ΣΤΕΛΙΟΣ Α. ΑΛΛΑΜΑΝΗΣ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ

Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον

Αθηνών και πάσης Ελλάδος

Κύριον Ιερώνυμον

Ε ν τ α ύ θ α

Αθήναι, 24 Μαΐου 1967

Μακαριώτατε,

Συγχωρήστε με αν δεν «έσπευσα» να Σας απευθύνω τηλεγραφικώς άμα τη αναρρήσει Σας εις τον Αρχιεπισκοπικόν θρόνον τα εγκάρδια συγχαρητήριά μου.

Διατηρώ την ελπίδα ότι θα εικάσητε πόσον –δι’ εμέ εντελώς ιδιαιτέρως –υπήρξεν ζωηρά και πηγαία η χαρά και η συγκίνησις που εδοκίμασα διά το πολυσήμαντον αυτό γεγονός, ώστε να είναι φυσικόν το ότι δεν ηθέλησα να εμπιστευθώ εις ένα κατ’ ανάγκην λακωνικόν και ψυχρόν τηλεγραφικόν κείμενον την εκδήλωσιν των αισθημάτων μου αυτών.

Η εκλογή Σας από την αριστίνδην Σύνοδον –συντεθειμένην εκ των γνωστών σεμνών Ιεραρχών– και την Α.Μ. τον Βασιλέα ως Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος μού επανέφερεν εις την μνήμην όλην την σειράν των δραματικών γεγονότων που συνεκλόνισαν κυριολεκτικώς την Εκκλησίαν μας από του Οκτωβρίου 1965 μέχρι του Οκτωβρίου 1966, ότε μετά τραχείς αγώνας και αναποφεύκτους, ανεπιθυμήτους δε δι’ εμέ υποχωρήσεις –βαλλόμενος σχεδόν πανταχόθεν– επέτυχα να ψηφισθή το Ν.Δ. 4589/1966 και εν συνεχεία μέχρι της 20 Δεκεμβρίου 1966, ότε ετερμάτισα την 15μηνον θητείαν μου εις το Υπουργείον Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, προ της αποχωρήσεώς μου εκ του οποίου επέτυχα να δώσω λύσιν –νομίζω αρκούντως ικανοποιητικήν– εις τα οικονομικά προβλήματα του εγκαταλελειμένου εφημεριακού κλήρου. Έκτοτε παρηκολούθησα –ως απλούς πολίτης και Ορθόδοξος χριστιανός– με πολύν σκεπτικισμόν και βαθείαν θλίψιν την συντονισμένην προσπάθειαν της Ιεραρχίας να ματαιώση την εφαρμογήν των θεσπισθέντων διά του ανωτέρω Ν.Δ. μέτρων. Μόνην πηγήν παρηγορίας εύρισκα εις την κατά πάντα αξιέπαινον και αξίαν εξάρσεως σθεναράν στάσιν της υπηρεσιακής ηγεσίας του Υπουργείου η οποία –ιδία εν τω προσώπω του Γενικού Διευθυντού Θρησκευμάτων καθηγητού κ. Σιώτη– καθ’ όλην την πολυκύμαντον και δραματικήν αυτήν περίοδον από του πραξικοπήματας του Οκτωβρίου 1965 και εντεύθεν επέδειξεν και σύνεσιν και αποφασιστικότητα και γενναιότητα ασυνήθεις.

Μακαριώτατε,

Είναι αδύνατον να λησμονήσω και την ιδικήν Σας πολύτιμον συμπαράστασιν την οποίαν –όλως ανιδιοτελώς– μου παρέσχετε εις την πρώτην φάσιν της αντιμετωπίσεως της «Δεσποτικής» ανταρσίας του φθινοπώρου 1965. Και αυτή ακριβώς η ευκαιρία επικοινωνίας μαζύ Σας –εν συνδυασμώ με την μακράν και επώδυνον εμπειρίαν την οποίαν απέκτησα εν συνεχεία των εκκλησιαστικών «προσώπων και πραγμάτων»– μου επιτρέπει σήμερον να εκτιμήσω κατ’ αξίαν τας ασταθμήτους ευεργετικάς συνεπείας που δύναται να έχη και ελπίζω και εύχομαι εξ όλης καρδίας να έχη –διά την ανάπλασιν της Ελληνικής Εκκλησίας και ακόμη ίσως διά το μέλλον του Έθνους– η ανάδειξίς Σας εις Προκαθήμενον της Εκκλησίας.

Αισθάνομαι την ανάγκην να Σας είπω ότι είναι κυριολεκτικώς ανεπανάληπτος, Μακαριώτατε, η ευκαιρία που παρουσιάζεται να αναδειχθήτε εις μίαν των μεγαλυτέρων προσωπικοτήτων της Ορθοδοξίας ανασύροντες εκ της ανυπαρξίας –δεν θέλω να είπω εκ της πλήρους ανυποληψίας– την Ελληνικήν Εκκλησίαν και αναδεικνύοντες αυτήν –εντός και εκτός της Ελλάδος– εις Οργανισμόν ζωντανόν, υγιά και πανίσχυρον ακτινοβολούντα προς πάσαν κατεύθυνσιν το ανέσπερον φως της αγάπης, της ειρήνης και της Χριστιανικής πίστεως και εκπληρούντα –επί τέλους– την υψηλήν αποστολήν της και το στοιχειώδες χρέος της προς τους πιστούς εις την μικράν αυτήν και ένδοξον χώραν που τόσα προσέφερε –διά μέσου των αιώνων– διά την θεμελίωσιν, την διάδοσιν και διάσωσιν της Εκκλησίας του Χριστού.

Μακαριώτατε,

Δεν Σας απολείπουν ούτε τα άφθονα προσόντα Σας ούτε οι ικανοί συνεργάται ούτε αι λοιπαί προϋποθέσεις διά να φέρετε εις πέρας το μέγα και δυσχερές έργον Σας, την ευθύνην του οποίου αι κρίσιμοι περιστάσεις της περιόδου αυτής του βίου της Εκκλησίας μας αποθέτουν επί των ώμων Σας.

Μην Σας διαφεύγη ότι ημπορείτε να στηρίζεσθε εις την ομόθυμον, την φανατικήν, θα έλεγα, συμπαράστασιν του Χριστεπωνύμου πληρώματος. Και αυτήν την τεραστίαν δύναμιν επιβάλλεται να χρησιμοποιήσετε διά να επιχειρήσετε το ταχύτερον – τώρα ή ποτέ –θα έλεγα– την βαθείαν τομήν [περί της ανάγκης της οποίας τόσον συχνά εκάμαμε λόγον κατά τας συνομιλίας μας εν έτει 1965]. Είναι η ώρα των μεγάλων αποφάσεών Σας. Αν διστάσητε ή και απλώς καθυστερήσητε θα έχετε απιστήσει εις την δραματικήν επιταγήν της ιστορικής στιγμής και θα παραμείνετε βαρύτατα υπόδικος εις την συνείδησιν και της σημερινής και των μελλοντικών γενεών του Ορθοδόξου Ελληνισμού.

Μακράν συναισθηματισμών και συμβιβασμών προχωρήσατε εις την άμεσον αποκοπήν των σεσηπότων μελών του Εκκλησιαστικού Οργανισμού μας και την ριζοσπαστικήν αντιμετώπισιν των συναφών προβλημάτων που αναμένουν από μακρού την λύσιν των.

Γνωρίζετε καλώς και «πρόσωπα και πράγματα» και δύνασθε να πράξητε το ορθόν προς αμφοτέρας τας κατευθύνσεις. Μη διστάσητε ουδ’ επί στιγμήν.

Αι γραμμαί αυταί δεν χαράσσονται από τον πρώην Υπουργόν της Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Προς την Υμετέραν Μακαριότητα απευθύνει αυτήν την εναγώνιον έκκλησιν ένας απλούς Έλλην Χριστιανός. Ο οποίος θα αισθανθεί μεγίστην ικανοποίησιν αν επιτύχη να Σας ενθαρρύνη με τους ολίγους αυτούς λόγους, εις την πορείαν την οποίαν διαγράφει ο ανάντης δρόμος που ευρίσκεται ενώπιόν Σας.

Και ακόμη –και είναι νομίζω ανθρώπινον αυτό– θέλει να διατηρήση ως απαράγραπτον τίτλον τιμής τον απολογισμόν της ιδικής του δραστηριότητος εις τον Εκκλησιαστικόν τομέα κατά το 16μηνον Σεπτεμβρίου 1965 – Δεκεμβρίου 1966. Τέλος απροσμέτρητον θα δοκιμάση χαράν αν κάποτε η Ιστορία παραδεχθή ότι όσα ο υπογράφων έπραξε ή παρέλειψε κατά την ταραχώδη εκείνην περίοδον συνέβαλον έστω και επ’ ελάχιστον διά να προπαρασκευασθή η θεμελίωσις μιας περιόδου αναγεννήσεως της Ελληνικής Εκκλησίας υπό την φωτισμένην ηγεσίαν του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου.

   Σας κατασπάζομαι την δεξιάν

μετά του προσήκοντος σεβασμού,

     ΣΤΕΛΙΟΣ Α. ΑΛΛΑΜΑΝΗΣ

Και η απάντηση του μακαριστού Αρχιεπισκόπου στη θερμή επιστολή του Στ. Αλλαμανή:

Αθήναι, 31 Μαΐου 1967

Αξιότιμον Κύριον

Στέλιον Αλλαμανήν

Σκουφά 38

Ενταύθα

Αγαπητέ μου κ. Αλλαμανή,

Έλαβον την από 24 λήγοντος μηνός επιστολήν σας και σας ευχαριστώ θερμότατα διά τα ειλικρινή αισθήματα και τας συγχαρητηρίους ευχάς σας.

Με συγκινεί ιδιαιτέρως η ανάμνησις των συνομιλιών μας κατά το παρελθόν. Η συνεργασία σας και αι υποδείξεις σας και εις το μέλλον θα μου είναι πολύτιμοι.

Μετά διαπύρων ευχών

Ο Αθηνών Ιερώνυμος

Για να διαβάσετε τα κείμενα των επιστολών πατήστε τα παρακάτω εικονίδια: