Ἱστορικό Ἱερᾶς Μονῆς Νέου Στουδίου

ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΗ ΣΤΑΣΗ ΕΥΘΥΝΗΣ

Σέ πολλές περιπτώσεις συνεχῶν ἀδιεξόδων στό ἐκκλησιαστικό πρόβλημα, πού ταλαιπώρησε καί τόν ἴδιο καί ἄλλους 11 ἀδελφούς του, ὁ μητροπολίτης Ἀττικῆς δεχόταν ἀπό ἀνθρώπους τοῦ περιβάλλοντός του, πού ἔβλεπαν νά ταλαιπωρεῖται ἀπό τίς πράξεις ἀδικίας καί σκληρότητας τῆς διοίκησης τῆς Ἐκκλησίας πρός τό πρόσωπό του καί πρός τά πρόσωπα τῶν ἀδελφῶν του, τήν παρακάτω εἰσήγηση: Ἀποτραβήξου ἀπό ὅλη αὐτή τήν ἀθλιότητα σέ ἕνα μοναστηράκι νά ζήσεις μέ ἡρεμία τό ὑπόλοιπο τῆς ζωῆς σου. Ἡ ἀπάντηση σέ αὐτή τήν πρόταση ἦταν πάντα καί σθεναρά ἀρνητική. Ἐξηγοῦσε λοιπόν: Εἶμαι ἐπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας. Τό χρέος μου εἶναι κοντά στό λαό μου. Μπορεῖ νά ἀπομακρύνθηκα μέ τή βία ἀπό τά παιδιά μου, ἀλλά δέν παύω ποτέ νά εἶμαι ὁ πατέρας τους. Ἡ θέση μου εἶναι πάντα κοντά τους, στό βαθμό πού οἱ ἐξωτερικές συνθῆκες μοῦ τό ἐπιτρέπουν. Ἡ στάση αὐτή ἦταν ἡ ἐνδεδειγμένη ἐπισκοπική στάση στοργῆς πρός τό ποίμνιο πού ὁ Κύριος τοῦ ἐμπιστεύθηκε, ἐγρήγορσης ἐπί τῶν ἐπάλξεων καί μεγάλων ἀγώνων ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίας.

ΜΟΝΑΧΟΣ ΚΑΙ ΟΔΗΓΟΣ ΝΕΩΝ
ΣΤΟ ΜΟΝΑΧΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΕΡΩΣΥΝΗ

Δέν ἔδειχνε μέ κανένα τρόπο ὅμως ὄτι ἦταν στάση ἀπαξίωσης πρός τή μοναχική ζωή. Ἀπό τά νεανικά του χρόνια ὁ Ἀττικῆς Νικόδημος εἶχε ἐντρυφήσει στή ζωή τῆς ἀφιέρωσης. Ὁ ἴδιος εἶχε ζήσει στή νεαρή του ἡλικία στό πνεῦμα τῆς ὑπακοῆς, τῆς πτωχείας καί τῆς ἄσκησης. Εἶχε δρέψει τούς γλυκούς καρπούς τῆς ἀφιερωμένης ζωῆς. Μάλιστα, πολύ πρώιμα, ἤδη ἀπό τά χρόνια πού βρισκόταν στήν ἀδελφότητα θεολόγων ΖΩΗ, εἶχε κάνει τήν προσπάθεια νά ἐμπνεύσει τή ζωή τῆς ἀφιέρωσης, ἤ καί τή ζωή τῆς ἱερατικῆς διακονίας, σέ πολλούς νέους ἀνθρώπους. Πολλοί ἀπό αὐτούς, πράγματι, ἀκολούθησαν τήν ἀφιερωμένη ζωή, ἀνέλαβαν τά βαριά ἱερατικά καθήκοντα καί βρέθηκαν νά διαποιμαίνουν, μέ φόβο Θεοῦ καί συναίσθηση τοῦ μεγέθους τοῦ λειτουργήματός τους, τά ποίμνιά τους σέ διάφορα σημεῖα τῆς πατρίδας μας. Εἶχε ἀπό τά νεώτερα χρόνια τῆς ζωῆς του μέχρι τά γεράματά του τήν ἄποψη ὅτι ἔχει χρέος ἡ προηγούμενη γενιά νά κοπιάσει καί νά δώσει τίς νέες ἀφιερωμένες στόν Κύριο ὑπάρξεις, τούς νέους ποιμένες καί ἱερεῖς τῆς Ἐκκλησίας. Χρέος εὐθύνης γιά τήν ἀναβάθμιση στό μοναχικό καί ἱερατικό χῶρο.

Καί στά χρόνια τῆς ἐνεργοῦ διακονίας του στήν μητρόπολή του, τά μοναστήρια τῆς ἐπαρχίας του ἦταν οἱ χῶροι πού ἔβρισκε τόν ἑαυτό του, ἀνέπνεε τό ὀξυγόνο τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ, ἀλληλοστηρίζονταν μέ τούς ἀγωνιζομένους ἀφιερωμένους ἐν Χριστῷ ἀδελφούς καί ἀδελφές του. Καί ὁ ἴδιος δέν ἔπαψε νά παρακινεῖ στή μοναχική ζωή καί νά ἐπιστρατεύει νέους στήν ἱερατική διακονία.

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΟΝΑΧΙΚΩΝ - ΙΕΡΑΤΙΚΩΝ ΚΛΗΣΕΩΝ 
ΕΝ ΔΙΩΓΜῼ ΚΑΙ ΕΞΟΡΙᾼ

Τό ἀξιοσημείωτο εἶναι ὅτι καί στά χρόνια τῆς περιπέτειας, τοῦ διωγμοῦ καί τῆς ἐξορίας του, ὁ ζῆλος αὐτός γιά τήν καλλιέργεια τῶν μοναχικῶν καί ἱερατικῶν κλήσεων δέν τόν ἐγκατέλειψε. Ὅσο ἔβλεπε τό σκληρό πρόσωπο ἐπισκόπων πού πῆραν στά χέρια τους τή διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας, ὅσο διαπίστωνε τήν ἐκτροπή τους ἀπό τόν εὐαγγελικό καί πατερικό λόγο, ὅσο παρατηροῦσε τά ἀδιέξοδα τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας ἀπό τήν καταπάτηση τῶν Ἱερῶν Κανόνων, τήν αὐθαιρεσία, τίς ἰδιοτέλειες καί τίς σκοπιμότητες τῶν ἐπί μέρους προσώπων τῆς Ἐκκλησίας τόσο αὔξανε ἡ ἀνησυχία του γιά τό μέλλον τῆς Ἐκκλησίας. Αἰσθανόταν πιό μεγάλο τό χρέος γιά τήν ἐπάνδρωση τῆς Ἐκκλησίας μέ νέο αἷμα, μέ ψυχές ἁγνές καί ἀφιερωμένες, μέ ἀνθρώπους τῆς ἄσκησης καί τῆς προσευχῆς, μέ πιστά μέλη τῆς Ἐκκλησίας πού μετέχουν στά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας καί ἁγιάζονται ἀπό αὐτά. Ἡ πορεία γιά ἕνα νέο κλίμα στήν Ἐκκλησία εἶναι κοπιαστική καί ἐπίπονη. Τό οἰκοδόμημα τῆς Ἐκκλησίας, πού χαρακτηρίζεται ἀπό τό εὐαγγελικό καί πατερικό ἦθος, κτίζεται λιθαράκι-λιθαράκι καθημερινά μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν κοπιαστική ἐργασία τῶν ποιμένων.

Θά περίμενε κανείς τήν περίοδο αὐτή, μετά τήν βίαιη ἔκπτωσή του ἀπό τόν θρόνο, ὅτι οἱ εὐκαιρίες γιά μοναχικές καί ἱερατικές κλήσεις θά λιγόστευαν γιά τό μητροπολίτη Ἀττικῆς Νικόδημο. Τό ἀντίθετο ὅμως συνέβη. Ὅλοι οἱ νέοι ἄνθρωποι πού τόν ἐπισκέπτονταν στό φτωχικό σπιτάκι τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς γιά νά μετάσχουν στή θεία Λειτουργία καί νά ἐπικοινωνήσουν μαζί του, ἔβλεπαν ἕναν ταπεινό καί προσηνῆ ἐπίσκοπο, πού ζοῦσε μέσα στήν ἡσυχία τῆς ἐξορίας του τήν πτωχεία καί τή λατρεία τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Παράλληλα, ἔβλεπαν τό βαθύ γνώστη τῆς πατερικῆς παράδοσης τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τόν ἐπίσκοπο πού παρακολουθοῦσε τόν παλμό τῶν γεγονότων τῆς ἐπικαιρότητας καί μποροῦσε νά τοποθετηθεῖ μέ ἄνεση ἀπέναντι σ᾿αὐτά. Ἔβλεπαν τόν ἐπίσκοπο νά παίρνει τό πετραχήλι του γιά νά ἀκούσει τόν στεναγμό τῶν πεσμένων στίς ἁμαρτίες ἀνθρώπων καί νά τούς χαρίζει τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν καί τήν προοπτική μιᾶς ἀνακαινισμένης ἐν Χριστῷ ζωῆς. Στό πρόσωπο αὐτοῦ τοῦ ταλαιπωρημένου ἀπό τήν προσωπική του περιπέτεια ἐπισκόπου ἔβλεπαν τί μπορεῖ νά πετύχει μιά ἀφιερωμένη ψυχή, διαπίστωναν τό δυναμισμό τῆς χαρισματικῆς ἱερωσύνης καί τό μήνυμα παρηγοριᾶς πού ἔχει νά προσφέρει αὐτή στό σύγχρονο ἄνθρωπο. Τό ὅραμα καί ἡ κλήση, λοιπόν, τῆς ἀφιέρωσης καί τῆς ἱερωσύνης ἄνοιγε μπροστά τους.

ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗ ΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΑΦΙΕΡΩΣΗ

Πόσοι καί πόσοι δέν χειραγωγήθηκαν ἀπό τόν πονεμένο αὐτό ἐπίσκοπο στήν πορεία πρός τή μονή τῆς μετανοίας τους ἤ πρός τίς ἱερές βαθμίδες τοῦ ἁγίου θυσιαστηρίου; Αὐτό ὅμως πού στεκόταν πάντα ἀγκάθι μέσα του ἦταν ὅτι, ἐνῶ μετεῖχε ἐκεῖνος μόνο στήν πνευματική αὐτή χειραγώγηση πρός τόν μοναχισμό καί τήν ἱερωσύνη τῶν νέων, ὅταν ἐρχόταν ἡ ὥρα τῆς κουρᾶς ἤ τῆς χειροτονίας, τό γεγονός αὐτό συνέβαινε κάπου μακριά ἀπό αὐτόν, δέν μποροῦσε νά μετέχει σ’ αὐτό. Λέει στό ἡμερολόγιό του: «12-02-1977. Πικραμένη ἡ ψυχή μου. Ἕνας πατέρας πού δέν ἔχει τό δικαίωμα νά χειραγωγήση στό ἱερό θυσιαστήριο τά παιδιά του. Εἶναι κι᾿ αὐτό ἕνα κομμάτι τοῦ σταυροῦ». Καί στή συνέχεια, ἡ νέα μοναχική ἤ ἱερατική πορεία τοῦ νέου βρισκόταν μακριά ἀπό τόν ἀγαπημένο του ἐπίσκοπο. Προσέφερε, δηλαδή, μέ ὅλη του τήν καρδιά ὁ ἐπίσκοπος τήν κοπιώδη ἐργασία χωρίς νά μπορεῖ νά ἀπολαύσει τόν γλυκό καρπό.

ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΟΝΑΣΤΙΚΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ

Κάποια στιγμή μετά τό 1980 κάποιοι νεώτεροι ἀδελφοί πού ἐπιθυμοῦσαν τή μοναχική ζωή, πνευματικά παιδιά τοῦ ἐπισκόπου Νικοδήμου, τοῦ ἐξέφρασαν τήν ἐπιθυμία τους νά ζήσουν τήν ἀφιέρωσή τους μέ πνευματικό ὁδηγό τους τόν ἴδιο. Μέ χαρά καί συγκίνηση τότε παραδόθηκε στό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί δραστηριοποιήθηκε στή δημιουργία μιᾶς μοναστικῆς ἀδελφότητας.

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΕΠΑΝΔΡΩΣΗΣ ΜΟΝΗΣ ΣΕ ΑΛΛΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ

Στήν ἀρχή οἱ προσπάθειες τοῦ Ἀττικῆς Νικοδήμου ἐπικεντρώθηκαν στήν ἐπάνδρωση ἤδη ὑπάρχουσας Μονῆς σέ κάποια ἄλλη μητρόπολη. Τοῦ προτάθηκαν μάλιστα ἀπό γνωστό του μητροπολίτη δύο ἐναλλακτικές λύσεις, στίς ὁποῖες συγκατατέθηκε. Ὅμως, τελικά καμία ἀπό τίς δυό περιπτώσεις δέν εὐοδώθηκε ἀπό τόν ἐπιχώριο μητροπολίτη, μέ ἀποτέλεσμα νά στραφεῖ πλέον στήν προσπάθεια γιά δημιουργία νέας μονῆς στήν περιοχή τῆς Ἀττικῆς.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑΣ, ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗΣ 

Περί τά δύο χρόνια χρειάστηκαν γιά νά ἐξευρεθεῖ καί νά ἀγορασθεῖ ὁ κατάλληλος χῶρος στή θέση Λογοστάρι, πέντε χιλιόμετρα δυτικά τοῦ Αὐλώνα Ἀττικῆς, γιά τή δημιουργία τῆς Μονῆς. Καί μετά, τουλάχιστον ἄλλα ὀκτώ χρόνια κόπου γιά τήν ἀνοικοδόμηση μικρῶν σχετικά κτιριακῶν ἐγκαταστάσεων καί τοῦ ἱεροῦ Ναοῦ (καθολικοῦ) τῆς Μονῆς. Ἐπί πλέον, δέκα ἀκόμα χρόνια πέρασαν γιά νά ὁλοκληρωθεῖ ὁ Ναός μέ τίς ἁγιογραφίες καί τά διάφορα μαρμαρόγλυπτα κομμάτια (τέμπλο, ἄμβωνας, δεσποτικό κ.ἄ.). 

Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ

Ἡ ὀνομασία τόσο τῆς μονῆς ὅσο καί τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ της (καθολικοῦ) ἦταν ἔμπνευση τοῦ μητροπολίτη. Σηματοδοτοῦσε τό ὅραμα καί καταδείκνυε τήν πορεία πού ὀνειρευόταν ὁ ἐπίσκοπος νά ἀκολουθήσει ἡ μονή. «Μονή Νέου Στουδίου» ἦταν ἡ ἐπιλογή τοῦ ὀνόματος τῆς Μονῆς. Θύμιζε τήν φημισμένη «Μονή Στουδίου» τῆς Κωνσταντινούπολης, πού τήν χαρακτήριζαν: α) ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ («Μονή τῶν ἀκοιμήτων» εἶχε σέ κάποια ἱστορική φάση ὀνομασθεῖ, γιατί ὑπῆρχε προσευχή κατά τή διάρκεια ὅλου τοῦ εἰκοσιτετραώρου), β) ἡ ἄσκηση στήν πνευματική ζωή καί γ) ἡ ζωντανή παρουσία τῆς Μονῆς στά ἐκκλησιαστικά πράγματα (οἱ Στουδίτες μέ τήν ἐπιρροή τους στίς μεγάλες λαϊκές μάζες τῶν πιστῶν ξεσήκωναν πραγματική ἐπανάσταση ὁποτεδήποτε ἐκκλησιαστικά πρόσωπα, ἀκόμα καί ὁ ἴδιος ὁ Πατριάρχης, ἐκτρέπονταν ἀπό τήν Κανονική τάξη τῆς Ἐκκλησίας). Ὡς ζωή λοιπόν λατρείας, ἄσκησης καί δυναμικῆς παρουσίας στά ἐκκλησιαστικά πράγματα ὁραματίστηκε τή ζωή στό μικρό αὐτό κοινόβιο πού δημιούργησε. Τό πρῶτο μικρό παρεκκλήσιο (ἐντός τοῦ κτιρίου τῆς μονῆς) τό ἀφιέρωσε νά τιμᾶται (ὅπως καί ἡ Μονή Στουδίου) στήν μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ (29 Αὐγούστου). (Ἀργότερα, ὑποδείχθηκε ἀπό ὀρειβάτη ἐπισκέπτη τῆς Μονῆς ὅτι δίπλα ἀκριβῶς ἀπό τό μοναστήρι ὑπῆρχε μικρό παλαιό ἐκκλησάκι Κομνηνείου ἐποχῆς ἀφιερωμένο στόν Ἰωάννη Βαπτιστή (βλέπε «Ἀρχεῖο τῶν Βυζαντινῶν μνημείων τῆς Ἑλλάδος», Ἀναστ. Ὁρλάνδου, τόμ. Ε, 1939-40 τεῦχος 2, σελ. 148-152).

ΤΟ ΚΑΘΟΛΙΚΟ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ

Τό καθολικό τῆς Μονῆς θέλησε ὁ μητροπολίτης Ἀττικῆς νά τό ἀφιερώσει στούς Πατέρες πού συνῆλθαν στίς ἑπτά Οἰκουμενικές Συνόδους (πρώτη Κυριακή μετά τίς 11 Ἰουλίου). Οἱ Ἁγιοπνευματικές αὐτές συνάξεις τῶν ἐπισκόπων πέτυχαν δύο μεγάλες νίκες. Διατύπωσαν τήν ἀληθινή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, σπρώχνοντας στό περιθώριο τίς αἱρετικές διδασκαλίες. Ἔλυσαν σοβαρά διοικητικά καί πνευματικά θέματα τῆς Ἐκκλησίας, βασιζόμενοι στόν εὐαγγελικό λόγο καί τήν πατερική παράδοση καί διατυπώνοντας ἔτσι τούς Ἱερούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ ἐπιλογή αὐτή γιά τό Ναό (τό καθολικό) τῆς Μονῆς ἔδειχνε τόν πόθο του ὡς ἐπισκόπου τῆς Ἐκκλησίας νά ξαναλειτουργήσει τό συνοδικό σύστημα σέ μιά Ἁγιοπνευματική βάση. Ἡ Ἱερά Σύνοδος νά ὁρθοτομεῖ τό λόγο τῆς ἀληθείας καί νά ἐπανεντροχιαστεῖ στή γραμμή τῶν Κανόνων τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς καθαρότητας τῆς εὐαγγελικῆς διδασκαλίας.