
        • Τριώδιο
      • Παρακλήσεις
      • Χαιρετισμοί
      • Ἐπίκαιρα
    • Κείμενα
  • Ραδιοφωνικές συζητήσεις
  • Ἄρθρα
    • Ἐκκλησία
    • Ἐπίσκοπος
    • Θεολογικά
    • Σύνοδος
    • Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο
    • Ἀνθρωπολογία
      • Ἀνθρωπολογικά
      • Τί ἐστιν ἄνθρωπος;
    • Ἀθεΐα
    • Παράδοση
    • Πρόοδος ἤ συντήρηση;
    • Παγκοσμιοποίηση καί Παράδοση
    • Ἀπολογητική
      • Ὀρθός λόγος-Πίστη
    • Ἐκκλησιαστική δικαιοσύνη
    • Σχέσεις Ἐκκλησίας-Πολιτείας
    • Ἱστορικά
      • Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ
      • Ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος
      • Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος Β'
      • Ἰγνάτιος Λάπας
    • Χριστούγεννα
    • Πάσχα
  • ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
  • 12 ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ
    • Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικόδημος
      • Βιογραφικό
      • Φωτογραφίες
    • Λαρίσης Θεολόγος
      • Βιογραφικά στοιχεῖα
      • Νεκρολογίες
      • Ἱστορικά
      • Φωτογραφίες
    • Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντῖνος
      • Προσωπικότητα
      • Φωτογραφίες
    • Θεσσαλονίκης Λεωνίδας
      • Φωτογραφίες
      • Νεκρολογίες
    • Ἀλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιος
      • Βιογραφικά στοιχεῖα
      • Φωτογραφίες
    • Διδυμοτείχου Κωνσταντῖνος
      • Φωτογραφίες
    • Κιλκισίου Χαρίτων
      • Φωτογραφίες
    • Χαλκίδος Νικόλαος
      • Ἱστορικά
      • Προσωπικότητα
      • Φωτογραφίες
    • Δημητριάδος Ἠλίας
      • Φωτογραφίες
    • Παραμυθίας Παῦλος
      • Φωτογραφίες
    • Ζακύνθου Ἀπόστολος
      • Φωτογραφίες
    • Τρίκκης καί Σταγῶν Σεραφείμ
      • Φωτογραφίες
    • Δημοσιεύματα
  • ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
    • Νέες Χῶρες
    • Οὐκρανικά
    • Διάφορα
  • ΑΡΘΡΑ ΑΛΛΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ
    • Ἐλευθέριος Χ. Οἰκονομάκος
    • Ἄλλοι συγγραφεῖς
  • ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΔΟΜΗ
    • Βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ
    • Θυσίαν αἰνέσεως
    • Σπουδή ἀγάπης
    • Στοχασμοί τοῦ Σαββάτου
    • Τό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ
    • Τό «τραῦμα» τῆς ἀγάπης
    • Καινή Διαθήκη
    • Διάφορα
  • ΠΑΤΕΡΙΚΑ
    • Ἡ ἱκεσία ἑνός ἁγίου
    • Διάφορα Πατερικά
Νέα έκδοση!
Κυκλοφόρησε το βιβλίο "Το βίωμα και η διδαχή των Πατέρων. Ανθοδέσμη σοφίας και αγιότητας".
Περιέχει κείμενα Πατερικά των τριών πρώτων αιώνων και τις μεταφράσεις τους από τον Μακαριστό Μητροπολίτη Αττικής και Μεγαρίδος Νικόδημο.
6 To vioma kai i didaxi twn Paterwn
Δημοσιεύθηκε : 26 Οκτωβρίου 2020

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 242, 1-12-2008

Κριτική-αὐτοκριτική

Τρία πορτρέτα

0137 Ιερώνυμος Κοτσώνης 25 

1) Ἀρχιεπίσκοπος Ἱερώνυμος Κοτσώνης

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Δέν εἶναι εὔκολο νά εἰκονίσεις, μέ πληρότητα καί πειστικότητα, τή διακύμανση τοῦ δίδυμου “κριτική-αὐτοκριτική” στή λειτουργία τῶν δυό διοικητικῶν Σωμάτων τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, τῆς Συνόδου τῆς ῾Ιεραρχίας καί τοῦ ἐξουσιοδοτημένου ἀπό αὐτήν ὀργάνου, τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου. Πρέπει νά ἀπομονώσεις τίς ἱστορικές περιόδους. Καί νά προωθήσεις στή βάσανο τῆς ἀνάλυσης καί τῆς κριτικῆς σου τίς συμπεριφορές τῶν κορυφαίων, σημαιοφόρων ἡγετικῶν παραγόντων, πού, μέ τόν προσωπικό τους δυναμισμό ἤ μέ τήν πολύχρωμη ἀδυναμία τους, χάραξαν τό ἰδιόμορφο στίγμα τῆς ἐποχῆς. Τά Συνοδικά σχήματα λειτουργοῦν σέ ἀτέρμονο μῆκος χρόνου. ᾿Αλλά τά πρόσωπα βηματίζουν σέ σχηματισμό συνεχοῦς διαδοχῆς. Καί ἡ ἐναλλαγή τῶν ἡγετικῶν ᾿Επισκοπικῶν στελεχῶν, σηματοδοτεῖ τροποποίηση ἤ καί ἀνατροπή τοῦ προηγούμενου modus potestatis καί εἰσαγωγή νέου ὁράματος καί νέων ἀντιδράσεων στίς προκλήσεις τῆς ἐπικαιρότητας. Σέ περίπτωση, πού δέ θά ψυχογραφήσεις, μέ πιστότητα, τήν ἄλλη προσωπικότητα καί, παράλληλα, πού δέ θά φωτογραφήσεις τόν ἄλλο τρόπο διαχείρισης τοῦ ποιμαντικοῦ λειτουργήματος και τό ἄλλο φάσμα τῶν προσωπικῶν συμπεριφορῶν, κατά τή διαδοχή τῶν προκλήσεων τῆς καθεμιᾶς μέρας, δέ θά κατορθώσεις  νά προσδιορίσεις ἄν καί μέ πόση εὐσυνειδησία ἀνταποκρινόταν ἡ ἡγεσία τοῦ “χθές” καί ἀνταποκρίνεται ἡ διάδοχη φρουρά τοῦ “σήμερα” στό ἐπιτακτικό χρέος τῆς ἐλεύθερης κριτικῆς τῶν ποιμαντικῶν σχεδιασμῶν καί τῆς ταπεινόφρονης, ἐνσυνείδητης αὐτοκριτικῆς, στίς περιπτώσεις ἐλλείψεων ἤ καί ὀλισθημάτων.

῎Εχω μπροστά μου, νωπό, τόν πίνακα τῶν ἐκκλησιαστικῶν γεγονότων, πού συνέθεσαν τήν ἱστορική ἀφήγηση τῆς τελευταίας πεντηκονταετίας. ῎Οχι ὡς πληροφόρηση ἀπό ἄλλες πηγές ἤ ἱστορική σύνθεση ἀπό δεύτερο ἤ τρίτο χέρι. ῎Εχω τό πλούσιο ὑλικό, ὡς προσωπικό ἀπόκτημα καί ἐπεξεργασμένο θησαύρισμα. ῾Η κάθε λεπτομέρεια ἀποτελεῖ, γιά μένα, ἐμπειρικό χάραγμα στή συνείδηση καί στή μνήμη. ᾿Αποτίμηση διαμορφωμένη καί παγιωμένη στή ροή τῶν γεγονότων καί στήν, ἀπό κοντά, παρακολούθηση τοῦ Συνοδικοῦ ἔργου.

Κάνοντας χρήση ὅλων αὐτῶν τῶν προσωπικῶν μου ἐμπειριῶν, θά προσπαθήσω νά συνθέσω, μέ ἁδρές γραμμές, τά πορτρέτα τῶν τριῶν προκαθημένων τῆς ἑλληνικῆς ᾿Εκκλησίας, πού πηδαλιούχησαν τό ἱερό Σκάφος κατά τήν τελευταία πεντηκονταετία καί ἀπόθεσαν, μέ γαλήνια σεμνότητα ἤ μέ ἐκρηκτικό πάθος, τήν ἀτομική τους σφραγίδα στή βίβλο τῶν συμβάντων καί στίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων.  

***

Τόν πρῶτο ἡγέτη νοιώθω τήν ἀνάγκη νά τόν προσεγγίσω ἰδιαίτερα σεβαστικά. Γιατί ἄφηνε, μέ τό πέρασμά του, πνοή ἁγίας βιοτῆς καί ζεστασιά ἀνόθευτης, πηγαίας ἀγάπης.

Εἶναι ὁ μακαριστός ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος. ῎Ασκησε τό λειτούργημά του μέ ἀθόρυβη, ἀλλά δυναμική, σεμνότητα, σέ χρονικό μῆκος μιᾶς καί μόνης ἑξαετίας. Καί ἄφησε πίσω του ἔργο, πού δέν ἐπαρκοῦν γιά νά τό ἀντισταθμίσουν οἱ προκάτοχοί του καί οἱ διάδοχοί του τῆς περιόδου ὁλόκληρου τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα.

Θά ἀποτυπώσω τό πρῶτο, καίριο στίγμα τῆς πνευματικῆς του ταυτότητας, δημοσιοποιώντας μιά προσωπική μου ἐμπειρία. Τόν ἐπισκέφθηκα, μετά τήν ἀπόσυρσή του ἀπό τήν πολύπτυχη καί πολυτάραχη ἀρχιεπισκοπική δράση του, στό ταπεινό του ἡσυχαστήριο τῆς Τήνου. Καί, σέ κάποια στιγμή, καθώς καθόταν στό γραφεῖο του, τόν εἶδα νά πιάνει στό χέρι τό ῾Ιερό Εὐαγγέλιο, νά τό σηκώνει καί νά μοῦ λέει, μέ φωνή τρεμάμενη ἀπό τό δέος καί τή συγκίνηση: Αὐτό τό Εὐαγγέλιο, ἐγώ τό ἐφαρμόζω; Εἶμαι λειτουργός τῆς ᾿Εκκλησίας, εἶμαι ᾿Αρχιεπίσκοπος, φορτισμένος μέ τήν εὐθύνη νά διδάσκω καί νά ἁγιάζω τό λαό. Αὐτά, πού μοῦ λέει τό Εὐαγγέλιο τά ἔχω βιώσει, μέ πιστότητα καί μέ ἀκρίβεια, στήν προσωπική μου ζωή καί τό ἔχω κάνει πράξη κατά τήν ἄσκηση τοῦ λειτουργήματός μου; 

Στάθηκα ἄφωνος καί τόν κύτταζα. ῎Ενοιωθα, πώς δέ μιλοῦσαν τά χείλη του, ἀλλά ἡ καρδιά του. ῾Η εὐαίσθητη συνείδησή του, πού μοναδικό της ὅραμα εἶχε τήν εὐθυγράμμιση μέ τό λόγο τοῦ σαρκωμένου Λόγου, μέ τήν ἀτίμητη Διδαχή τοῦ ᾿Αρχηγοῦ τῆς ᾿Εκκλησίας μας ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ.

Μετά ἀπό καιρό, τυπώθηκε τό βαθύτατα ἐξομολογητικό βιβλίο του, μέ τόν ἐρωτηματικό τίτλο· “Εἴμαστε Χριστιανοί;”. Καί ἐκεῖ εἶδα νά ἐπαναλαμβάνει, ἐνώπιον ὅλων τῶν ἀναγνωστῶν του, τήν ἴδια, ἐναγώνια, αὐτοκριτική του·

“Τό βιβλίο αὐτό ξεκίνησε ἀπό ἕναν αὐτοέλεγχο, πού μέ ἀπασχολοῦσε ἐπί πολύν καιρό. Σκοπός του ἦταν ν᾿ ἀπαντήσω στόν ἑαυτό μου, ἄν εἶμαι ἤ δέν εἶμαι Χριστιανός”.

᾿Εκμυστηρεύσεις συγκλονιστικές καί ἀφυπνιστικές. ῞Οταν ἔχεις μπροστά σου ἕνα λευκασμένο γέροντα, νά σοῦ ὁμολογεῖ, μέ ἤρεμο βλέμμα καί σπασμένη φωνή, ὅτι αὐτοεξετάζεται καί αὐτοανακρίνεται, ἄν στοιχίζεται μέ ἀκρίβεια στίς Εὐαγγελικές προδιαγραφές καί στήν πλούσια Πατερική Παράδοση, δέ βρίσκεις ἄλλο τρόπο ἀνταπόκρισης, παρά μόνο τό νά σκύψεις καί νά ἀσπαστεῖς τό τίμιο χέρι του.

Θά ἀναφέρω καί ἕνα δεύτερο δεῖγμα τῆς πνευματικῆς του εὐαισθησίας, πού ἐναρμονίζεται μέ τό πρῶτο καί ἀκτινοβολεῖ τήν πληρότητα τῆς ἐξαγιασμένης ὕπαρξής του. Εἶχε τήν ἄνεση, στήν περίπτωση λαθεμένου ἤ κακῶς ἐπιλεγμένου χειρισμοῦ του, νά ἀναγνωρίζει, δημόσια, τήν εὐθύνη του καί νά καταθέτει ἐνώπιον τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ τή μετάνοιά του.      

 Σέ κρίσιμη στιγμή, πού κλήθηκε νά παρέμβει στήν ἐκκλησιαστική ζωή τῆς Κύπρου καί νά βοηθήσει στήν ἀποκατάσταση τῆς σπασμένης ἑνότητας τοῦ ᾿Επισκοπικοῦ Σώματος, θεώρησε, πώς πρώτη καί ἀδήριτη ἀνάγκη ἦταν νά ἀνακόψει τήν ἔξαψη τοῦ διχασμοῦ, γιά νά ἀποφευχθεῖ ἡ καταιγίδα τοῦ αἱματοκυλίσματος καί τῆς καταστροφῆς, πού διαγραφόταν στό θολό ὁρίζοντα. Καί παρακάμπτοντας τήν ἐπιταγή τῶν ῾Ιερῶν Κανόνων, πού δέν ἐπιτρέπουν τήν ταυτόχρονη ἄσκηση ἐκκλησιαστικῆς καί κοσμικῆς ἐξουσίας, συνέστησε στή μικρή ὁμάδα τῶν Κυπρίων ᾿Επισκόπων, νά μήν ἐπιμείνουν στήν ἀπαίτησή τους νά παραιτηθεῖ ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ἀπό τήν κοσμική ἔπαλξη τοῦ προέδρου τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας.

᾿Αργότερα καί μετά τίς τραγικές ἐξελίξεις στήν Κύπρο, δέ δίστασε νά ἐξομολογηθεῖ δημόσια, ὅτι ἡ παράκαμψη τῶν σχετικῶν διατάξεων τῶν ῾Ιερῶν Κανόνων ἦταν λάθος του καί ἐκκλησιαστικό ἀτόπημά του.

Σέ ἕνα χειρόγραφο, τό ὁποῖο βρέθηκε στά κατάλοιπά του καί στό ὁποῖο διεκτραγωδεῖ τά γεγονότα, πού κατέληξαν στήν Τουρκική κατοχή τῆς μισῆς Κύπρου, ἱστορεῖ καί τή δική του προσπάθεια νά συγκρατήσει ἑνωμένη τήν ῾Ιεραρχία τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς Κύπρου.

Μεταφέρω κάποια ἀποσπάσματα·

“Τόν Μακάριο, παρά τίς γνωστές ἀδυναμίες του, τόν θεωροῦσα ἕνα μεγάλο ἐκκλησιαστικό καί ἐθνικό κεφάλαιο. ᾿Εκκλησιαστικό μέν γιατί εἶχε μιά παγκόσμια ἀκτινοβολία, καί μάλιστα στίς Χῶρες τοῦ λεγομένου Τρίτου Κόσμου καί ἰδιαίτερα τῆς ᾿Αφρικῆς. ῏Ηταν ἀκόμα ἀρκετά νέος καί, κατά ἄνθρωπον, μποροῦσε νά ὑπολογίζη κανείς ὅτι θά ζοῦσε ἀκόμα πολλά χρόνια. Γι᾿ αὐτό, ἄν ἀξιοποιοῦσε αὐτή τήν ἀκτινοβολία, θά μποροῦσε νά βοηθήση πολύ στή διάδοσι τῆς πίστεώς μας, ἰδιαίτερα στή Μαύρη ῎Ηπειρο, ὅπου ἡ παρουσία μας εἶναι τόσο ἰσχνή.

...᾿Εκεῖ, ὅμως, πού ἡ παρέκκλισις ἀπ᾿ τούς ῾Ιερούς Κανόνες ἦταν κατάφωρη, ἦταν ὁ συνδυασμός τοῦ ἀρχιεπισκοπικοῦ ἀξιώματος τοῦ Μακαρίου, μέ τήν Προεδρία τῆς Δημοκρατίας. Καί σ᾿ αὐτή τήν παραβίαση τῶν ῾Ιερῶν Κανόνων νοιώθω, πώς εἶμαι συνένοχος ὄχι μόνο γιατί δέν τήν κατήγγειλα, ἀλλά καί γιατί προσπάθησα, μέ διάφορα κανονολογικά τεχνάσματα νά τή δικαιολογήσω. Σ᾿ αὐτό εἶχε πέρα γιά πέρα δίκαιο ὁ π. ᾿Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος, πού μέ ἕνα περισπούδαστο καί ἐμπεριστατωμένο ἄρθρο του ἔχει ἀντικρούσει τίς ἀπόψεις μου.

Θά μ᾿ ἐρωτήσει ὁ Θεός γιατί τό ἐνέκρινα, ἐνῶ ἤξερα πώς δέν ἦταν σωστό. ᾿Εκεῖνος, ὅμως, γνωρίζει, ὅτι ἄν εἶχα τηρήσει τή στάση πού τήρησα στό ζήτημα αὐτό δέν ἦταν οὔτε ἀπό ἰδιοτέλεια δική μου οὔτε ἀπό ἀνθρωπαρέσκεια, οὔτε καί ἀπό δειλία. Στή στάση μου ἐκείνη τό μόνο μου κίνητρο ἦταν τό ἐθνικό συμφέρον. ῎Αν ἡ ἄποψί μου ὅτι ἦταν ἐθνικό συμφέρον νά παραμείνη ὁ Μακάριος καί ᾿Αρχιεπίσκοπος Κύπρου καί Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας ἦταν λανθασμένη, αὐτό εἶναι λάθος, ἁμάρτημα ὅμως εἶναι νά καταπατηθοῦν οἱ ῾Ιεροί Κανόνες γιά χάρι τοῦ ἐθνικοῦ συμφέροντος. Καί αὐτό ἔγινε σ᾿ αὐτή τήν περίπτωσι”.

῾Η εἰλικρίνεια τοῦ μακαριστοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου ῾Ιερώνυμου, ἡ ἀνοιχτή, διάφανη καρδιά  του, πού κατέθετε, πάντοτε, ἔντιμο λόγο καί μπροστά στό Θρόνο τοῦ Θεοῦ καί μπροστά στήν ἀγαπημένη του ἐκκλησιαστική οἰκογένεια, βρίσκεται πιά κατατεθειμένη στό φυλακτήριο τῆς ἱστορίας, ὡς “Χριστοῦ εὐωδία ἐν τοῖς σωζομένοις καί ἐν τοῖς ἀπολλυμένοις” (Β΄ Κορινθ. β΄ 5). ῞Οσοι ποιμένες ὀσφρανθοῦν αὐτή τήν εὐωδία, θά νοιώσουν τήν ἀνάγκη νά τήν ἀναμεταδώσουν. ῞Οσοι μείνουν προσκολλημένοι στήν ὑπόκριση τοῦ φαρισαϊκοῦ σχήματος, θά ἀναπλάσουν τό σκηνικό τῆς ἀπάτης.     

***

Τό δεύτερο, χαρισματικό στοιχεῖο συμπεριφορᾶς τοῦ μακαριστοῦ, ἀνεπανάληπτου (τοὐλάχιστο γιά τήν ἐποχή μας) ῾Ιεράρχη ῾Ιερώνυμου, ἦταν ἡ ἔντιμη, ἀνεπιτήδευτη, καθαρά ἐκκλησιοκεντρική διαχείριση τῶν προβλημάτων τῆς ᾿Εκκλησίας, ἡ σαφής ἀποστασιοποίησή του ἀπό τά σχήματα καί τά ὁράματα τῆς κατεστημένης κοσμικότητας καί ὁ “ἐν ἁπλότητι” ἀδελφικῆς ἀγάπης διάλογός του μέ τόν ὁποιοδήποτε συνομιλητή, πού θά διατύπωνε ἐρώτημα ὑπαρξιακῆς ἀγωνίας ἤ θά ἐπιχειροῦσε πολεμική ἀναμέτρηση μαζί του.

῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος δέν ἀνῆκε σέ λέσχες ἐκκλησιαστικῆς ἤ κοινωνικῆς σκοπιμότητας. Δέν ὑποτασσόταν στούς ἐκβιασμούς τῆς κοσμικῆς ἐξουσίας. Δέν ἅπλωνε τό χέρι, γιά νά δρέψει τούς καρπούς τῆς “ἄκρατης δημοσιότητας” καί τῆς ἐξαγορασμένης “δημοτικότητας”. ῏Ηταν ἕνα καθαρό, ἀλάξευτο μέταλλο, ἀποκομμένο ἀπό τό μεταλλεῖο τῆς Πατερικῆς ἁγιότητας. Καί ἄφηνε -παντοῦ καί πάντοτε- τή στιλπνή λάμψη καί τόν ἐναρμόνιο ἦχο τῆς ἀνόθευτης ἀρχιερωσύνης του.

Κατά τό βραχύ διάστημα τῆς ὑπεύθυνης ἡγετικῆς του δράσης, πολεμήθηκε ἀπό πολλούς. ᾿Από τίς κυψέλες τῶν σκανδαλοποιῶν, πού ὑπῆρχαν καί τότε καί δροῦσαν ἀσύδοτοι μέσα στήν αὐλή τῆς ᾿Ορθόδοξης ἑλληνικῆς ᾿Εκκλησίας. ᾿Από τούς ἠλεκτρισμένους καί ἐπαναστατημένους διαχειριστές τῆς κοσμικῆς ἐξουσίας. ᾿Από τούς κράχτες τῶν μοντέρνων(!!!) ἰδεῶν καί τούς ἐμπόρους τῶν φετίχ τῆς ποικίλης ἀπόλαυσης. Κάποιοι τόν ἤθελαν δουλικά ὑποταγμένο στούς σχεδιασμούς τους. Κάποιοι ἄλλοι τόν πυροβολοῦσαν, γιατί τόν θεωροῦσαν ἀνάχωμα, πού ἐμπόδιζε τήν προσωπική ἤ τήν ὁμαδική προέλασή τους.

᾿Απέναντι ὅλων αὐτῶν ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος στάθηκε ὄρθιος, ἀκέραιος, καθηλωμένος στό πρόσωπο τοῦ ᾿Εσταυρωμένου καί στό ἐπισκοπικό του ὅραμα, ἀνοιχτός πάντοτε στόν ἔντιμο διάλογο, ἕτοιμος καί πρόθυμος “πρός ἀπολογίαν παντί τῷ αἰτοῦντι λόγον” (Α΄ Πέτρ. γ΄ 15), ἀπρόθυμος γιά σκοτεινές δοσοληψίες ἤ γιά συμβιβασμούς “πρός τάς ἀρχάς, πρός τάς ἐξουσίας, πρός τούς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου” (᾿Εφεσ. στ΄ 12).

Εἶναι σέ ὅλους γνωστό, ὅτι ἡ ἀρχιεπισκοπική θητεία τοῦ μακαριστοῦ ῾Ιερώνυμου συνέπεσε μέ τήν κατάλυση τοῦ δημοκρατικοῦ πολιτεύματος καί τήν ὑπερίσχυση τῆς δικτατορίας. Τό κλίμα, πού προέκυψε, ἦταν ἐπικίνδυνα ἐκρηκτικό. Καί ὁ ἀναβρασμός τῶν κυμάτων δέ σεβάστηκε καί δέν ἄφησε ἀπρόσβλητο τό “ἀκέραιο” καί “ἐντελῶς ἀνεύθυνο” πρόσωπό του. ῾Η μιά ὁμάδα τόν κατηγοροῦσε καί τόν σπίλωνε, γιατί δέν προσχώρησε στό σχηματισμό της καί δέ συστρατεύτηκε στούς ἀγῶνες της. Καί ἡ ἄλλη τόν ὀνομάτιζε σύμμαχο τῆς τυραννίας καί τόν πυροβολοῦσε, μέ μανία καί πάθος.

Στήν πραγματικότητα, ὅλες αὐτές οἱ “πεφυσιωμένες” μαχητικές ἐπάλξεις, μέρος τῶν παικτῶν τῆς σύγχρονης παγκόσμιας αἱματηρῆς τραγωδίας, ἀποδεικνύονταν, πώς δέν ἦταν σέ θέση νά ἀποκρυπτογραφήσουν τόν πνευματικό κώδικα τοῦ ῾Ιερώνυμου, πού ξεπερνοῦσε τή μάταιη, ἀποπλανητική συνθηματολογία τῶν τριόδων καί ἄνοιγε ὁρίζοντες ἀναβάθμισης τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου καί οἰκοδόμησης τῆς “κοινωνίας τῆς ἀγάπης”.

Μεταφέρω κάποια ἀποσπάσματα ἀπό τή συγκινητική καί συγκλονιστική ἀποχαιρετιστήρια ὁμιλία του, πού τήν ἔκανε στό Μητροπολιτικό Ναό τῶν ᾿Αθηνῶν στίς 9 Δεκεμβρίου 1973.

“῞Οτε τό 1967 ἀνελαμβάνομεν τάς εὐθύνας τῆς ᾿Αρχιεπισκοπείας  ὑπῆρχαν ὡρισμένα αἰτήματα τοῦ λαοῦ διά τήν ᾿Εκκλησίαν, τά ὁποῖα ἀπετέλουν πάγκοινον καί γενικήν ἀπαίτησιν καί τά ὁποῖα δέν ἦτο δυνατόν νά τά ἀντιμετωπίσῃ ἕνα μόνον πρόσωπον, ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος, ὁ Προκαθήμενος τῆς ᾿Εκκλησίας. ᾿Αλλά πάντες ἀπό κοινοῦ καί ἰδιαιτέρως ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι εὑρίσκοντο εἰς ἡγετικάς θέσεις ἔπρεπε ὄχι μόνον νά μήν ἀντιδράσουν, ἀλλά καί θετικῶς νά βοηθήσουν.

῞Ενα ἀπό τά θέματα αὐτά, τό κυριώτερον, ἦτο ἡ κάθαρσις τοῦ ἱεροῦ κλήρου. Αὕτη ἀπετέλει καί πάγκοινον καί ἐπιτακτικόν αἴτημα...

῏Ητο φυσικόν, ἡ τάξις τῶν πολεμίων νά πληθύνεται συνεχῶς ἀπό ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι ἐπλήττοντο ἀπό τά μέτρα, τά ὁποῖα ἔπρεπε νά ληφθοῦν διά τήν παντοειδῆ ἐξυγίανσιν τῆς ᾿Εκκλησίας...

᾿Επίσης προσετέθησαν εἰς τάς τάξεις τῶν πολεμίων ὅσοι ἔχασαν τάς θέσεις των, ὄχι διότι ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος εἶχε κάτι τό προσωπικόν ἐναντίον των, ἀλλά διότι οὗτοι δέν ἦτο δυνατόν νά ἐπιτελέσουν καλῶς τό καθῆκον των.

῎Αλλοι οἱ ὁποῖοι προσετέθησαν εἰς τούς πολεμίους καί αὐτοί εἶναι οἱ περισσότεροι, εἶναι ὅσοι ἐπλήγησαν οἰκονομικῶς, τῶν ὁποίων δηλαδή ἐθίγησαν τεράστια οἰκονομικά συμφέροντα μέ τήν προσπάθειαν τῆς περισυλλογῆς καί τῆς τιμίας διαχειρίσεως τῆς περιουσίας της ᾿Εκκλησίας μας.

Τάς τάξεις τῶν ἀντιπάλων ἐπύκνωσαν καί ἄλλαι σκοτειναί δυνάμεις, αἱ ὁποῖαι κατέχουν πολύ κεντρικάς καί ὑψηλάς θέσεις, καί αἱ ὁποῖαι ἐπ᾿ οὐδενί λόγῳ οὔτε ἤθελαν οὔτε θέλουν νά ἴδουν τήν ᾿Εκκλησίαν νά στέκεται ὑψηλά, νά ἔχη δύναμιν καί νά εἶναι σεβαστή ἀπό ὅλους. 

Τέλος, εἰς τούς φανατικούς ἐναντίον μας πολεμίους προσετέθησαν καί ἄλλοι ἐκ λόγων, οἱ ὁποῖοι ἀναφέρονται εἰς τήν πολιτικήν. Διότι ὅλοι ἐνόμιζον, ὅτι ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ἀνήκει εἰς τήν τάδε ἤ τήν τάδε παράταξιν. ᾿Αλλά τό τραγικόν εἰς αὐτήν τήν περίπτωσιν ἦτο, ὅτι καί οἱ  μέν καί οἱ δέ ἐστρέφοντο ἐναντίον τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου. Οἱ μέν διότι ἐνόμιζον, ὅτι ἐπειδή δέν ἦτο μαζί των, ἦτο μέ τούς ἄλλους καί οἱ ἄλλοι πάλιν, ἐπειδή ἔβλεπαν, ὅτι δέν τούς ἠκολούθει, ὅτι ἀνῆκε τάχα εἰς τούς ἀντιπάλους των. ᾿Αλλά αὐτό ἀκριβῶς ἀποδεικνύει, ὅτι ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος δέν εἰργάζετο οὔτε διά τήν μίαν μερίδα οὔτε διά τήν ἄλλην. ῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος ὅπως πρέπει νά ἐργάζεται καί ὁ κάθε ᾿Αρχιεπίσκοπος, εἰργάζετο δια τήν ᾿Εκκλησίαν. Διά τήν ᾿Εκκλησίαν καί δι᾿ αὐτῆς διά τό ῎Εθνος. Αὐτή εἶναι ἡ ἀποστολή τοῦ ἑκάστοτε ᾿Αρχιεπισκόπου. ῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος δέν πρέπει νά ἀποβλέπη εἰς τά πρόσωπα, τά ὁποῖα διοικοῦν τήν Πολιτείαν, οὔτε νά συνδυάζεται μέ αὐτά. ῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος καί ὅλοι οἱ ἐκκλησιαστικοί ἄρχοντες πρέπει νά ἴστανται ὑπεράνω τῶν πολιτικῶν παρατάξεων. Διότι καί ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος καί οἱ λοιποί ἐκκλησιαστικοί ἡγέται εἶναι ποιμένες, ποιμένες ὅλων τῶν ῾Ελλήνων, ἀνεξαρτήτως τοῦ ἄν οὗτοι ἀνήκουν εἰς αὐτήν ἤ εἰς ἐκείνην τήν πολιτικήν παράταξιν ἤ ἀκόμη καί ἰδεολογίαν...”. 

῞Ολες αὐτές, οἱ ἀπό βάθους ἐξαγιασμένης καί διάφανης καρδιᾶς, ἐξομολογητικές ἀναφορές, δίνουν τό στίγμα τῶν ὁραμάτων καί τῆς ποιμαντικῆς διακονίας τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου ῾Ιερώνυμου. Τά ἡγετικά του ἐρεθίσματα εἶχαν, πάντοτε, ὡς ἀφετηρία τίς διδαχές καί τά παραγγέλματα τοῦ σαρκωμένου Λόγου καί, ὡς φωτεινούς ὁδηγούς, τίς συμπεριφορές τῶν καταξιωμένων Πατέρων μας, πού συνάρμοσαν τή μεγάλη καί ἀδιαμφισβήτητη Παράδοση τῆς ᾿Ορθόδοξης ᾿Εκκλησίας μας. Αὐτή ἡ εὐθυγράμμισή του τόν ἀναδεικνύει ὡς τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο τῶν ᾿Αποστολικῶν ὁραματισμῶν καί ὡς τόν ἡγέτη μέ τά πλούσια χαρίσματα καί τή διακριτική σεμνότητα.

***

Δέν μπορῶ ἤ, ὀρθότερα, δέ δικαιοῦμαι νά θεωρήσω ὁλοκληρωμένη τή σκιαγραφία τοῦ πορτρέτου τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου τῆς ταπείνωσης, τῆς προσευχῆς καί τῆς δουλειᾶς, ἄν δέ σύρω δυό-τρεῖς γραμμές, πού νά σηματοδοτοῦν τήν εὐρύτητα καί τή σοβαρότητα τοῦ ποιμαντικοῦ του μόχθου.  

῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος στάθηκε ὄρθιος στήν ἀνώτατη ἐκκλησιαστική ἔπαλξη μόνο γιά ἕξι χρόνια. Καί ἄνοιξε ὁρίζοντες ὀργανωτικῆς ἀνανέωσης, μόρφωσης καί ἐπιμόρφωσης τῶν στελεχῶν τῆς ᾿Εκκλησίας, ὀργάνωσης καί διακλάδωσης τῶν ἱδρυμάτων τῆς ἀγάπης καί πρόσβασης στούς προβληματισμούς καί στίς ἀνησυχίες τῆς ἐπικαιρότητας, πού δέν τούς εἶχαν ἀνοίξει οἱ προκάτοχοί του ἀπό τήν ἀρχή τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα.

Κάποιος ἀπό τούς ᾿Επισκόπους, πού φιλοδόξησε νά τόν ἀντιπολιτευτεῖ, περιήρχετο, μέ ὕφος σοβαροφανές, “τάς ὁδούς καί τάς ρύμας” καί ἐκήρυττε· “Δῶστε μου ἐμένα τούς πακτωλούς τῆς Μονῆς Πεντέλης καί τῆς ᾿Αρχιεπισκοπῆς καί σᾶς κάνω πολύ περισσότερα ἔργα, ἀπό αὐτά, πού ἔκανε ὁ ῾Ιερώνυμος”.

Τήν ἐπηρμένη αὐτή διακήρυξη τήν ἀποδόμησε καί τήν εὐτέλισε ἡ ἱστορία.

῾Ο ῾Ιερώνυμος, φορτωμένος μέ τά ἔργα τοῦ ἀρχιεπισκοπικοῦ μόχθου του καί ταλαιπωρημένος ἀπό τίς ἐπιθέσεις τῶν “θιγμένων” ἀντιπάλων του, ἀποσύρθηκε ἀπό τό θρόνο τῆς προσφορᾶς καί τῶν δακρύων. Οἱ διῶκτες του ἀνέβηκαν τά σκαλοπάτια τῆς ὑπεύθυνης ἐξουσίας. Καί διαχειρίστηκαν τούς πακτωλούς τῆς Πεντέλης καί τῆς ᾿Αρχιεπισκοπῆς καί ὅλων τῶν ἄλλων ἐκκλησιαστικῶν ταμείων ὄχι ἕξι, ἀλλά τριανταπέντε ὁλόκληρα χρόνια. ῎Αν αὐτή τή στιγμή βρεθεῖ ὁ τολμηρός καί ἔντιμος ἐκτιμητής, πού θά ἐπιχειρήσει καταγραφή καί ἀποτίμηση τῶν δυό περιόδων, τῆς ἑξαετίας τοῦ μαρτυρικοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου ῾Ιερωνύμου καί τῆς τριακονταπενταετίας τῶν διαδόχων του, θά μείνει ἄφωνος μπροστά στά φαινόμενα. Στήν τριακονταπενταετία δέν ἔγινε τό παραμικρό ἔργο ὑποδομῆς. Δέν μπῆκε πέτρα πάνω στήν πέτρα. ᾿Αντίθετα, κάποια ἀπό τά ἔργα τῆς προηγούμενης ἑξαετίας, ἐπειδή κρίθηκαν δαπανηρά, μπλοκαρίστηκαν καί διακόπηκαν. Χαρακτηριστική εἶναι ἡ ἀπεμπόληση καί παράδοση στό κράτος τοῦ Νοσοκομείου τῶν Κληρικῶν, πού τό ἔστησε ὁ ῾Ιερώνυμος μέ πολύ κόπο καί μέ μεγάλες θυσίες καί πού -στά λίγα χρόνια τῆς λειτουργίας του- πρόλαβε νά ἀναδειχτεῖ σέ ὑψηλῆς στάθμης Νοσηλευτικό ἵδρυμα.                

***

Θά χαράξω, κατά προσταγή τῆς συνείδησής μου καί τήν τελευταία σκίαση στό ὁλοφώτεινο πορτρέτο.

῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος ξεκίνησε τήν ὁδοιπορία του σέ τοῦτο τόν κόσμο φτωχός καί ἔφυγε φτωχότερος. Τά πρῶτα του βήματα τά ἔκανε ὀρφανός, μιά καί ὁ πατέρας του πέθανε πρίν ἀντικρύσει τό γελαστό πρόσωπο τοῦ παιδιοῦ του. Μεγάλωσε μέ τήν ἀποκλειστική φροντίδα τῆς ἡρωΐδας χήρας μάνας του. Καί πορεύτηκε, στή μακρά διαδρομή τῶν σπουδῶν του καί τῆς διακονίας του μέ ὅραμα καί ἄθλημα τήν ἀγάπη καί μέ περιφρόνηση στήν ἀλαζονία τοῦ πλούτου.

Τό φτωχό του βαλάντιο, πρίν περάσει ὁ μήνας, ἔπρεπε νά ἀδειάσει τελείως. Νά μή μείνει  μέσα οὔτε ἡ τελευταία δραχμή. Καί τό παραμικρό ὑπόλειμμα γινόταν χειρονομία καί πνοή ἀγάπης. Καί στόν ἐργάτη τῆς ἀγάπης ἔμενε ἡ χαρισματική φτώχεια. Τό ἄδειασμα τῆς ὕλης καί τό πλήρωμα τοῦ πνεύματος.

***

Αὐτό εἶναι τό πορτρέτο τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου τῶν ᾿Αποστολικῶν ὁραματισμῶν ῾Ιερώνυμου Κοτσώνη.

Προσωπική μου πεποίθηση εἶναι, ὅτι καμμιά δύναμη ὑλοφροσύνης ἤ ἐμπάθειας δέ θά καταφέρει νά τό ἀμαυρώσει. Γιατί ἡ χαρισματική του γνησιότητα καί φωτεινότητα, ἔχει τήν ἀντοχή καί τή δύναμη νά διεμβολίζει τίς ἀστραπές καί τίς βαρειές συννεφιές καί νά ἁπλώνει, πρός κάθε κατεύθυνση, τό γλυκό φῶς τοῦ Παραδείσου. 

Ο ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ

ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ

Print Friendly, PDF & Email

† ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΑΘΗΝΩΝ
ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ (ΚΟΤΣΩΝΗΣ)

  • Βιογραφικό
    • Βιογραφικό
    • Ἰδιόχειρος Διαθήκη
    • Αὐτοβιογραφικά
    • Προσωπικότητα
    • Νεκρολογίες
  • Ἐκλογή
  • Ἐκλογή Ἐπισκόπων
  • Ἱστορικά
  • Ποιμαντικό Ἔργο
    • Ποιμαντικό Ἔργο ὡς Ἀρχιεπίσκοπος
      • Σχέδιο ἀναδιοργανώσεως τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
      • Ἑτερόδοξοι
    • Ἐκκλησιαστική περιουσία
  • Ὁμιλίες
    • Ποιμαντικές
    • Ἐπετειακές
    • Ὁμιλίες περιστασιακές
  • Ἄρθρα
    • Ὁ ἀγώνας Ὀρθοδοξίας κατά ἀθεΐας
    • Πρός μαθητές...
  • Συγγραφικό Ἔργο
  • Ἐπιστολές

Ἡμερολόγιο Ἄρθρων

  • ► 2021 (28)
    • ► Ιανουάριος (28)
      • • Καθυστερημένο ξύπνημα
      • • Επιτάφιος και συντομή του αυτού βίου
      • • Μαρτυρία απ' τα σπλάχνα της γης
      • • Η παρουσία Του
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΔ' Λουκά (Τυφλού Ιεριχούς)
      • • Προσευχή εις Χριστόν
      • • Ευμάρεια και ευτυχία
      • • Το μυστήριο
      • • Κήρυγμα Αγίου Αθανασίου
      • • Προς Χριστόν (2)
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΒ' Λουκά (Δέκα λεπρών)
      • • Η ολοκληρία της ζωής
      • • Η ολοκληρία της ζωής (2)
      • • Αρχίζοντας αμέσως
      • • Παρακλητικόν
      • • Εκκλησία σήμερα; (2)
      • • Η νέμεση της ιστορίας
      • • Πόσο θα περιμένουμε;
      • • Η μυστική χάρη
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά τα Φώτα
      • • Το οδοιπορικό μιας μοναχής
      • • Η ιερατική λειτουργία του Προδρόμου
      • • Το ένα και σπουδαίο
      • • Η παθολογία της Συνοδικής απορρύθμισης
      • • Λατρεία και Βίβλος
      • • Δἐησις εν τη νόσω
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ Φώτων
      • • “Τι εστιν άνθρωπος;”
  • ► 2020 (337)
    • ► Δεκέμβριος (39)
      • • Ποιό από τα τρία;
      • • Ξόδεμα;
      • • Ξόδεμα; (2)
      • • Το πρόσωπο του Ιησού
      • • Άλλη
      • • Σκοταδιστική πτώχευση
      • • Ένα μέρος για τους φτωχούς
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά την Χριστού Γέννηση
      • • Το βαθύτερο νόημα των Χριστουγέννων
      • • Η πύλη της αγάπης
      • • Η πύλη της αγάπης (2)
      • • Τρία σπουδαία πράγματα
      • • Δέησις προς τον Χριστόν
      • • «Εις εαυτόν»
      • • Η μεγάλη εκτροπή
      • • Η μεγάλη εκτροπή (2)
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως
      • • Η "ανία" της ευμάρειας
      • • Εις εαυτόν
      • • Ποιό βάζουμε πρώτο;
      • • Έλλειμμα κρίσης ή έλλειμα συνέπειας;
      • • Η ελπίδα μου
      • • Επικοινωνιακή απάτη (2)
      • • Τα δυο μοτίβα
      • • Το πραξικόπημα
      • • Βαδίζοντας με τον Χριστό
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΑ' Λουκά
      • • Το βαθύ τραύμα
      • • Φωνή θρηνούντων ποιμένων
      • • Το είδωλο της εποχής μας
      • • Το είδωλο της εποχής μας (2)
      • • Μοναχικοί οδοιπόροι
      • • Θρήνος
      • • Για να γίνωμε άφοβοι
      • • 2004 μετά Χριστό...
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ι' Λουκά
      • • Η ενότητα της Ορθοδοξίας
      • • Εμπλοκή και διαπλοκή
      • • Πήχης προόδου!!!
    • ► Νοέμβριος (35)
      • • Στον υπουργό της Δικαιοσύνης κ. Χατζηγάκη
      • • Καμουφλαρισμένη δειλία
      • • Αδελφοσύνη
      • • Το «τραύμα» της αγάπης
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΓ' Λουκά
      • • Κριτική-αυτοκριτική
      • • Ανώμαλη προσγείωση
      • • Θρήνος προς τον Χριστόν
      • • Η εκλογή του Ιερωνύμου
      • • Ο Νέος Αρχιεπίσκοπος
      • • Παγκοσμιοποίηση και Εκκλησία
      • • Ιστορικά αποτυπώματα
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής 24ης
      • • Υπάρχει έλεγχος ποιότητας;
      • • Κήρυγμα Εισοδίων της Θεοτόκου
      • • "Η μέριμνα η καθ' ημέραν"
      • • Η αξία της μικρής θυσίας
      • • Τρία πορτρέτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος
      • • Μαθητεία στο σχολείο της ερήμου
      • • Προς Χριστόν
      • • Απόσταγμα σοφίας
      • • Κήρυγμα Κυριακής 23ης
      • • Τρία πορτρέτα
      • • Υπόδειγμα φιλανθρωπίας
      • • Το κέντρισμα
      • • Θυσίαν αινέσεως
      • • Πόθος του θανάτου
      • • Το ιστορικό απόκτημα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ζ' Λουκά (Αιμορρούσης)
      • • Υπόδειγμα αγάπης
      • • Ο φόβος της μικρής θυσίας
      • • Ο κώδικας της αγάπης
      • • Το αλφαβητάριο της προσευχής
      • • Γνήσια αγάπη
      • • Όραμα με απόρρητη ταυτότητα
    • ► Οκτώβριος (34)
      • • Η αγωνία του Αρχιεπισκόπου
      • • Η πνοή του Θεού
      • • Καταφιλήσω...
      • • Αμοιβαία πιστότητα και εκσυγχρονισμός
      • • Πατήματα και στραβοπατήματα
      • • Τρία πορτρέτα
      • • Επικήδειος Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου Β'
      • • Η λαϊκή απόρριψη
      • • Εκκλησία σήμερα;
      • • Κήρυγμα Κυριακής Στ' Λουκά
      • • Ο στεναγμός ενός μάρτυρα
      • • Η αδόκιμη δοκιμή
      • • Ανήκουμε στον Εσταυρωμένο
      • • Ο Αρχιεπίσκοπος πρώην Αθηνών Ιερώνυμος-Βιογραφικά στοιχεία
      • • Θρήνος
      • • Προσέγγιση στο μυστήριο της Εκκλησίας
      • • Το όραμα της "κοινωνίας"
      • • Επιλογές... "στο πόδι"
      • • Ελπίδα αιώνιας ζωής
      • • Προς το Δ' Πανελλήνιον Συνέδριον Θεολόγων
      • • Δἐησις προς Χριστόν τη επαύριον
      • • Λαός του Θεού
      • • Δυό πλάνα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Σπορέως (Δ' Λουκά)
      • • Επικαλούμαι την κρίση σας
      • • Τό "όχι" του Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου
      • • Έπεσεν η δρυς
      • • Εκλογή Μητροπολιτών επί Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Η αγωνία ενός ιερέως
      • • Εκσυγχρονισμός ή μιμητισμός;
      • • Οι κοινές μας επιφυλάξεις
      • • Η άλλη δίαιτα
      • • Κήρυγμα Κυριακής Β' Λουκά
      • • Ομιλία αρχιεπ. Ιερωνύμου Α' σε συνέδριο Ελλήνων που ζουν στην Αμερική
    • ► Σεπτέμβριος (34)
      • • Λόγος περί διαφθοράς
      • • Μνησθείη Κύριος ο Θεός
      • • Πρόταση ζωής, ή πρόταση χλιδής;
      • • Κοινές διαδρομές
      • • Το Άγιο Πνεύμα
      • • Ο Αρχιεπίσκοπος της Αγάπης
      • • Κήρυγμα Κυριακής Α' Λουκά
      • • "Λέγουσι και ου ποιούσι"
      • • Γράμματα σ' ένα νέο Ιερέα
      • • Το σκάφος της Εκκλησίας
      • • Σημαίες δίχως ταυτότητες
      • • Το παράσημο
      • • Επιστολή αρχιεπ. Ιερωνύμου για πολιτικούς κρατουμένους-1970
      • • Η καταγγελία της σιμωνίας
      • • Κήρυγμα Κυριακής μετά την Ύψωση
      • • Γίνε ιερεύς μου
      • • Πιέσεις-εμπολκαί-αναστολαί
      • • Πρόοδος ή συντήρηση;
      • • Προς εσπέραν θρήνος
      • • Επιστολή αρχιεπ. Ιερωνύμου για πολιτικούς κρατουμένους-1969
      • • Αγιασμός
      • • Η Πύλη του ουρανού
      • • Κήρυγμα Κυριακής προ της Υψώσεως
      • • Πατριαρχικαί νουθεσίαι
      • • Λαχανιασμένοι δρομείς
      • • Τα γραπτά μένουν. Και προδίδουν.
      • • Η εκδημία του π. Αρχιεπισκόπου Αθηνών (Ιερωνύμου Α')
      • • Άλλο
      • • Στοχασμοί του Σαββάτου
      • • Προσευχόμενοι
      • • Κήρυγμα Αποστολικό Κυριακής 13ης
      • • Μάταιος μόχθος
      • • Ευχή Εωθινή
      • • Κάλεσμα σε πνευματική επιστράτευση
    • ► Αύγουστος (41)
      • • Συναγμένοι στην Ευχαριστία
      • • Κήρυγμα Αρχής Ινδίκτου
      • • Έγκληση κατά των Συνοδικών Αρχιερέων για την κηδεία του Λαρίσης Θεολόγου
      • • Το κολύμπι στην ακροθαλασσιά
      • • Τότε και τώρα!
      • • Κήρυγμα Κυριακής ΙΒ' Ματθαίου (Πλούσιου νεανίσκου)
      • • Θύμιση του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ μοχλός της δικτατορίας
      • • Γιατί οι εκρήξεις;
      • • Το "ενέχυρο"
      • • Το πολίτευμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας
      • • Ικετήριον
      • • Στην παρυφή του παράλογου
      • • Θεία Κοινωνία
      • • Εμπειρίες ιατρού με τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο
      • • Εις τόν πονηρόν
      • • Από το ίδιο εφαλτήριο
      • • "Ας σκεφτόμαστε τα άνω"
      • • Επιλογές ευθύνης
      • • Νοσούντος ευχή προς Χριστόν
      • • Ευθύνη των δημοσιογράφων
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Οι ζάλες του βίου
      • • Ομολογία πίστεως
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Χαρά
      • • Ενταγμένη και στρατευμένη αθεΐα
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Μεσιτεία
      • • Προς τους φθονούντας
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Ελπίδα
      • • Μια μεγάλη μορφή
      • • Η διελκυστίνδα
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Αθυμία
      • • Η θεοποίηση της εξουσίας
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Βοήθεια
      • • Τα δυό ντοκουμέντα
      • • Ομιλία στη Ριζάρειο Σχολή για τον Αθηνών Χρυσόστομο Παπαδόπουλο
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Παρρησία
      • • Κοινωνία ή απομόνωση;
      • • Κήρυγμα Παράκλησης - Θεία Αγάπη
      • • Ασυμμάζευτη έπαρση
      • • "Κοινωνία"... δίχως κοινωνία
      • • Ειδική μέριμνα υπερηλίκων
    • ► Ιούλιος (36)
      • • Φύλλα μητρώου
      • • Εκκλησία και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός
      • • Ο αρχιεπίσκοπος της Συγγνώμης
      • • Ο δικαιωμένος αδικαίωτος
      • • Γιατί;...
      • • Εκλογή Λαρίσης Θεολόγου
      • • Η αποστολή των Θεολόγων και η ευθύνη απέναντι στη νεολαία
      • • Προς Κανονολόγους παραχαράκτες
      • • Από την αγνωσία στη γνώση
      • • Λυπηρό!
      • • Κρίσεις στο ταμείο της ιστορίας
      • • Οι ανάγκες του ανθρώπου και η πίστη
      • • Η πλασματική παγγνωσία μας
      • • Προφήτου Ηλιού (Θ. Λειτουργία)
      • • Αρχή και τέλος
      • • Ο Προκαθήμενος της Αγάπης
      • • Ζητώ πιστή αποτύπωση της ιστορίας
      • • Κυριακή Πατέρων Δ' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Η οδυνηρή εμπειρία μου
      • • Μιά γενιά χάνεται
      • • Μήνυμα για τον ιερέα του Θεού του Υψίστου
      • • Έμπονη διάγνωση
      • • Η προσωπικότης του κοινωνικού εργάτου
      • • Κυριακή Ε' Ματθαίου
      • • Αθεϊσμός σκοπιμότητας;
      • • Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος: Ο προσδοκώμενος
      • • Κυριακή 5η
      • • Ιστορικός ισολογισμός
      • • Ιερώνυμος ο κλητός του Θεού
      • • Διαφωτιστές και σκοταδιστές
      • • Ιδιόχειρος Διαθήκη αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Η κοινή αγωνία
      • • Ό,τι και να γράψη κανείς...
      • • Κατάθεση συντριβής
      • • Κυριακή Δ' Ματθαίου
      • • Η Σύνοδος του Αρχ. Ιερωνύμου για την Οικουμενική Κίνηση
    • ► Ιούνιος (19)
      • • Μια αμερόληπτη κρίση...
      • • Μιμηταί μου γίνεσθε...
      • • Κυριακή Γ' Ματθαίου
      • • Κυριακή 2η
      • • Αδύνατο, χωρίς την αγάπη
      • • Οι ασεβείς και οι δίκαιοι
      • • Άλλη εις ταυτό προσευχή
      • • Απόκτηση της αληθινής πίστεως
      • • Κυριακή Αγίων Πάντων
      • • Αγάπη και πίστη
      • • Άλλη περί ευοδίας προσευχή
      • • Η πικρία του πληρώματος
      • • Επανάπαυση στο θείο έλεος
      • • Στη σκιά του Σταυρού
      • • Δόξα στο Θεό
      • • Και ένα υστερόγραφο
      • • Πάθη
      • • Μνήμη Δικαίου Ιερώνυμος Κοτσώνης Ο Αρχιεπίσκοπος της αγάπης
      • • Θεογνωσία
    • ► Μαϊος (38)
      • • Ο Τρισάγιος ύμνος
      • • Κυριακή Πατέρων Α' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Ιερώνυμος καί εκλογές επισκόπων 2
      • • “Ρήματα ζωής αιωνίου”
      • • Ιερώνυμος και εκλογές επισκόπων
      • • Κυριακή Πατέρων Α' Οικουμενικής Συνόδου
      • • Θεία Λειτουργία
      • • Εκ βαθέων...(3) Αυτοβιογραφικό
      • • Λυτρωτική Χάρη
      • • Επίκλησις προ της των Γραφών αναγνώσεως
      • • Ύπαρξη του Θεού
      • • Κυριακή Τυφλού
      • • Ο Λαρίσης Θεολόγος Ο στεφανωμένος μάρτυρας
      • • Θυμίαμα, στόν ιερομάρτυρα της Λαρίσης Θεολόγο
      • • Στόμα της Αλήθειας
      • • Μνήμη δωρεών
      • • Ευχαριστήριον
      • • Θεία Κοινωνία εν μέσω πανδημίας
      • • Αγάπη και προσφορά
      • • Θεία Λειτουργία
      • • Κυριακή Σαμαρείτιδος
      • • Αρετή
      • • Ύμνος άλλος
      • • Σχέση αγάπης
      • • "Θεοδίδακτοι..."
      • • Ο νους μας στο Θεό
      • • Το ήθος της Ορθοδοξίας
      • • Ισοτιμία ανθρώπων
      • • Κυριακή Παραλύτου
      • • Η αλήθεια σχετικά με τά περί παραιτήσεως του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου (Χατζησταύρου)
      • • Τέλεια αγάπη
      • • "Ο πάμπλουτος επαίτης"
      • • Θεία Κοινωνία
      • • Η καπηλεία...
      • • Η μεσιτεία των Αγίων
      • • Ο κοινός παρανομαστής
      • • Κυριακή Μυροφόρων
      • • Καθαρή συνείδηση
    • ► Απρίλιος (48)
      • • Ειρήνη και χαρά
      • • Ύμνος εις τον Θεόν
      • • Η εκζήτηση του ελέους
      • • Τα ξηλώματα
      • • Τα ξηλώματα
      • • Το έλεός σου, Κύριε
      • • Η άλλη όψι του εκκλησιαστικού προβλήματος
      • • Η άλλη όψι του εκκλησιαστικού προβλήματος
      • • Το Κύριε ελέησον
      • • Κυριακή του Θωμά
      • • Ο λαός έχει μνήμη
      • • Κύριε ελέησον
      • • Δυναμικό καί δυναμισμός
      • • Η ειρήνη
      • • Τα κίνητρα της αγάπης
      • • Μια προφητική φωνή
      • • Αναστάσιμη εμπειρία
      • • Ιερά Αναγνώσματα
      • • Γευόμαστε την ειρήνη
      • • Εγκληματούν οι αρχιερείς;
      • • Δοξολογική λατρεία
      • • Tά νυσταγμένα μας μάτια
      • • Αλληλένδετα
      • • Στόν κολοφώνα της «ορθοπολιτικής» ζούγκλας
      • • Προσευχή και αγάπη
      • • Κήρυγμα Κυριακής Βαΐων
      • • Αποστολική παράδοση καί παραχάραξη
      • • Η δοξολογία του Κυρίου
      • • Συνοδικές ακυρότητες
      • • Μίμηση Χριστού
      • • "Λέγουσι και ου ποιούσι..."
      • • Η εκούσια στέρηση
      • • Mύρο πνευματικής ευωδίας
      • • Βιογραφικό Τρίκκης καί Σταγών Σεραφείμ
      • • Βιογραφικό Ζακύνθου Αποστόλου
      • • Βιογραφικό Παραμυθίας Παύλου
      • • Βιογραφικό Δημητριάδος Ηλία
      • • Βιογραφικό Χαλκίδος Νικολάου
      • • Βιογραφικό Κιλκισίου Χαρίτωνα
      • • Βιογραφικό Διδυμοτείχου Κωνσταντίνου
      • • Βιογραφικό Αλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιου
      • • Βιογραφικό Θεσσαλονίκης Λεωνίδα
      • • Βιογραφικό Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντίνου
      • • Βιογραφικό Λαρίσης Θεολόγου
      • • Κήρυγμα Κυριακής Ε΄ Νηστειών
      • • Προχωρούμε και νικάμε
      • • Ένοχη ανοχή!!!
      • • Ο αδιάσπαστος δεσμός
    • ► Μάρτιος (12)
      • • Μπροστά σέ Κείνον
      • • Mνήμη Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου
      • • Αμφισβήτηση καί... αμφισβήτηση
      • • Αμφισβήτηση καί... αμφισβήτηση
      • • Κήρυγμα Κυριακής Δ΄ Νηστειών
      • • Ο Mακαριστός Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ήταν εκλεκτός τίνος;
      • • Κήρυγμα Δ' Χαιρετισμών
      • • Μισή αλήθεια... γεμάτο ψέμα
      • • Δ΄ Κυριακή Νηστειών
      • • Κήρυγμα Κυριακής Σταυροπροσκυνήσεως (Γ΄ Νηστειών)
      • • Κήρυγμα Κυριακής Β΄ Νηστειών
      • • "Απόφαση" χωρίς ψηφοφορία
    • ► Φεβρουάριος (1)
      • • Κηρύγματα - Επίκαιρα
  • ► 2019 (302)
    • ► Δεκέμβριος (37)
      • • Φωτογραφίες Χαλκίδος Νικολάου
      • • Φωτογραφίες Τρίκκης Σεραφείμ
      • • Φωτογραφίες Παραμυθίας Παύλου
      • • Φωτογραφίες Λαρίσης Θεολόγου
      • • Φωτογραφίες Κιλκισίου Χαρίτωνα
      • • Φωτογραφίες Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντίνου
      • • Φωτογραφίες Θεσσαλονίκης Λεωνίδα
      • • Φωτογραφίες Ζακύνθου Αποστόλου
      • • Φωτογραφίες Διδυμοτείχου Κωνσταντίνου
      • • Φωτογραφίες Δημητριάδος Ηλία
      • • Φωτογραφίες Αλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιου
      • • Το πλαστό όραμα
      • • Τί εστιν άνθρωπος;
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (7)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (6)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (5)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (4)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (3)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (2)
      • • Σχέδιον αναδιοργανώσεως της Εκκλησίας της Ελλάδος (1)
      • • Συνειδησιακός διχασμός
      • • Προσευχόμενοι με τους ύμνους της θείας Λειτουργίας
      • • Μηνύματα... με πολλούς αποδέκτες
      • • Μαζί Σου πάντοτε!...
      • • Κλήρος και λαός
      • • Η φρικτή θυσία
      • • Η συνοδικότητα της Εκκλησίας
      • • Η κοινή μας αγωνία
      • • Η δική μας προσφορά στον Κύριο
      • • Η Αναστάσιμη θεία Λειτουργία
      • • Εμπειρίες αιώνων
      • • Διάλογος με την ύπαρξή μου
      • • Βαβέλ και Πεντηκοστή
      • • Αποστολική Διαδοχή
      • • Αποστολική Διαδοχή
      • • Ανάσταση όλων των αγαπημένων μας
      • • Ανάστα, ο Θεός, κρίνον την γην...
    • ► Οκτώβριος (11)
      • • Και Συνοδική πράξι
      • • Η αποστολική γνησιότητα
      • • Κληρονομιά ο διχασμός
      • • Τα ταξίματα
      • • Περί Μοναστηριού και "Εγκλείστρας"
      • • Μια τρελή πρόταση
      • • Ελπίδα Αναστάσεως
      • • Εκκλησία και Θεσμοί
      • • Αγάπη στον άνθρωπο
      • • Η κούρσα
      • • Σχέση αδελφωσύνης
    • ► Σεπτέμβριος (35)
      • • Ουχ ούτως έσται εν υμίν...
      • • Μίσος και αγάπη
      • • Το μονοπάτι της υπέρβασης
      • • Το μίσος
      • • Απελευθέρωση από τα ειδωλικά σχήματα
      • • Το υπερούσιο φως
      • • Κωνστάντιος Χρόνης Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως
      • • Κωνστάντιος Χρόνης Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως
      • • Το άπειρο φως
      • • Ορθός λόγος-Πίστη
      • • Αγάπη και γνώση
      • • Ιδιόγραφη Διαθήκη του Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
      • • Ο Επίσκοπος και η Εκκλησία
      • • Η σταυρωμένη αρχιερωσύνη μου (2) Αυτοβιογραφικό
      • • Ολοκληρωτικό δόσιμο
      • • Μας λείπει...
      • • Φυσική εκδήλωση
      • • Η σταυρωμένη αρχιερωσύνη μου (1) Αυτοβιογραφικό
      • • Η εμπειρία της πίστης
      • • Σταυρωμένος Μέγας Αρχιερέας και Σταυρωμένη Αρχιερωσύνη
      • • Απάθεια
      • • Θρόμβοι αίματος
      • • Η ελπίδα
      • • Άξιος εργάτης της Εκκλησίας
      • • Η εγκράτεια είναι απελευθέρωση
      • • Στον απόηχο της Κοιμήσεώς του
      • • Φόβος Θεού
      • • Σταυρωθήτω
      • • Η πνευματική λειτουργία της πίστης
      • • Στιγμές αδυναμίας
      • • Αγάπη και πνευματική ζωή
      • • Μνημόσυνο διωγμών και εξορίας
      • • Το μυστήριο της θείας Αγάπης
      • • Στην Κουκουσό της Πάρνηθας
      • • Το χάρισμα του Αγίου Πνεύματος
    • ► Αύγουστος (26)
      • • Και νυν άγοις εσθλόν επί τέρμα πορείας
      • • Υποκατάστατα αγάπης
      • • Σελίδες αυτοκριτικής
      • • Οι Άγιοι
      • • Ο πόλεμος
      • • Μετοχή στην αποκάλυψη του Θεού
      • • Το ιερότερο και δυσκολότερο έργο
      • • Πίστη στην Ανάσταση
      • • Διά πίστεως περιπατούμεν...
      • • Μη στενάζετε εναντίον του άλλου
      • • Η έγκληση
      • • Όλα όσα κάνετε, ας γίνονται με αγάπη
      • • Προσωπικοί προβληματισμοί
      • • Θα καταδιωχθούν όλοι οι ευσεβείς;
      • • Προσοχή! Κυκλοφορούν σχισματικοί επίσκοποι
      • • Πειστήρια αναστάσεως
      • • Η έκτη αίσθηση
      • • Η αξία "άνθρωπος"
      • • Η αξία “άνθρωπος”
      • • Ο κλειστός ορίζοντας
      • • Δίψα ψυχής
      • • Άγιοι Πατέρες: φωτεινοί οδηγοί
      • • Η πλατειά αγάπη
      • • Ο παράδεισος των Γραφών
      • • Η ανταπόκριση του Κυρίου
      • • Παρακλήσεις στη Μονή Νέου Στουδίου
    • ► Ιούλιος (34)
      • • Η κατανόηση του Θεού
      • • Η απιστία και η πίστη
      • • Το παράθυρο του Θεού
      • • Η προσευχή
      • • Το αξίωμα-γέφυρα
      • • Συνδαιτημόνες, όχι θεατές
      • • Τα όρια του ορθού λόγου
      • • Το καλλιτέχνημα του Θεού
      • • Η καταξιωμένη ηγεσία
      • • Η διαφορά με την άλογη κτίση
      • • Το παρασκήνιο...
      • • Σκύψε, αδελφέ μου, στη Φάτνη...
      • • Σκύψε, αδελφέ μου, στη Φάτνη...
      • • Η αποκάλυψη
      • • Η σωτήρια κίνηση
      • • Ο ανθρώπινος στεναγμός
      • • Ο κόσμος του πνεύματος
      • • Εις εαυτόν
      • • Ένα θαύμα
      • • Υπεύθυνοι διαχειριστές
      • • Το μεγαλύτερο θαύμα
      • • Άρχων επλάσθης
      • • Πληρότητα και αιωνιότητα
      • • Πανήγυρις Ιεράς Μονής Νέου Στουδίου
      • • Η διαλεκτική των Πατέρων
      • • Η πρωταρχική αγωνία
      • • Εκτίμηση ή υποτίμηση;
      • • Κραυγαλέα αντίφαση
      • • Η Χαοτική απόσταση
      • • Ουδέν άνθρωπος και μέγα άνθρωπος
      • • Τα πρώτα σημάδια
      • • Η ψηλάφηση του κάλλους
      • • Η αναγνώριση των προσόντων μας
      • • Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός
    • ► Ιούνιος (9)
      • • Χάρτης
      • • Η έκτη αίσθηση
      • • Περιφέρουμε την εικόνα του Θεού
      • • Μιλούν οι εικόνες του ναού
      • • Η κίνηση στη λατρεία
      • • Ευθύνη-Εξουσία-Ελευθερία
      • • Το ατίμητο δώρημα
      • • Η πλαστή ταυτότητα
      • • Ποίημα λογικόν
    • ► Μαϊος (26)
      • • Κηρύγματα - π. Μάξιμος
      • • Κήρυγμα Κυριακής Σαμαρείτιδος
      • • Συμμετοχή στη λατρεία κυρίως με την ψυχή
      • • Μυστήριο αλλά όχι ακαθόριστο η θ. Λειτουργία
      • • Να ξαναγυρίσουμε στα λόγια του Κυρίου
      • • Το κέντρο της Εκκλησίας
      • • Εις παράταξιν μάχης
      • • Ραγιά ξύπνα
      • • Η δουλωμένη Εκκλησία. Το καταχθόνιο σχέδιο.
      • • Ξενόφερτη εισβολή
      • • Η ακαταμάχητη Ελληνική Ορθοδοξία
      • • Μαχητική Ορθοδοξία
      • • Και οι τριακόσιοι!
      • • Ημών το Πολίτευμα
      • • Και τώρα θα περιμένουμε πότε θα γίνουν εκλογές;
      • • Κυριακή Παραλύτου
      • • Θεμέλιο μετανοίας
      • • Η αλήθεια τρομάζει
      • • Το μικρό δίπτυχο
      • • Η συμμετοχή όλης της Εκκλησίας
      • • Η ρουτίνα στην πνευματική ζωή
      • • Η Ιεραρχία. Σώμα χαρισματικό ή ομάδα ασύδοτης εξουσίας;
      • • Δυο οδηγητικά κείμενα
      • • Δικαιοσύνη δυο ταχυτήτων
      • • Ο Μοναχισμός στην Ορθοδοξία
      • • Συνδέομαι μαζί Του
    • ► Απρίλιος (30)
      • • Ο εκκολαπτόμενος «ανθρωποβόρος» Νέος Κόσμος
      • • Αναστάσιμο μήνυμα της Ιεράς Μονής Στουδίου
      • • Αργύρια ικανά έδωκαν...
      • • Μεγάλη Εβδομάδα στη Μονή Νέου Στουδίου
      • • Η Θεία Λειτουργία είναι πηγή ζωής
      • • Το γλωσσόκομον
      • • Κηρύγματα - μ. Ιγνάτιος
      • • Κηρύγματα - π. Ειρηναίος
      • • Ο «Εκτρωσικός» Δημογραφικός Μαρασμός των Ελλήνων
      • • Κραυγή οδύνης (2)
      • • Κραυγή οδύνης
      • • Συγχωρεί όσους τον πίκραναν
      • • Αγάπη στην Εκκλησία
      • • Περί εκκλησιολογικών και εκκλησιαστικών θεμάτων
      • • Κήρυγμα Ε΄ Νηστειών
      • • Ο λαός ξυπνάει
      • • Έμπνευσι ή καταναγκασμός;
      • • Προτεσταντισμός και Φεμινισμός
      • • Ίση αγάπη σε όλους
      • • Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία στη Μονή Νέου Στουδίου
      • • Προσευχή και αγάπη στο Θεό
      • • Μεγάλος Κανόνας στη Μονή Νέου Στουδίου
      • • Αγάπη στα φθαρτά ή στον Κύριο;
      • • Οι διωγμοί των επισκόπων
      • • Οι διωγμοί των επισκόπων
      • • Κυριακή Δ΄ Νηστειών
      • • Κύρος ή γόητρο;
      • • Η έκβασι της αναστροφής
      • • Ο πειρασμός των δημοσίων σχέσεων
      • • Μίσος προς την αμαρτία
    • ► Μάρτιος (36)
      • • Ευθιξία
      • • Εξαετές μνημόσυνο Μητροπολίτη Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
      • • Κήρυγμα Γ΄ Νηστειών
      • • Η ασυλία της σιωπής
      • • Χρωστάτε εξήγησι
      • • Δανεική μίτρα σε χειροτονία επισκόπου;
      • • Χαιρετισμοί της Θεοτόκου
      • • Κάθε Κυριακή Εκκλησιασμός
      • • Άμβων ή πασαρέλα;
      • • Κυριακή Β' Νηστειών
      • • Καταργήθηκε το Αυτοκέφαλο;
      • • Το προδομένο ράσο
      • • Ο πειρασμός της «Pώμης»
      • • Αγάπη: βασική επιλογή ζωής
      • • Σημερινοί ιεραπόστολοι
      • • Ο άνθρωπος μετά την ενανθρώπιση του Θεού
      • • Πάντοτε να χαίρεστε
      • • Κυριακή της Ορθοδοξίας
      • • Το “μείζον” θέμα
      • • Γνωρίσματα πίστεως
      • • Μεταμεσονύκτια αγωνία ενός Ποιμενάρχη
      • • Γεύτηκα το γλυκό δάκρυ
      • • Δεν ήταν ο εκλεκτός της Χούντας ο Ιερώνυμος
      • • Χουντικός ο Ιερώνυμος (Κοτσώνης);
      • • Επιστημονικό και συγγραφικό έργο Ιερωνύμου
      • • Κυριακή Τυρινής
      • • Υψηλός δείκτης δημοτικότητας
      • • Η γνώσις φυσιοί, η δε αγάπη οικοδομεί
      • • Η μητρότητα στο νεωτερικό «άφυλο» κόσμο
      • • Η προσέγγιση του αοράτου
      • • Επιστροφή στις πηγές
      • • Διωγμός: γνήσιος τρόπος ζωής
      • • Η θεολογική αναιμία
      • • Μετάνοια, Mεταβίβασι της ευθύνης
      • • Το θυμίαμα της αθεΐας
      • • Το εύρος της παράδοσης
    • ► Φεβρουάριος (58)
      • • Κυριακή Απόκρεω
      • • Έχει ο Θεός
      • • Η μεταλλαγμένη θρησκευτικότητα
      • • Πρόσωπο πρός πρόσωπο
      • • Η φυγάδευση της ειρήνης
      • • Η διαπλοκή της αγάπης
      • • Αγαπάτε αλλήλους
      • • Η Χάρι της μυστικότητας
      • • Η διαφήμισι
      • • Συνοδική συνείδησι
      • • Διάσημοι και άσημοι
      • • Το όραμα της σύνθεσης
      • • Ουκ ερίσει ουδέ κραυγάσει...
      • • Η μετάνοια
      • • Μη ρυπαίνετε το καλλιτέχνημα
      • • Ερήμην του λαού;
      • • Η υπακοή
      • • Το κόστος της «ευπρέπειας»
      • • Το κόστος της «απρέπειας»
      • • Το νέο ήθος
      • • Συνδιδασκαλίτης
      • • Εν “λόγῳ” και εν “διαλόγῳ”
      • • Νεοχωρίτης
      • • Περιπατείν εν αληθεία
      • • Ιδιωτικοποίηση ή κοινωνία;
      • • Ιστορικό Ιεράς Μονής
      • • Βιογραφικό Αττικής Νικοδήμου
      • • Βιογραφικό Ιερώνυμου Κοτσώνη
      • • Κηρύγματα - Παρακλήσεις
      • • Κηρύγματα - Χαιρετισμοί
      • • Καλώς ορίσατε
      • • Εκδόσεις Σπορά - Άλλοι συγγραφείς
      • • Εκδόσεις Σπορά - Διηγήματα
      • • Εκδόσεις Σπορά - Υπαρξιακές ανησυχίες
      • • Εκδόσεις Σπορά - Σχολιασμός της εκκλησιαστικής επικαιρότητας
      • • Εκδόσεις Σπορά - Σύγχρονη εκκλησιαστική ιστορία
      • • Εκδόσεις Σπορά - Ορθόδοξοι προσανατολισμοί
      • • Εκδόσεις Σπορά - Πατέρες και σύγχρονη ζωή
      • • Εκδόσεις Σπορά - Ομιλητικά βοηθήματα
      • • Εκδόσεις Σπορά - Μοναχικός βίος
      • • Φωτογραφίες Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου
      • • Επικοινωνία
      • • Ραδιοφωνικές Συζητήσεις
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Κυριακών
      • • Κηρύγματα - Μηναίο
      • • Κηρύγματα - Μάρκος
      • • Κηρύγματα - Ματθαίος
      • • Κηρύγματα - Ιωάννης
      • • Κηρύγματα - Λουκάς
      • • Εκδόσεις Σπορά - Εκκλησιολογία
      • • Εκδόσεις Σπορά - Ιερατικά
      • • Εκδόσεις Σπορά
      • • Ελεύθερη Πληροφόρηση
      • • Φωτογραφίες Ιεράς Μονής Νέου Στουδίου
      • • Εκδόσεις Σπορά - Λειτουργική Θεολογία
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Πεντηκοστάριο
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Μηναίο
      • • Κηρύγματα - Αποστολικά - Τριώδιο
Ἀρχική