Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 287, 16-10-2010
Αὐτοπροδοσία καί αὐτοεξευτελισμός (2)
Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου
...Ἀπό ντοσιέ τῶν διαμαρτυριῶν τῆς ἐποχῆς ἐκείνης θά ἀνασύρω καί ἕνα κείμενο, πού προέρχεται ἀπό τήν ἐνοχλημένη συνείδηση καί ἀπό τή γραφίδα τοῦ τότε Μητροπολίτη Θηβῶν καί Λεβαδείας καί σημερινοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος, τοῦ κ. Ἱερώνυμου.
Τό κείμενο αὐτό ἔχει μιά διαφορετική χροιά. Ὁ Ἱερώνυμος ἐπισημαίνει τή δραματικότητα τῶν καιρῶν, ἀλλά δέ δανείζεται ὕφος σκληρό, γιά νά μή λυπήσει, «καθ᾿ ὑπερβολή», στενούς φίλους καί γιά νά μή φανεῖ ἀχάριστος στόν προκαθήμενο εὐεργέτη του.
Στέλνει τήν ἐπιστολή του στό στενό φίλο καί συνοδοιπόρο Μητροπολίτη Ἰωαννίνων Θεόκλητο. Ἱστορεῖ τό χάος. Τόν ἱκετεύει νά δραστηριοποιηθοῦν, ἀπό κοινοῦ, γιά νά πείσουν τό «Γέροντα» (τόν Ἀρχιεπίσκοπο Σεραφείμ), νά κινηθεῖ θετικά καί δυναμικά, γιά νά ἀποσοβηθεῖ «τό ἐκκλησιαστικό πραξικόπημα» καί νά διασωθεῖ -κατά τό τελευταῖο κομμάτι τῆς ἡγετικῆς διαδρομῆς του- τό ἀρχιεπισκοπικό του γόητρο.
Αὐτή ἡ ἁβρότητα καί ἡ συναδελφική διασύνδεση προβάλλει μέ τήν πρώτη ἀνάγνωση τοῦ κειμένου τῆς ἐπιστολῆς τοῦ Ἱερώνυμου. Ὑπάρχει, ὅμως καί μιά ἄλλη χροιά, πού ἔστω καί διακριτικά, διαχέεται στό γραπτό του μήνυμα. Ὁ Θηβῶν Ἱερώνυμος, ἤδη ἀπό ἐκείνη τήν ἐποχή, εἶχε στηλώσει τό βλέμμα καί τούς πόθους τῆς καρδιᾶς του στόν ἀρχιεπισκοπικό θρόνο. Ἡ ἀνάρρησή του ἐκεῖ, ἦταν τό ὄνειρό του καί τό «βραβεῖο» τοῦ ἀθλήματός του. Ἡ αἰφνιδιαστική εἰσπήδηση τοῦ τιτουλάριου Μητροπολίτη στό στάδιο τοῦ ἀγώνα του, ἦταν φυσικό νά διεγείρει τό φόβο καί νά προκαλέσει πανικό. Τό προσωπικό του γράμμα στόν ἀδελφό του Θεόκλητο, μπορεῖ νά διαποτίζεται καί ἀπό αὐτό τό φόβο, ἀλλά εἶναι διατυπωμένο τόσο διακριτικά, πού δέν ἀφήνει σχισμές διαφυγῆς τῶν φόβων του.
Μόνο, πού στό τέλος, ζητάει, ὡς χάρη, ἡ ἐπιστολή του αὐτή νά μή διολισθήσει σέ ξένα χέρια, ἀλλά νά μείνει ὡς μνημεῖο ἀδελφικοῦ διαλόγου.
Τή μεταφέρω ὁλόκληρη:
Λειβαδιά 12-4-1994
Ἀγαπητέ ἀδελφέ Θεόκλητε,
Ἔφυγα χθές βράδυ πολύ σκεπτικός ἀπ᾿ τό Ψυχικό ἀφ᾿ ἑνός μέν γιά τήν ὅλη δημιουργούμενη ἐκκλησιαστική κατάσταση ἀφ᾿ ἑτέρου δέ γιά ὅσα συζητήσαμε μπροστά στό Γέροντα, φοβούμενος μάλιστα ὅτι εἶπα περισσότερα ἀπ᾿ ὅ,τι ἔπρεπε. Αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκη νά σοῦ μιλήσω μέσα ἀπ᾿ τήν καρδιά μου.
Ἐκεῖ πού ὁδηγοῦνται τά πράγματα πιστεύω ὅτι καί τήν ὑγεία καί κατάσταση τοῦ Γέροντα θά ἐπιβαρύνουν καί τά ἐκκλησιαστικά θά ἐπιπλέξουν περισσότερο. Θυμᾶσαι τήν πρότασή μου, τήν ὁποία ἀπέρριψες ἀμέσως. Θά τήν ἐπαναλάβω. Ὁ ἀκολουθούμενος δρόμος δέν ὁδηγεῖ πουθενά. Πρότεινα, αὐτήν τήν ὥρα καί λόγῳ τῶν ἡμερῶν, πού διανύουμε καί λόγῳ τῆς ὑγείας τοῦ Γέροντα νά ἀνασταλοῦν ὅλες οἱ ἐνέργειες ἀπό κάθε πλευρά. Μετά τίς ἑορτές τοῦ Πάσχα, ἀφοῦ ἡ ὑγεία τοῦ Μακαριωτάτου βελτιωθῆ, ὅπως πιστεύουμε, καί ἀφοῦ εἶναι δυνατόν, νά συγκληθῆ ἡ Ἱεραρχία μέ θέμα τήν ἐξέταση τῆς δημιουργημένης καταστάσεως καί τήν τοποθέτηση τοῦ καθενός μας ὑπευθύνως.
Ἤσουν ἀπόλυτα ἀρνητικός καί μάλιστα ὀξύς. Εἶπες ὅτι ἡ Ἱεραρχία ἀπεφάσισε, ἐπέβαλε τό ἐπιτίμιο τῆς ἀκοινωνησίας καί προσπάθησες νά στηρίξεις αὐτές τίς θέσεις.
Τά εἶπα καί παλαιότερα καί τά ἔγραψα στόν Γέροντα. Κέντρον τῆς ζωῆς μας τῆς Ἐκκλησιαστικῆς πρέπει ἐπιτέλους νά εἶναι τό ὅλο σῶμα τῆς Ἱεραρχίας βουλευόμενο ὅμως ἐλεύθερα, ἀλλιῶς πρέπει νά πάψουμε νά μιλᾶμε γιά «αὐτοδιοίκητο» γιά πολιτειακές ἐπεμβάσεις ἤ Σ.τ.Ε. κ.ἄ.
Πιό συγκεκριμένα, ἀδελφέ: Ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος ἐπιβάλλει τό ἐπιτίμιον τῆς ἀκοινωνησίας ἤ ὅπως ἀκόμη ἐγράφη τῆς στερήσεως πάσης τιμῆς. Δέν ἐπιμένω σ᾿ αὐτά. Αὑτά εἶναι τά φαινόμενα, προχωρῶ στό βάθος. Ἐκλήθη ἡ Ἱεραρχία νά ἐπικυρώσει τό ἐπιτίμιον ἤ ὅπως χαρακτηριστικῶς ὑπεστηρίχθη νά «ἀποκοποῦν ἀπ᾿ τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας» ἤ «ἔθεσαν ἑαυτούς ἐκτός Ἐκκλησίας».
Θυμᾶσαι ἀσφαλῶς τίς συζητήσεις καί τό ξάφνιασμα τῆς προτάσεως γιά ἐκλογή τους εἰς προσωποπαγεῖς Μητροπόλεις. Διερωτῶμαι ἀδελφέ μου «οἱ ἐν ἀκοινωνησίᾳ» καί «ἐν ἀποκοπῇ» εὑρισκόμενοι πῶς ἐκλέγονται Μητροπολίτες; Μετά τήν ἐκλογή τους, τήν ὁποίαν δέν ἀπεδέχθησαν, δέν κρίνω συμπεριφορές, πῶς ξαναθυμούμεθα «τό ἐπιτίμιον τῆς ἀκοινωνησίας»; Μά εἶναι ὅλα αὐτά σοβαρές τοποθετήσεις; Καί θά ὑπάρξουν ἄνθρωποι ἁπλοί ὄχι κἄν ἱστορικοί οἱ ὁποῖοι δέν θά γελάσουν μέ τά καμώματά μας;
Ἀσφαλῶς συνειρμικά σκέπτεσαι καί δικαιολογημένα ὅτι ἀγωνίζομαι αὐτήν τήν ὥρα γιά τούς τρεῖς Μητροπολίτες. Πίστεψέ με, ἀδελφέ ἐξομολογητικά στό λέω, δέν ὑπηρετῶ οὔτε ἀγωνίζομαι γιά πρόσωπα, αὐτά θά παρέλθουν, ἀλλά γιά τήν Ἐκκλησία μας, ἡ ὁποία θά μείνει.
Εὑρισκόμενος κοντά στό Γέροντα, μπορεῖς νά προσφέρεις μεγάλη ὑπηρεσία καί στόν ἴδιο καί στήν Ἐκκλησία. Καί ἡ ὥρα αὐτή εἶναι ἡ καταλληλότερη καί ἡ πλέον κρίσιμη.
Ἀνακεφαλαιώνοντας σοῦ ὑπογραμμίζω καί πάλι τήν πρόταση καί εἰσήγησή μου.
1. Νά ἀνασταλοῦν ἀπ᾿ ὅλες τίς πλευρές οἱ κάθε εἴδους διαδικασίες καί ἐνέργειες.
2. Νά περάσουν οἱ ἡμέρες τοῦ Πάσχα τοὐλάχιστον ἤρεμα.
3. Μετά τίς γιορτές καί ἀφοῦ συνέλθει ὁ Γέροντας νά κληθῆ ἡ Ἱεραρχία μέ μόνο θέμα τήν δημιουργημένη κατάσταση. Ἐκεῖ νά τοποθετηθοῦμε ὅλοι ὑπεύθυνα, πρός Θεοῦ ὅμως χωρίς παρασκήνια καί μεθοδεύσεις. Στίς προτάσεις πού θά διαμορφωθοῦν νά γίνει ψηφοφορία, μυστική ὅμως, διότι ὁ ἄλλος τρόπος μᾶς ἔχει ὁδηγήσει στά σημερινά ἀδιέξοδα.
Τό ἀποτέλεσμα αὐτῆς τῆς ψηφοφορίας νά εἶναι ἡ γραμμή πλεύσεως τοῦ Μακαριωτάτου καί τήν ὁποιαδήποτε εὐθύνη νά ἐναποθέσει στό σῶμα τῆς Ἱεραρχίας. Αὐτό γιά μένα εἶναι τό Αὐτοδιοίκητον.
Παίδεψε σέ παρακαλῶ τίς σκέψεις μου μακρυά ὅμως ἀπό προκαταλήψεις. Πιστεύω ὅτι αὐτήν τήν ὥρα εἶσαι ὁ μόνος πού μπορεῖς νά βγάλης ἀπό τό ἀδιέξοδο τόν Γέροντα καί τήν Ἐκκλησία. Ἀλλιῶς ἀκολουθοῦν πολύ δύσκολες μέρες. Ἡ ἀγάπη μας γιά τόν Γέροντα δέν πρέπει νά ἐξαντληθῆ στήν ὁποιαδήποτε ἰατρική φροντίδα ἤ ἀγωγή (καί ὁμολογῶ ὅτι ἡ προσφορά σου μ᾿ ἔχει συγκινήσει καί ἔχει ἀνεβάσει τήν ἐκτίμηση στό πρόσωπό σου) ἀλλά πρό πάντων στήν διαφύλαξη τῆς ἀξιοπρέπειάς του γιατί ὁ Γέροντας δέν πρέπει νά τελειώσει, ὅποτε τελειώσει τήν διακονία του, μέ τέτοιου εἴδους ἐκφυλιστικά φαινόμενα.
Πάντοτε μέ ἀγάπη καί ἐκτίμηση.
† Ὁ Θηβῶν καί Λεβαδείας Ἱερώνυμος
(Παρακαλῶ τό κείμενο αὐτό νά μείνει μόνο μεταξύ μας.)
* * *
Τά γεγονότα, πού δρομολογήθηκαν, μετά τίς ὑπόγειες διαβουλεύσεις τοῦ Δωδώνης Χρυσόστομου καί τίς δυναμικές ἀντιδράσεις σημαντικῆς μερίδας ἐκ τῶν Συνοδικῶν Μητροπολιτῶν, ἀποκάλυψαν καί δημοσιοποίησαν τούς κρυφούς σχεδιασμούς. Ὁ πρόεδρος τῆς Ἱεραρχίας Σεραφείμ ἦταν πεισματικά ἑδραιωμένος στήν ἀπόφαση νά ἀνυψώσει τόν «ἐκλεκτό του» τιτουλάριο Δωδώνης στό θρόνο τῆς Μητρόπολης Ἀττικῆς, ἀδιαφορώντας γιά τίς ἀντιγνωμίες τῶν μελῶν τῆς Ἱεραρχίας καί γιά τήν κατακραυγή τοῦ διογκωμένου ἐκκλησιαστικοῦ πλήθους.
Στά μέσα Μαΐου ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἐπισημοποίησε τήν ἀπόφασή του καί κάλεσε τήν Ἱεραρχία, γιά τίς 25 Μαΐου, μέ ἀποκλειστικό θέμα τή διενέργεια ἐκλογῶν καί τήν πλήρωση τῶν«ἐν χηρείᾳ» Μητροπολιτικῶν θρόνων.
Ἡ ἀναγγελία αὐτή ἀνέβασε καινούργια καταιγίδα. Ἀλλά ὁ Σεραφείμ καί ὁ τιτουλάριος προστατευόμενός του δέν πτοήθηκαν. Ἔμειναν σταθεροί στούς σχεδιασμούς τους. Κάλεσαν τό «λόχο», νά εὐθυγραμμιστεῖ μέ τίς ἐντολές.
Ὁ λόχος, ὅμως, δέν ἀποδείχτηκε πειθήνιος. Οἱ διαδοχικοί ἀναβρασμοί εἶχαν σπάσει τή συνοχή. Καί οἱ ἐπώνυμες ὁμάδες κήρυξαν ἀντάρτικο. Τήν τελευταία στιγμή φάνηκε πώς ἔδεσε ὁ συνασπισμός. Ὁ κύκλος τῶν δελφίνων, πού παρακολουθοῦσε μέ τρόμο τίς μυστικές καί τίς δημόσιες κινήσεις τοῦ Δωδώνης, βρῆκε τόν τρόπο νά συνεργαστεῖ μέ τό κύκλωμα τοῦ τάγματος Φωστίνη, γιά νά προτείνουν, ὡς κοινό ὑποψήφιο, τόν τελευταῖο γόνο τοῦ ἁμαρτωλοῦ τάγματος, τόν Ζακύνθου Παντελεήμονα. Ὁ ἴδιος τό ἤθελε καί τό ἐπιδίωκε, σάν τήν πραγμάτωση τοῦ μεγάλου ὀνείρου του. Τά λίγα, ἀλλά δυναμικά στελέχη τῆς Σχολῆς Φωστίνη, μέ ὄλες τίς ἰδιοτυπίες τους καί μέ τίς σταθερές διασυνδέσεις τους, προσφέρθηκαν νά ὑποστηρίξουν τήν ὑποψηφιότητά του καί νά τοῦ ἐξασφαλίσουν ψήφους. Οἱ ὁμόψυχοι καί ὁμότροποι δεσποτάδες, μέ πολλή ἄνεση εἶπαν τό «ναί» καί ὑποσχέθηκαν ὅτι θά συνεργήσουν στήν τιμητική ἀναβάθμιση τοῦ Παντελεήμονα Μπεζενίτη.
Καί τό θαῦμα (ὄχι τό θαῦμα, ἀλλά τό τραῦμα) ἔγινε. Ὁ Παντελεήμονας Μπεζενίτης, ὁ γνωστός πλέον καί μή ἐξαιρετέος, μάζεψε τίς ἀποσκευές του καί μετανάστευσε στήν Ἀττική, γιά νά γράψει τίς δοξασμένες(!!!) σελίδες τῆς ἰστορίας του.
Στά πρακτικά αὐτῆς τῆς τραγικῆς Συνοδικῆς Συνεδρίασης διαβάζουμε τήν κατάθεση τοῦ παραπόνου τοῦ Σεραφείμ, γιά τό ὅτι δέν ἔγινε ἀποδεκτή ἡ ἐπιθυμία του νά δοθεῖ ὁ θρόνος τῆς Ἀττικῆς στόν Δωδώνης καί τήν εὔστροφη κίνησή του νά καταθέσει, ἀμέσως, δεύτερη πρόταση, γιά τήν προαγωγή του σέ Μητροπολίτη Ζακύνθου.
Προσφωνώντας τό Χρυσόστομο, μετά τήν ἐκλογή του, εἶπε: «Σεβασμιώτατε ἐψηφισμένε ἅγιε Ζακύνθου κ. Χρυσόστομε, ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι σᾶς πρότεινα διά τήν Ἱεράν Μητρόπολιν Ἀττικῆς εἰς τήν ὁποίαν ἐπί ἀρκετόν διάστημα διηκονήσατε καί κατορθώσατε πολλά, ὥστε νά ἔχετε τήν ἀγάπην τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ αὐτῆς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Ἄλλως ὅμως ἔδοξε τῷ Ἁγίῳ Θεῷ...».
Εἶναι χαρακτηριστική, ἀλλά ἴσαμε τούτη τήν ὥρα «μή ἀναμεταδοθεῖσα» καί μιά κουβέντα, ἕνα ἐρωτηματικό, πού ἔθεσε ὁ πικραμμένος καί θυμωμένος, τότε, Σεραφείμ, στόν τότε Ἀλεξανδρουπόλεως Ἄνθιμο. Καί ἄν ἡ κουβέντα δέν ἀνακοινώθηκε, ἐπαληθεύτηκε ἀπό τά γεγονότα, πού ἀκολούθησαν.
Ὁ Παντελεήμονας πῆγε στήν Κηφισιά, ἀλλά καί ὁ Δωδώνης δέν ὁδηγήθηκε στόν κάδο τῆς ἀπόρριψης. Εἰσέπραξε τό ἀντίδωρο τῆς παρηγοριᾶς. Ἀμέσως μετά τήν ἐκλογή τοῦ Μπεζενίτη, ὡς Μητροπολίτη Ἀττικῆς, ὁ τιτουλάριος Δωδώνης ἀνυψώθηκε σέ ποιμενάρχη τῆς ἀγαπημένης του πατρίδας, τῆς Ζακύνθου. Καί, μέ δόξες καί τιμές, μέ πολεμικό καράβι, πού διατέθηκε ἀπό τίς ἐπίσημες ἀρχές, τῆς πατρίδας μας, ἐμφανίστηκε στό ποίμνιό του.
* * *
Χάραξα μέ ἁδρές γραμμές, ὅλη αὐτή τήν ἱστορική διαδρομή, γιά νά προσεγγίσω καί νά κάνω κατανοητές καί τίς πρόσφατες ἐκκλησιαστικές ἐξελίξεις, πού ἀναπτύχτηκαν καί ἀναπτύσσονται ὄχι μέ Ἀρχιεπίσκοπο τόν Σεραφείμ καί μέ εὐνοούμενό του τόν τιτουλάριο Μητροπολίτη Δωδώνης Χρυσόστομο, ἀλλά μέ συμβατικό προκαθήμενο τόν ἀπό Θηβῶν καί Λεβαδείας Ἱερώνυμο καί μέ παράγοντα, ἐπίσημα ἀρχιεπισκοπεύοντα καί διαχειριζόμενο ὅλα τά κλειδιά τοῦ Συνοδικοῦ μηχανισμοῦ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, τόν Ζακύνθου Χρυσόστομο.
