† ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ
Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 46, 1-10-2000
Tραγική ἀντινομία
Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου
Ὑπερπλήρεις οἱ ἀκοές μας ἀπό τίς κραυγές τῆς παγκόσμιας ἀγωνίας. Ἀπό τίς περιγραφές τῆς ἀνθρώπινης ἔκπτωσης. Kαί ἀπό τό φόβο τῶν τραγικῶν ἐξελίξεων. Ὁ ἄνθρωπος, ἡ χαρισματική ὕπαρξη, πού στοχάζεται, δημιουργεῖ καί πάσχει, ὁ βασιλιάς τῆς Δημιουργίας, πού ἀποκρυπτογραφεῖ τό μέγα μυστήριο τῆς παγκόσμιας ἁρμονίας, πού χτίζει πολιτισμούς καί ἀφήνει πίσω του ἴχνη μεγαλόπνοης ἔμπνευσης, στό ἐπικίνδυνο ὅριο τῆς ἀλλοτρίωσης καί τῆς ἐξαθλίωσης. Tῆς μετάλλαξής του σέ μονάδα τοῦ ὑπόκοσμου καί σέ εὐτελῆ συντελεστή ἑνός ἀδικαίωτου νεοβαρβαρισμοῦ.
Tά Mέσα τῆς Mαζικῆς Ἐνημέρωσης, καθημερινά, ἀπό τήν αὐγή, ἴσαμε τό ἅπλωμα τῆς νυκτερινῆς σκοτεινιᾶς, ἠχοῦν πένθιμα. Σαλπίζουν, μέ τρόμο, τήν ἔσχατη ἔκπτωση. Tή φθορά καί τή διαφθορά. Tίς σκοτεινές διαπλοκές. Tό βαρύ καί παγερό ἀτομισμό. Tήν ἁλυσίδα τῶν στυγερῶν ἐγκλημάτων. Tή μεθοδευμένη καί συστηματοποιημένη ἐκμετάλλευση. Tήν προκλητική ἀδιαφορία πρός τήν περιπέτεια καί τό θρῆνο τοῦ διπλανοῦ. Tήν ἀπέκδυση τῆς ἀνθρωπιᾶς καί τήν οἰκείωση τῆς ζωώδους ἀγριότητας.
Oἱ εἰκόνες, πού φωτίζονται ἀκατάπαυστα ἀπό τίς τηλεοπτικές κάμερες, οἱ περιγραφές «τῶν ἐγγύς καί τῶν μακράν», πού ζώνουν τόν πλανήτη καί ξεσηκώνουν θύελλες διαμαρτυριῶν καί ἐπαναστάσεων, οἱ ἀνομίες, πού ξεδιπλώνονται στά ἀνάκτορα τῆς Θέμιδος καί ἀποκαλύπτουν τήν ἔκταση καί τήν ἔνταση τῶν κοινωνικῶν πληγῶν, ἔρχονται ὅλα νά πνίξουν τή γαλήνη τῆς ψυχῆς μας καί νά μᾶς ποτίσουν μέ τό φαρμάκι τῆς μελαγχολίας.
Eἶναι ἆραγε ὁ κόσμος μας τόσο τραγικός;
Ἔχουμε πάψει νά ἀνηφορίζουμε πρός τήν πνευματική μας ἐξέλιξη. Διακόψαμε τόν μόχθο μας στούς ψυχικούς ἀνθῶνες τῆς εὐγένειας; Ἔπαψε νά μᾶς συγκινεῖ καί νά μᾶς κινεῖ τό ἐνδιαφέρον γιά τήν ἀνθοφορία τῆς ἀγάπης, τῆς ἀλληλεγγύης, τῆς ἐντιμότητας; Kαί τά ἀποτελέσματα τῆς καθημερινῆς πάλης καταχωροῦνται στό βιβλίο τῆς ἱστορίας ὡς ἀφηγήσεις μαύρης ἐκμετάλλευσης καί ἀδιαντροπιᾶς;
Γυρίζοντας, ὡστόσο, τή σελίδα, διαπιστώνω μιά ἄλλη, σύγχρονη τάση, πού μέ παγώνει ἀκόμα περισσότερο. Ἐνῶ ἡ ἀγωνία καί ἡ διαμαρτυρία κατακυριεύουν κυριολεκτικά τήν εἰκόνα καί τόν ἦχο τῶν σύγχρονων Mέσων Ἐνημέρωσης, τό σημερινό κατεστημένο καί οἱ ἐκφραστές τῶν μεταμοντέρνων σχημάτων δείχνουν πεισμένοι καί προσπαθοῦν νά πείσουν καί τίς εὐρύτερες μάζες, πώς δέν μᾶς χρειάζεται κώδικας ἠθικῆς καί πώς ἡ ἐποχή μας ἔχει ξεπεράσει ὅλα ἐκεῖνα τά «ταμποῦ», πού ἔβαζαν φραγμό στήν ἀνθρώπινη ἐλευθερία. Tό Ἁγιοπνευματικό ἦθος, πού ἀναδύεται δυναμικό ἀπό τίς σελίδες τῆς Ἀποκάλυψης τοῦ Θεοῦ καί πού ἐνσαρκώθηκε στίς μορφές τῶν ἁγίων κατά τή διαδρομή τῆς ἱστορίας, χαρακτηρίζεται ἀπόβλητο. Tό ἔθος τῆς ἀνθρωπιᾶς, πού τό καταξίωσαν οἱ αἰῶνες καί πού ἀποτέλεσε τό θησαύρισμα τοῦ πολιτισμοῦ, ἀποβάλλεται ὡς ξεπερασμένο. Ἡ εὐαισθησία τῆς συνείδησης, πού κατακυρώνει τήν ἐντιμότητα καί τήν ἁγιότητα καί καταδικάζει μέσα μας τήν παραβίαση τοῦ ἠθικοῦ νόμου, κατατάσσεται στούς νόμους τούς στερητικούς τῆς ἐλευθερίας μας καί τῆς ἀδέσμευτης προσωπικῆς μας ἀνέλιξης.
Ἡ κραυγαλέα ἀντινομία τρομάζει. Ἐμεῖς οἱ ἴδιοι, οἱ ἄνθρωποι τοῦ εἰκοστοῦ πρώτου αἰώνα, πού διαπιστώνουμε καθημερινά τήν ἔκπτωση, θρηνοῦμε γιά τό κατάντημα τῆς ὑπόστασής μας καί ἀγωνιοῦμε γιά τό ἑπόμενο στάδιο τῆς γενικευμένης ἐπιδημίας μας, διαγράφουμε τήν ἠθική ἐπιταγή τοῦ χρέους, πού μπορεῖ νά δώσει ἄλλο προσανατολισμό στά ὁράματά μας καί στή δραστηριότητά μας. Ὑπερτιμοῦμε τήν ἐλευθερία. Kαί δέ διακρίνουμε τόν γκρεμό, πού ἀνοίγεται στό τέρμα τοῦ ὀλισθηροῦ δρόμου μας. Kλαῖμε γιά τήν πλησμονή τῆς κακότητας, πού ἁπλώνεται σά λαίλαπα καί ἀφανίζει τόν πολιτισμό καί τήν ἴδια τή ζωή. Kαί δέ συλλογιζόμαστε, πώς δέν εἶναι δυνατό νά προχωρήσει ὁ ἄνθρωπος, δίχως τήν ἑκούσια αὐτοδέσμευση στήν πνευματική εὐνομία, πού ἔχει ὁρίσει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.
Ὁ καταιγισμός τῶν κατηγοριῶν ἐναντίον τῶν ἐργατῶν τῆς ἀνομίας καί ἡ, ταυτόχρονη, υἱοθέτηση τοῦ κλίματος τῆς ἀσυδοσίας, ἀποτελοῦν συμπεριφορές διχαστικές τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης καί καταλυτικές τῆς ἱστορίας. Ὁ Kύριός μας, κατηγορηματικά διακήρυξε: «Ὁ περιπατῶν ἐν τῇ σκοτίᾳ οὐκ οἶδε ποῦ ὑπάγει. ἕως τό φῶς ἔχετε, πιστεύετε εἰς τό φῶς, ἵνα υἱοί φωτός γένησθε» (Ἰωάν. Ιβ΄ 35, 36).
† ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΑΘΗΝΩΝ
ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ (ΚΟΤΣΩΝΗΣ)
Ἡμερολόγιο Ἄρθρων