Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 212, 1 Σεπτεμβρίου 2007

Ἡ θεοποίηση τῆς ἐξουσίας

 

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Δέν μέ αἰφνιδιάζει ἡ τόλμη τοῦ μπλόκ τῶν σημερινῶν ἀθέων, πού τούς βλέπω καί τούς ἀκούω νά ἀνυψώνουν, προκλητικά, στήν περιωπή τῆς θεότητας τό ἄτομό τους καί νά ἐπιδίδονται στή νοσηρή πρακτική τῆς αὐτολατρείας. Ὅταν ἡ ὕπαρξη ἀπολέσει τή γλυκειά γεύση τοῦ διαλόγου μέ τόν “ὑπέρ λόγο καί ἔννοια” Θεό, εὔκολα διολισθαίνει στήν ἄλογη ἔπαρση. Αὐτοανακηρύσσεται ὑπέρτατη αὐθεντία. Καί αὐτοθαυμάζεται, ὡς εἰδωλικό πορτραῖτο δύναμης καί σοφίας.

Ἡ τόλμη τῶν σύγχρονων ἀθέων ἀνακαλεῖ στό λογισμό σελίδες τῆς παγκόσμιας ἱστορίας, κυριαρχημένες ἀπό τά βλοσυρά πρόσωπα τῶν αὐτοθεοποιημένων ἐξουσιαστῶν. Συνειρμικά, ἀνανεώνει στίς ψυχές τήν ἀπέχθεια, πού προκάλεσε καί συνεχίζει νά προκαλεῖ ἡ θεοποιημένη ἔπαρση. Καί ἀνεβάζει στό βλέμμα τή συνοφρύωση τοῦ στεναγμοῦ, πού γέννησε καί γεννάει ἡ ἀνάμνηση τῶν λουσμένων στό μαῦρο δάκρυ καί στό πορφυρό αἷμα θυμάτων τῆς ἀπολυτοποιημένης ἐξουσίας.

Δέν εἶναι τυχαῖο συμβάν, ἡ θεοποίηση τῶν αὐτοκρατόρων στίς παλιές, εἰδωλολατρικές κοινωνίες καί ἡ, ἀντίστοιχη, ὑπερύψωση τῶν ποικιλόχρωμων τυράννων, πού γέννησαν τά ὁλοκληρωτικά σχήματα καί πού αἱματοκύλισαν τήν οἰκουμένη, κατά τή ροή τῶν δυό τελευταίων αἰώνων. Ἄτομα, πού μέ συμπτωματική διαδοχή ἤ μέ τή χρήση ἐκτραχηλισμένης βιαιότητας ἀνέβηκαν τά σκαλοπάτια τῶν ἀξιωμάτων, πού ντύθηκαν τή βασιλική ἤ τήν αὐτοκρατορική χλαμύδα ἤ, χύνοντας ποτάμι τό αἷμα τῶν ἀντιπάλων τους, θρονιάστηκαν στήν καθέδρα τῆς πρώτης καί ἀπόλυτης ἐξουσίας, θεώρησαν δικαίωμά τους, νά ὑποβιβάσουν καί νά διασύρουν τό Θεό μέ τήν ἀνίερη προπαγάνδα τους καί νά ἀνακηρύξουν τό ἄτομό τους θεό, ἁρμόδιο νά ἐξουσιάζει, νά χαρίζει προνομίες ἤ νά ἀφαιρεῖ τή ζωή. Καί ἐξανάγκασαν τίς λαϊκές μάζες νά σκύψουν τό κεφάλι, νά τούς προσκυνήσουν σεβαστικά καί νά ὑποταχτοῦν, μέ ἀλόγιστη δουλοπρέπεια, στά εὐκαιριακά τους καπρίτσια.

Ἄν διανοηθεῖ κανείς νά συντάξει πίνακα τῶν τυράννων, πού παρήλασαν στή λεωφόρο τῆς ἱστορίας, μέ πλαστά διαπιστευτήρια θεοποιημένης ἐξουσίας, τά ὀνόματα, πού θά προκύψουν, δέ θά εἶναι λίγα. Ἔνδεικτικά, θυμίζω κάποιες φυσιογνωμίες, πού πέρασαν στήν ἱστορία μέ τό στίγμα τῆς ἐγωτραφοῦς μωρίας καί τῆς ἔσχατης κτηνωδίας. Τό βασιλιά τῆς Βαβυλώνας Ναβουχοδονόσορα, πού ἔστησε τή χρυσή του εἰκόνα καί ὑποχρέωσε τούς ὑπηκόους του νά πέσουν στή γῆ καί νά τήν προσκυνήσουν. Τό Βασιλιά τῆς Ἰουδαίας Ἡρώδη, πού δέν ἔνοιωσε καμμιά ἀναστολή στή μανιακή ἔξαψή του καί “ἀποστείλας ἀνεῖλε πάντας τούς παῖδας τούς ἐν Βηθλεέμ καί ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῆς ἀπό διετοῦς καί κατωτέρῳ” (Ματθ. β’ 16). Τό γιό του, τόν τετράρχη Ἠρώδη, πού, γιά νά ἀρέσει στό ἁμαρτωλό θυγάτριο τῆς πονηρῆς Ἡρωδιάδας, “πέμψας ἀπεκεφάλισε τόν Ἰωάννην ἐν τῇ φυλακῇ” (Ματθ. ιδ’ 10). Τόν Νέρωνα, πού ἔβαλε τή φωτιά στήν αἰώνια πόλη, στή Ρώμη καί, μετά, γιά νά καλύψει τήν ἐνοχή του, ἔριξε τίς εὐθῦνες στούς Χριστιανούς καί ξεσήκωσε σκληρό διωγμό ἐναντίον τους. Στά χνάρια αὐτῶν περπάτησαν καί πολλοί ἄλλοι. Σκληροί, ἀπάνθρωποι δικτάτορες, πού, μέσα στήν τρελή, τή θεοποιημένη τους ἀλαζονεία, σκόρπισαν φωτιά καί θάνατο στά ταπεινωμένα καί ἀνυπεράσπιστα πλήθη.

Φίλε ἄθεε, δέ μοῦ διαφεύγει, ὅτι, ἐνῶ διεκδικεῖς τήν καθέδρα τῆς θεϊκῆς ἐξουσίας, προβάλλεις, παράλληλα, τό μοντέρνο στύλ σου καί διαφημίζεις τή δημοκρατική σου ταυτότητα. Σέ ἀκούω νά μιλᾶς μέ ἀπέχθεια γιά ὅλους ἐκείνους, πού ἔσφιξαν στό χέρι τό σκῆπτρο τῆς ἀσύδοτης, θεοποιημένης ἐξουσίας καί θεμελίωσαν τούς θρόνους τους στά νεκρά κορμιά τῶν θυμάτων τους. Σαλπίζεις ἀντίσταση καί πόλεμο. Μέ ὅραμα νά γκρεμιστοῦν οἱ ἀλαζόνες τύραννοι. Καί  νά ἀναδειχτεῖ ἡ πρωτογενής καί ἀδιαπραγμάτευτη ἀξία τῆς ἀνθρώπινης ὑπόστασης. Νά γίνουν σεβαστά τά δικαιώματα τοῦ κάθε ἀτόμου. Νά προστατευτεῖ ἡ ἐλευθερία του. Νά στερεωθεῖ ἡ δικαιοσύνη.

Σοῦ διαφεύγει, ὅμως, μιά ἄλλη ἱστορική πραγματικότητα. Τό γκρέμισμα τῶν αὐτοκρατορικῶν θρόνων τό χρωστᾶμε καί σύ καί ἐγώ, στούς μάρτυρες τῆς Ἐκκλησίας. Στούς ἀδάμαστους ἥρωες, πού προτίμησαν νά ὁδηγηθοῦν στίς φυλακές καί στά ἀμφιθέ-ατρα, νά σφαγοῦν ἤ νά γίνουν βορά τῶν θηρίων, ἀλλά νά μή προδώσουν τήν πίστη τους στό Θεό τῆς Ἀγάπης. Οἱ δήμιοί τους τούς ἀνάγκαζαν νά παραδεχτοῦν τή θεϊκή ἰδιότητα τοῦ αὐτοκράτορα καί νά προσφέρουν θυσία στό βωμό του. Καί ἐκεῖνοι, ἀλύγιστοι, ἀνυποχώρητοι, διακήρυτταν, μέσα στό στάδιο καί μπροστά στούς δημίους τους, ὅτι δέν ἀναγνωρίζουν στή γῆ κανένα θεό. Μόνος Θεός, εἶναι ὁ Δημιουργός τοῦ σύμπαντος κόσμου, ὁ Πλάστης τοῦ λογικοῦ ἀνθρώπου, ἡ πηγή τῆς ἄπειρης Σοφίας καί τῆς ἀσύλληπτης Ἀγάπης. Αὐτοί, ναί, αὐτοί ἄλλαξαν τή ροή τῆς ἱστορίας. Αὐτοί, πρῶτοι καί πρωτοποριακά, ὑπογράφοντας μέ τό αἷμα τους τό περιεχόμενο τῆς πίστης τους καί τήν ἀφοσίωσή τους στόν Ἕνα καί ὑπερβατικό Θεό, ἀνάδειξαν τήν ἀξία τοῦ κάθε προσώπου. Καί ἐπέβαλαν, στούς συγχρόνους τους καί στούς μεταγενέστερους, τήν ἰσοτιμία ἐξουσιαστῶν καί ἐξουσιαζόμενων, ἐπίσημων καί ἀνεπίσημων, σοφῶν καί ἀγράμματων, δυνατῶν καί ἀδύναμων. Στόν κόσμο τοῦ Θεοῦ -καί μόνο ἐκεῖ- ”οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδέ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδέ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θῆλυ· πάντες γάρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ” (Γαλάτ. γ’ 28).