Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 203, 16 Ἀπριλίου 2007

Ἀθεϊσμός σκοπιμότητας;

 

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ὁ αἰώνας, πού ἔκλεισε, ἄφησε πίσω του πληγές καί ἀναπάντητα ἐρωτήματα. Κάποιοι παράγοντες, ἀκολουθώντας τήν πρακτική τῆς ἁπλούστευσης, κλειδώνουν τά ὑπέρβαρα “βιβλία τῶν συμβάντων” στά βάθη τῶν ἀρχείων τους. Καί ἐπιμένουν νά ἐπικεντρώνουν τίς φωτεινές δέσμες τοῦ θαυμασμοῦ τους στά ἀναντίρρητα τεχνικά ἐπιτεύγματα καί στούς θολούς πολιτικούς ἑλιγμούς, πού στοχεύουν στήν ἀνάδειξη καί στήν προώθηση τοῦ παγκοσμιοποιημένου μοντέλου ὀργάνωσης τοῦ ἀνθρώπινου βίου.

Ξεκόβοντας ἀπό τό ρεῦμα, πού εἶναι ἡ μόδα τῆς ἐποχῆς μου, προτιμῶ νά σταθῶ σέ ἕνα ἀπόμερο βράχο. Νά κυττάξω, ἀπό ἀπόσταση ἀσφάλειας καί ἀπό παρατηρητήριο ἀδέσμευτης ἐκτίμησης, τούς ἐναγώνιους ἀνασασμούς καί τούς καταλυτικούς ἀναβρασμούς, τῶν ἰδεολογικά καί πολιτιστικά ἀντίπαλων σχημάτων, πού χάραξαν, μέ ταραγμένη γραφή, τίς νωπές σελίδες τῆς παγκόσμιας ἱστορίας. Καί νά βγάλω ἀπό μέσα μου τόν προσωπικό μου προβληματισμό καί τίς ἀπορίες, πού νοιώθω τήν ἀνάγκη νά τίς κουβεντιάσω καί νά τίς ἐπεξεργαστῶ μέ τούς συνοδοιπόρους μου.

Ἡ πρώτη μου διαπίστωση, εἶναι πώς, κατά τόν εἰκοστό αἰώνα, ὁ ἀθεϊσμός ὑπῆρξε κυρίαρχο ρεῦμα. Σέ ἀνατολή καί σέ δύση. Στό “δυτικό” στρατόπεδο τοῦ καπιταλισμοῦ. Καί, στό διαμετρικά ἀντίθετο καί ἀντίπαλο, στό “ἀνατολικό” στρατόπεδο τοῦ σοσιαλισμοῦ. Στά δυό μεγάλα, μπλόκ, πού μονοπώλησαν, γιά ἕνα ὁλόκληρο αἰώνα, τήν πολιτική καί τή στρατιωτική ὑπερεξουσία. Πού ἀναδείχτηκαν πρωταγωνιστές στό σκάκι τῶν πολιτικῶν καί τῶν οἰκονομικῶν ἐπιρροῶν. Καί διεκδικητές τῶν δικαιωμάτων καί τῶν προνομίων τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου.  

Ἡ δεύτερη διαπίστωσή μου ἐπικεντρώνεται στό ἐπίσης διαμετρικά ἀντίθετο σύστημα δράσης τοῦ ἀθεϊσμοῦ στά δυό, “κλειστοῦ τύπου”, στρατόπεδα. Στήν ἀνατολή, ὁ ἀθεϊσμός ἔπιασε στό χέρι τό φονικό ὅπλο. Καί καταδίωξε, μέ μανία καί πεῖσμα, κάθε πολίτη τῆς ἐπικράτειάς του, πού ἐπέμενε νά ὑψώνει τό βλέμμα στόν οὐρανό καί νά ἀπευθύνεται, μέ διάθεση χαρισματικῆς ἐπανάπαυσης, στό Δημιουργό τοῦ σύμπαντος κόσμου καί Πατέρα τοῦ τελειότατου, δημιουργήματος, τοῦ ἀνθρώπου. Στή δύση, ἡ ἀθεϊστική ἐλίτ προώθησε τήν προπαγάνδα τῶν “δῆθεν” νέων ἰδεῶν, καλυμμένη κάτω ἀπό τό φανταχτερό μανδύα τοῦ σεβασμοῦ τῆς ἀπόλυτης ἐλευθερίας. Ἔδειξε, πώς ἀναγνωρίζει τό δικαίωμα τῆς  θρησκευτικῆς συνείδησης, ὅμοια, ὅπως δέχεται καί κατακυρώνει καί τό δικαίωμα τῆς ἀθεϊστικῆς συνείδησης. Μέ μόνη δέσμευση, ἡ θρησκευτική ἐμπειρία νά διακινεῖται σέ δεύτερο πλάνο. Νά μήν ἐνοχλεῖ καί νά μήν ἀντιμάχεται τίς ντιρεκτίβες τῆς κυρίαρχης ἐξουσίας. Τά φανερά καί τά μυστικά κέντρα σχεδιασμοῦ καί μεθόδευσης τῶν πολιτικῶν καί τῶν οἰκονομικῶν ἐξελίξεων.

Ἡ τρίτη παρατήρηση προκύπτει, μετά ἀπό τήν προσπάθεια προσδιορισμοῦ τῶν κινήτρων, πού ἔπλεξαν καί στήν ἀνατολή καί στή δύση, τό μύθο τῆς ἀθεΐας. Στά δυό αὐτά ὑπερμεγέθη κλιμάκια, ὁ ἀθεϊσμός δέν ἐμφανίστηκε ὡς στάλαγμα σοφίας. Ὡς ἀνακάλυψη φλέβας γνωσιολογικοῦ μεταλλεύματος. Ἀλλά ὡς μέθοδος καθυπόταξης τῶν πολύχρωμων καί πολυπολιτισμικῶν λαϊκῶν μαζῶν πού συνωστίστηκαν καί συνδημιούργησαν τή συγκεκριμένη ὑπερδύναμη.

Οἱ δυό μεγάλες καί ἀντιπολιτευόμενες κρατικές ὀντότητες εἶχαν ἐντάξει στούς κόλπους τους λαούς, φυλές καί γλῶσσες, πού ἦταν φορεῖς ἄλλων θρησκευτικῶν παραδόσεων. Καί γιά νά τούς ἀφομοιώσουν στό σχῆμα τους, ἔπρεπε νά ἀπονευρώσουν καί νά ἀπωθήσουν, σέ δεύτερο πλάνο, τίς ἐθνικές τους παραδόσεις καί τά πνευματικά τους θησαυρίσματα. Νά τούς ἀναγκάσουν νά ἀπαγκιστρωθοῦν καί, σταδιακά, νά ἀποξενωθοῦν ἀπό τά βιώματα, πού τούς συνέδεαν μέ ἄλλες ἐθνικές ὀντότητες. Καί νά μείνουν ξεκρέμαστοι. Μέ μόνο ὅραμα τίς ἐπαγγελίες τῆς πολιτικοοικονομικῆς φιλοσοφίας καί τῆς ἰμπεριαλιστικῆς πρακτικῆς τῶν ἡγετῶν τῆς καινούργιας τους πατρίδας. Στήν ἀθεϊστική, Σοβιετική ὑπερδύναμη, κυρίαρχο μοντέλο ἦταν ὁ Σοβιετικός πολίτης. ῾Ο ἄθεος. Πού θεούς του ἔπρεπε νά ἔχει τούς ἐμπευστές τοῦ συστήματος καί τούς ἰσχυρούς τῆς ἡμέρας, πού ἐμφανίζονταν ὡς συντηρητές του. Καί στήν ἀθεϊστική, δυτική ὑπερφάλαγγα, ὡς φωτισμένο μοντέλο προβαλλόταν ὁ τεχνοκράτης καί ὁ κυρίαρχος τοῦ πλούτου. ῾Ο θεός τῆς μπίζνας καί ὁ ἐραστής τῆς εὐμάρειας. Οἱ δῆθεν καλλιεργητές τῆς ἰσότητας καί τῆς δίκαιης κατανομῆς τῶν ἀγαθῶν. Πού, στήν πραγματικότητα, ἐξελίχτηκαν σέ θρασύτατους ἐκμεταλλευτές τοῦ μόχθου τῶν μαζῶν καί τῶν εὐαισθησιῶν τῶν συνειδήσεών τους.

Τό πόρισμα, πού προκύπτει, ἀπό τήν παρακολούθηση τῆς αἰωνόβιας ἀντιπαράθεσης, εἶναι ἀδιαμφισβήτητο. Ἀλλά, ταυτόχρονα καί ἀποκαρδιωτικό. Ἡ ἀθεΐα πέρασε, σάν ἐργαλεῖο σκοπιμότητας, στά χέρια τῆς ἐξουσίας. Καί, μάλιστα, στά χέρια τῆς ἀντιμαχόμενης ἐξουσίας. Χρησιμοποιήθηκε καί ἀπό τά δυό στρατόπεδα μέ τήν ἴδια πρόθεση καί γιά τήν ἴδια χρήση. Νά παραπλανήσει τά ἄτομα, νά τά ἀποκολλήσει ἀπό τήν ἐκκλησιαστική οἰκογένεια, πού δημιουργεῖ δεσμό καί μαχητική ὀντότητα. Καί νά ἀγρεύσει στό μαχητικό, κομματικό μηχανισμό, σάν ὀπαδούς καί σά θύματα στούς ἀγῶνες τῆς ἰδεολογικῆς καί τῆς ἐξουσιαστικῆς ἐπικράτησης.

Σήμερα, στά κράσπεδα τοῦ εἰκοστοῦ πρώτου αἰώνα, τό σκηνικό ἀνατράπηκε. Ἡ χτεσινή ἰσορροπία τῶν μεγάλων σχηματισμῶν διαλύθηκε. Ἀλλά ἡ μανία ἀπορρόφησης ὀπαδῶν διατηρήθηκε, ἔστω καί μέ μεταλλαγμένη ἐπένδυση. Καί μέσα σ᾿ αὐτή τή μανία στροβιλίζεται ὁ ἀθεϊσμός καί δουλεύει μέ στόχο τήν ἀπομάκρυνση τοῦ προσώπου ἀπό τήν ἀγαπητική ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ καί τήν ἀπομόνωσή του ἀπό τήν κοινωνία τῶν ἀδελφῶν του.