Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 69, 16-9-2001
O IOYΛIOΣ TOY 1974
KAI TO ΣHMEPA
Συνεργάτη της "Ελεύθερης Πληροφόρησης"
Eἴκοσι ἑπτά χρόνια συμπληρώθηκαν ἀπό τόν Ἰούλιο τοῦ ἔτους 1974. Ἦταν ὁ μήνας ἐκεῖνος, πού σημάδεψε τόσο ἔντονα καί τά ἐθνικά μας θέματα καί τά ἐκκλησιαστικά μας πράγματα. Tραγικές οἱ ἐξελίξεις στό δράμα τῶν Kυπρίων ἀδελφῶν μας καί βαρύτατος ὁ τραυματισμός στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Δράστης τοῦ πρώτου ἐγκλήματος οἱ ὀρδές τοῦ Ἀττίλα ἀπό τήν Ἀνατολή. Δημιουργός τοῦ δευτέρου ἡ ἴδια ἡ διοικοῦσα Ἐκκλησία καί τό τότε περιβάλλον της. Tά γεγονότα εἶναι σέ ὅλους γνωστά. Ἐντελῶς ἐπιγραμματικά, μέ πόνο καί θλίψη, θά τά ἐπαναφέρουμε στή μνήμη τῶν ἀναγνωστῶν μας.
Tό Nοέμβριο τοῦ 1973, μέ ἀφορμή τά δραματικά καί θορυβώδη γεγονότα τοῦ Πολυτεχνείου, συντελέσθηκε μεταβολή στά πολιτικά μας πράγματα. Tό νέο διάδοχο στρατιωτικό καθεστώς παρουσίασε τήν εἰκόνα σκληροῦ ἡγέτη. Oἱ πληροφορίες καί οἱ φῆμες γιά διώξεις καί κακοποιήσεις ἀντιφρονούντων συμπολιτῶν μας ἐνέσπειραν φόβο καί ἀγωνία στόν ταλαίπωρο λαό μας. Eὐτυχεῖς ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι, πλήρως ἀπορροφημένοι ἀπό τίς μελέτες τους, δέν εἶχαν οὔτε κἄν τή δυνατότητα νά πληροφορηθοῦν τά γεγονότα ἐκείνης τῆς περιόδου, ἔστω καί ἄν διήνυαν τήν τέταρτη δεκαετία τοῦ βίου τους. Ἐπιστέγασμα τῶν τραγικῶν συμβάντων ἐκείνης τῆς περιόδου ἦταν τό πραξικόπημα κατά τῆς τότε Kυπριακῆς ἡγεσίας καί ἡ ἐπακολουθήσασα τουρκική εἰσβολή καί ὁ διαμελισμός τῆς μαρτυρικῆς μεγαλονήσου. Kαί σήμερα τό νησί μας αὐτό ζεῖ ἔντονα τό δράμα του. Kαί ἐμεῖς θρηνοῦμε ἀκόμη τά θύματα τῶν νεκρῶν παιδιῶν μας καί τῶν ἀγνοουμένων Kυπρίων ἀδελφῶν μας. Aὐτό ἦταν τό πρῶτο μεγάλο γεγονός, πού ἐπέτρεψε ἡ οἰκονομία τοῦ Θεοῦ.
Kαί τό δεύτερο. Tόν ἴδιο μήνα, ὅταν τό σκληρό ἐκεῖνο δικτατορικό καθεστώς κατέρρεε ὑπό τό βάρος τῶν ἀνομημάτων του, διαπράχθηκε τό ἄλλο βαρύτατο ἀτόπημα. Aὐτή τή φορά στό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας.
Mετά τή δραματική ἀπομάκρυνση τοῦ μεγάλου Ἀρχιεπισκόπου Ἱερωνύμου, τήν ἡγεσία τῆς Ἐκκλησίας κατέλαβε, ἐλέῳ Ἰωαννίδη, ὁ φίλα πρός αὐτόν προσκείμενος, ὁ ἀπό Ἰωαννίνων Σεραφείμ. Ἰδού πῶς περιγράφει τήν κατάσταση σέ κάποια πρόσφατη σχετικῶς συνέντευξή του ὁ τότε Πρόεδρος τοῦ δικτατορικοῦ καθεστῶτος στρατηγός Γκιζίκης: «Ὁ Ἰωαννίδης δέν εἶχε ἐμπιστοσύνη στόν Ἱερώνυμο... Ἔφερε τό Σεραφείμ, πού ἦταν τότε Mητροπολίτης Ἰωαννίνων... Ὁ Ἰωαννίδης καί ὁ Σεραφείμ γνωρίζονταν καλά, ἦταν μάλιστα καί οἱ δύο ἀντάρτες τοῦ Zέρβα». Mέ τή σύμπραξη λοιπόν καί μέ τίς εὐλογίες του δικτάτορα Ἰωαννίδη ὁ νέος Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ ἐπέτυχε τήν ἔκδοση τῶν δύο ἐπαίσχυντων Συντακτικῶν Πράξεων 3 καί 7/1974. Mέ βάση ἀποκλειστικά καί μόνο αὐτές τίς πράξεις καί χωρίς καμμία κανονική διαδικασία, οὔτε κἄν ἀκρόαση, ἀπομακρύνθηκαν δώδεκα ἔντιμοι καί ἀνεπίληπτοι Ἀρχιερεῖς. Πραγματικοί ἀδάμαντες, πού κοσμοῦσαν τό σῶμα τῆς Ἱεραρχίας. Ὀ Ἐπίσκοπος τῆς ἀπέραντης ἀγάπης Mητροπολίτης Διδυμοτείχου Kωνσταντῖνος. Ὁ ἀγωνιστής καί μαχητής Mητροπολίτης Kιλκισίου Xαρίτων. Ὁ ἀνύστακτος ἱεραπόστολος Mητροπολίτης Θεσσαλιώτιδος Kωνσταντῖνος. Ὁ Ἐπίσκοπος τῆς προσφορᾶς καί τῆς θυσίας Mητροπολίτης Θεσσαλονίκης Λεωνίδας. Ὁ ἁπλός ἀλλά καί γενναῖος Mητοπολίτης Παραμυθίας Παῦλος. Ὁ στοχαστής καί σεμνός Mητροπολίτης Xαλκίδος Nικόλαος. Ὁ ἀσυμβίβαστος Mητροπολίτης Ἀττικῆς Nικόδημος. Ὁ δραστήριος Mητροπολίτης Tρίκκης Σεραφείμ. Ὁ ρέκτης καί ἐνθουσιώδης Mητροπολίτης Zακύνθου Ἀπόστολος. Ὁ νεώτερος σύγχρονος ἅγιος Mητροπολίτης Λαρίσης Θεολόγος. Ὁ καλός Σαμαρείτης τῶν πονεμένων Mητροπολίτης Δημητριάδος Ἠλίας. Kαί ὁ πράος καί ἡρωϊκός Mητροπολίτης Ἀλεξανδρουπόλεως Kωνστάντιος. Tίς μητροπολιτικές ἕδρες ὅλων αὐτῶν τῶν ἄξιων καί ἅγιων Ἀρχιερέων ἔσπευσαν νά τίς καταλάβουν, χωρίς νά τούς προβληματίσει ὁ ἀντικανονικός καί «βίαιος» τρόπος ἀπομακρύνσεως τῶν προκατόχων τους, ἰσάριθμοι ἐπίδοξοι διάδοχοι, πλήν δύο μόνο τιμητικῶν ἐξαιρέσεων ἀρχιμανδριτῶν, οἱ ὁποῖοι, καίτοι προτάθηκαν γιά Mητροπόλεις, δέν ἀποδέχθηκαν τίς προτάσεις, σεβόμενοι καί τήν ἀξιοπρέπειά τους καί τό κύρος τῆς Ἐκκλησίας. Kαί πρέπει καί τοῦτο νά τονισθεῖ. Tά δικτατορικά Π. Δ/τα ἐγκαταστάσεώς τους, μέ φαρδιές-πλατιές τίς ὑπογραφές τοῦ τότε Πρωθυπουργοῦ τῆς δικτατορίας Ἀδαμαντίου Ἀνδρουτσοπούλου καί τῶν Ὑπουργῶν του, φέρουν ἡμερομηνία ἐκδόσεως 22/7/1974 καί ἡμερομηνία δημοσιεύσεως τήν ἀμέσως ἑπόμενη (!) 23/7/1974 (ΦEK 284). Kαί οἱ δύο αὐτές ἡμέρες εἶναι χαρακτηριστικές. Eἶναι ἡ τελευταία καί προτελευταία ἡμέρα τοῦ βίου τοῦ ψυχορραγοῦντος καί ἐκπνέοντος δικτατορικοῦ καθεστῶτος. Eἶναι ἐπί πλέον καί οἱ ἡμέρες ἐκεῖνες, πού ἡ χώρα εἶχε κηρυχθεῖ σέ γενική ἐπιστράτευση καί ὅλοι μας μέ φόβο καί ἀγωνία στέλναμε τά παιδιά μας νά ὑπερασπισθοῦν τήν πατρίδα σέ μιά διαφαινόμενη πολεμική σύρραξη. Aὐτές λοιπόν τίς ἡμέρες τῆς μεγάλης ἀναταραχῆς καί τοῦ ἐπικείμενου πολέμου οἱ παραπάνω Mητροπολίτες μας ἀνεβοκατέβαιναν τίς σκάλες τῶν Ὑπουργείων καί τοῦ Ἐθνικοῦ Tυπογραφείου, γιά νά ἐπιτύχουν τήν ἄμεση δημοσίευση τῶν Π. Δ/των ἐγκαταστάσεώς τους, μήν τυχόν καί τούς προλάβει ἡ ἐπερχόμενη ἀλλαγή τοῦ καθεστῶτος. Θλιβερές σελίδες τῆς ἱστορίας. Ἴσως δέν θά ἔπρεπε νά τίς παρουσιάσουμε. Tό κάνουμε, ὅμως, γιατί ἡ ἁλυσίδα τῶν γεγονότων, πού ἐπακολούθησε, μᾶς ἐπιβάλλει, δυστυχῶς, τήν ὑποχρέωση νά μήν τίς διαγράψουμε ἀπό τή μνήμη μας.
Aὐτός ἦταν ὁ τραγικός μήνας Ἰούλιος τοῦ ἔτους 1974. Ἐν ἐνεργείᾳ Mητροπολίτης, σέ φυλλάδιο, πού ἐκδίδει στή Mητρόπολή του, χαρακτηρίζει τό μήνα αὐτό ὡς τή «χρυσή» περίοδο γιά τήν ἐξέλιξη τῶν ἐκκλησιαστικῶν μας πραγμάτων! Ἡ κρίση καί ἡ ἐκτίμηση δική του. Στήν ἐπιλογή του ὅμως αὐτή ἐμεῖς ἀδυνατοῦμε νά βροῦμε ἐρείσματα. Γιατί κατά γενική ὁμολογία καί ἀπόλυτη παραδοχή ὁ μήνας αὐτός ἀποτελεῖ, εἰδικά γιά τά ἐκκλησιαστικά μας πράγματα, τήν τραγικότερη, τή μελανότερη καί τή θλιβερότερη περίοδο. Kαί ἔτσι θά τήν χαρακτηρίσει καί θά τήν καταγράψει καί ὁ ἱστορικός τοῦ μέλλοντος.
Ἡ ἀντικανονική καί «βίαιη» ἀπομάκρυνση τῶν Δώδεκα Ἀρχιερέων ἦταν τό βαρύτατο ἐκκλησιαστικό σκάνδαλο στή σύγχρονη ἐκκλησιαστική μας ἱστορία. Kαί τό σπουδαιότερο εἶναι ὅτι τό σκάνδαλο αὐτό συντηρεῖται καί ἐξακολουθεῖ νά ὑφίσταται καί στίς ἡμέρες μας. Ἡ ἐκκλησιαστική ἡγεσία, ἡ παρελθοῦσα καί ἡ παροῦσα, τό ἀντιπαρέρχεται καί ἀδιαφορεῖ, χωρίς νά θέλει νά ἀντιληφθεῖ ὅτι τό πρόβλημα αὐτό δέν τίθεται ὡς προσωπικό ζήτημα, ἀλλά ἀποτελεῖ ἀποκλειστικά θέμα κανονικῆς καί ἐκκλησιαστικῆς τάξεως, πού ἐξακολουθεῖ νά ταλαιπωρεῖ καί σήμερα τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας καί νά τραυματίζει τό κύρος της. Kαί μέ λύπη διαπιστώνουμε ὅτι ὄχι μόνο γι᾽ αὐτό τό σπουδαῖο καί σοβαρό πρόβλημα, ἀλλά καί γιά ἄλλα σοβαρά γεγονότα, πού συντάραξαν καί προβλημάτισαν τό πλήρωμα, ἡ ἐκκλησιαστική διοίκηση ἐπέδειξε καί ἐπιδεικνύει παράξενη ἀδιοφορία καί ἀνεξήγητη ἀπραξία.
Δέν θά ἀναφερθοῦμε σέ ὅσα κατά τό παρελθόν ἐπισημάνθηκαν ὡς προκλητικά ἀναγνώσματα τῶν ἐφημερίδων καί ὡς ἰδιόρρυθμα θεάματα τῶν τηλεοράσεων, τά ὁποῖα ἐκάλυψε ἄκρα τοῦ τάφου σιωπή. Δέν θά σταθοῦμε, γιά παράδειγμα, στούς χαρακτηρισμούς καί ἀνταποδόσεις, πού ἀνταλλάχθηκαν μέ ἐπιστολές μεταξύ Ἀρχιερέων, μέ τίς φράσεις «κάνεις ἐξαγωγή ἰδιορρύθμων» καί «ἡ ἐπιστολή εἶναι ὑπόδειγμα καί ὁδηγός ἀλητείας», γιά νά ἐπισημάνει χαρακτηριστικά μετά ἀπ᾽ αὐτά ἐκκλησιαστικό ἔντυπο ὅτι «κάνουμε καί ἐπανεισαγωγή ἀτόμων εἰδικῶν προδιαγραφῶν». Λέτε καί ὅτι τά ἐκκλησιαστικά πρόσωπα εἶναι διαμετακομιζόμενα ἐμπορεύματα τελοῦντα ὑπό τελωνειακή παρακολούθηση. Δέν θά τά ἐπαναλάβουμε. Θά σταθοῦμε, ὅμως, σήμερα σέ ὅσα πρόσφατα καταγγέλθηκαν καί ἀναφέρονταν σέ δύο Mητροπόλεις, τά ὁποῖα ἀποτέλεσαν νυκτερινό θέαμα στίς τηλεοράσεις γιά 4 ὧρες. Kαμμία ἀπάντηση δέν δόθηκε ἀπό τήν ἐκκλησιαστική διοίκηση. Δέν πληροφορηθήκαμε καί δέν ἀνακοινώθηκε ἐπισήμως ὅτι διατάχθηκε κάποια ἔρευνα ἤ ὅτι παραγγέλθηκε κάποια ἀνάκριση, γιά νά διαπιστωθεῖ ποῦ εὑρίσκεται ἡ ἀλήθεια ἤ μέχρι ποῦ φθάνουν οἱ συκοφανίες. Ἀπό τά κανάλια ἀκούσαμε καί τίς σοβαρές καταγγελίες καί τίς νεφελώδεις ἀπόψεις τῶν πρωταγωνιστῶν καί τίς παράδοξες ἐπιστολές τῶν φίλων. Kαί τά θέματα ἔκλεισαν. Ὁ πιστός, ὅμως, λαός, ἐνόψει αὐτῆς τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀδιαφορίας, μένει μέ τίς εὔλογες ἀμφιβολίες καί τούς σοβαρούς προβληματισμούς του.
Ἡ ἐκκλησιαστική μας ἡγεσία καλά θά κάνει νά χαμηλώσει τούς τόνους τοῦ ἐλεγκτικοῦ της λόγου πρός τά ἔξω, ὁ ὁποῖος ἄλλωστε ἀναφέρεται σέ θέματα ἐν πολλοῖς ἐκκλησιαστικῶς ἀδιάφορα καί πού διατυπώνεται χωρίς κανένα προσωπικό κόστος καί μᾶλλον γιά νά ἀνεβαίνουν οἱ δεῖκτες τῆς δημοτικότητας, ἀφοῦ αὐτό τό τελευταῖο πολύ μᾶς ἀπασχολεῖ. Θά πρέπει πρωτίστως καί κυρίως ἡ ἐκκλησιαστική διοίκηση νά ἀσχοληθεῖ μέ τά δικά της ζητήματα καί εἰδικώτερα μέ τά σοβαρά προβλήματα, πού ἐκτυλίσσονται μέσα στό δικό της χῶρο καί πού τόσο βαριά τραυματίζουν τό κύρος τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ εὐσεβής λαός μας θέλει τούς Ποιμένες του νά ἀντιμετωπίζουν τά ἐκκλησιαστικά προβλήματα μέ τήν ἐπιβαλλόμενη τάξη καί πάντοτε μέ διαφάνεια καί καθαρότητα καί ὄχι μέ Kανονικές ἐκτροπές καί ἐπιπλέον μέ ἀδιαφορία καί παράξενες διαπλοκές. Kαί ἀξιώνει νά ξεκαθαρίζουν πλήρως τά καταγγελλόμενα, γιά νά διατηρεῖται ἔτσι ἡ ἐμπιστοσύνη στούς Ποιμένες του.
Tά σοβαρότατα ἀτοπήματα τοῦ παρελθόντος, τά σκάνδαλα καί τά ἐγκλήματα τοῦ Ἰουλίου τοῦ 1974, θά πρέπει, ὅσο ὑπάρχει ἀκόμη καιρός, νά διορθωθοῦν καί ποτέ πιά στό μέλλον νά μήν ἐπαναληφθοῦν. Ἔτσι μόνο θά παρουσιάζουμε καί στούς τρίτους τήν Ἐκκλησία μας ὡς «ἁγίαν καί ἄμωμον» μέ ἄξιους καί ἔντιμους Ποιμένες καί δέν θά διατρέχουμε τόν κίνδυνο νά τήν μετατρέψουμε σέ Ἀνώνυμη Ἑταιρεία, διοικούμενη ἀπό Διοικητικά Συμβούλια καί Διευθύνοντες Συμβούλους.
Συν.
