Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 145, 16 Νοεμβρίου 2004

Τό κόστος τῆς ἐλευθερίας

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου 

Ὅταν ἀκοῦτε γιά κόστος τῆς ἐλευθερίας, μή ἀφήνετε τό λογισμό σας νά πλανηθεῖ στό μακρό ἱστορικό χρονικό, πού καταγράφει τίς περιπέτειες τοῦ γένους μας, παλιές καί νεότερες, ἤ στίς ἀφόρητες ταλαιπωρίες τῶν καταπιεσμένων λαῶν τῆς σημερινῆς οἰκουμένης. Γῆ καί θάλασσα, ὁλάνθιστοι κάμποι καί ἀπρόσιτες κορφές ἐναλλάσσουν τό θρῆνο μέ τόν παιάνα τῆς δόξας, γιά κείνους, πού πάλαιψαν καί θυσιάστηκαν γιά τῆς πατρίδας τήν ἐλευθερία ἤ γιά τήν κατάλυση τῶν δομῶν τῆς κοινωνικῆς ἐκμετάλλευσης. Ἡ ἐλευθερία, ἄν ὑπάρχει καί ὅπου ὑπάρχει, εἶναι στάλαγμα τῆς θυσίας. Τοῦ πόνου. Τῆς ἄμετρης στέρησης. Τῆς αἱματηρῆς ἀντιπαράθεσης μέ τόν ἐχθρό. Τῆς γενναίας πάλης μέ τό θάνατο. Ἡ ἱστορική ἐμπειρία ὅλων μας εἶναι τόσο δυνατή καί τόσο πειστική, πού δέν ἀφήνει περιθώρια γιά ἀμφισβήτηση ἤ γιά διάφορη ἐκτίμηση τοῦ καταγραμμένου πληροφοριακοῦ ὑλικοῦ.

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 144, 1 Νοεμβρίου 2004

Τά τρία δείγματα

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου 

Νωπή ἡ δημοσιογραφική φωτογράφηση καί ἡ ἀποκάλυψη τριῶν δειγμάτων ὀργανωμένου βιασμοῦ καί ἐκμετάλλευσης τῆς ἀνθρώπινης ἐλευθερίας. Τόν τελευταῖο καιρό, ἐντελῶς περιπτωσιακά, συνοδοιπόρησαν, μέ τούς ἀγέρωχους σημαιοφόρους τῶν λαμπρῶν καί ἀξιοθαύμαστων σύγχρονων ἐπιστημονικῶν καί τεχνολογικῶν ἐπιτευγμάτων καί κάποιοι σεμνοί λιτανευτές τοῦ κριτικοῦ λόγου, τῆς ἀμφισβήτησης καί τοῦ πένθους. Ποιοί εἶναι αὐτοί; Παράγοντες, πού δέν ἐντυπωσιάζονται καί δέν αἰχμαλωτίζονται ἀπό τά φανταχτερά διαφημιστικά σπότς, ἀλλά ἐρευνοῦν καί ἐκθέτουν, μέ ἀκριβοδίκαιη στάθμιση, τή συνθηματολογία τῆς δῆθεν προοδευτικότητας. Κριτικές γραφίδες, πού δέν κουράζονται ψάχνοντας, μήτε ὑποτάσσονται στήν ὀχλοβοή, καταφέρνουν νά ξεσκεπάσουν, ἔστω λίγους ἀπό τούς πολλούς, καμουφλαρισμένους, βιαστές καί ἐκμεταλλευτές τῆς ἐλευθερίας μας καί νά τούς ἀνεβάσουν στό ἐδώλιο τῆς στυπτικῆς δημοσιογραφικῆς προβολῆς.

Τό καλοκαίρι, πού μᾶς πέρασε καί μέσα στίς ἰαχές τοῦ θριάμβου γιά τά ἀθλητικά μας ἐπιτεύγματα, σημειώθηκε ἡ ἀπρόσμενη, τρομακτική ἔκρηξη, πού αἰφνιδίασε καί ἀναστάτωσε ὄχι μόνο τή στενή, ὀλυμπιακή, συγγένεια, ἀλλά ὁλόκληρη τήν ἑλληνική μας οἰκογένεια.

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 143, 16 Ὀκτωβρίου 2004

Οἱ βιαστές τῆς ἐλευθερίας μας

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου 

Μέ ἔκδηλο τό αἴσθημα τοῦ τρόμου συναντᾶμε, σέ κάθε μας βῆμα, τούς βιαστές τῆς ἐλευθερίας μας. Καί, μέ ἀνεξήγητη ἐπιπολαιότητα καί βιασύνη, ὑπογράφουμε τό συμβόλαιο τῆς αἰχμαλωσίας μας. Σκύβουμε δουλικά τό κεφάλι. Παραδίνουμε, ἄνευ ὅρων, τά διαπιστευτήρια τῆς προσωπικότητάς μας. Καί μπαίνουμε στό βηματισμό τῆς ἀπρόσωπης μάζας.

Οἱ βιαστές τῆς ἐλευθερίας μας δροῦν, ἀνεμπόδιστα καί ἀνεξέλεγκτα. Ὡς ὑπεροχικοί μοχλοί τῆς σύγχρονης ἱστορικῆς ἀνέλιξης. Καί ὡς ἐξουσιαστικοί διαχειριστές τῆς ψυχῆς καί τοῦ κορμιοῦ τοῦ ἀνώνυμου πλήθους. Σχεδιάζουν μέ κρυφή προοπτική τή διόγκωση τῆς δικῆς τους δύναμης ἤ τήν ὑπεραύξηση τοῦ ὑλικοῦ τους κέρδους. Κουρδίζουν, μέ τόν ἀέρα τοῦ ἐπιδέξιου χειριστή, τήν καλοστημένη μηχανή τῆς μαζικῆς πληροφόρησης. Καί διαφημίζουν, μέ ἐπίκουρο τόν κατάλληλο φωτισμό καί τά παραπλανητικά τρίκ, τό σχῆμα τῆς ἰδεολογικῆς ὑποδομῆς τους καί τό “ἐκσυγχρονισμένο” πολιτιστικό τους ἐμπόρευμα.

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 142, 1 Ὀκτωβρίου 2004 

Τραγούδι ἤ θρῆνος;

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου 

Τραγουδᾶμε, ἀμέριμνα, τήν ἐλευθερία μας. Καί ὑπηρετοῦμε, ἀδιαμαρτύρητα, τήν αἰχμαλωσία μας. Σέ πρῶτο πλάνο δείχνουμε, πώς πανηγυρίζουμε τήν ἀπελευθέρωση ἀπό τά ταμπού τοῦ παρελθόντος. Ἀπό τό “βαρύ νέφος τῆς ἄγνοιας” καί τίς “σκοταδιστικές προκαταλήψεις” καί τίς “ἀπολυταρχικές δομές” καί τά “στενά καλούπια τοῦ ἠθικοῦ νόμου”. Καί, μέσα στήν εὐφορία τοῦ πανηγυριοῦ μας, ἀνακαλύπτουμε, πώς οἱ χειροπέδες τῆς τυραννίας σφίγγουν γερά τά χέρια μας καί τίς καρδιές μας.

Ἡ ὑδρόγειος, στή συνολική της ἔκταση, λειτουργεῖ σάν δεσμωτήριο τοῦ προσώπου μας καί τῆς ἐλευθερίας μας. Ἄτεγκτοι οἱ νόμοι, πού διαμορφώνουν τό κοινωνικό καί τό πολιτιστικό μας πλαίσιο. Σκληροί οἱ κανονισμοί, πού ρυθμίζουν τήν καθημερινή διαβίωσή μας. Δέν ἀπομένουν περιθώρια προσωπικῶν ὁραμάτων. Δέν προσφέρεται ἡ εὐχέρεια ἀπόδρασης ἀπό τά κατεστημένα σχήματα. Παντοῦ καλούπια. Παντοῦ πινακίδες δρομολόγησης τῆς ἀνώνυμης καί ἄψυχης μάζας. Ἀπό τήν ὑπαρξιακή ἀγωνία γιά τό νοηματισμό τῆς μιᾶς καί μοναδικῆς παρουσίας στό γεφύρι τῆς ἐγκόσμιας ζωῆς, ἴσαμε τό εἶδος τῆς καθημερινῆς τροφῆς καί τήν ποιότητα τῆς διασκέδασης, τό κατεστημένο σχῆμα ἔχει ἕτοιμη τήν κονσέρβα του καί τήν ἀποθέτει (τό θέλουμε ἤ δέν τό θέλουμε) μπροστά μας, ὡς τή μόνη καί ὡς τήν καλίτερη ἐπιλογή.

Μέ συγκλονίζει καί μέ προβληματίζει βασανιστικά ἡ παγκόσμια ὁμοιομορφία. Λές καί πέρασε ὁδοστρωτήρας καί συνέθλιψε τίς διαφορές. Λές καί ρίχτηκαν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι στό μίξερ τοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ καί κατάντησαν μεῖγμα.

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 141, 16 Σεπτεμβρίου 2004

Ἐλεύθερος ἤ σέ γκέττο;

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Μέ συνταράσσει τό ὑπαρξιακό δίλημμα. Στό διάβα τῆς ζωῆς μου εἶμαι ἐλεύθερος ἤ κλεισμένος σέ γκέττο; Αὐτοβεβαιώνομαι, σέ κάθε στιγμή καί σέ κάθε στροφή τοῦ δρόμου μου, ἀνεξάρτητος σχεδιαστής τῆς πορείας μου καί ἐλεύθερος δρομέας στήν τροχιά τῶν ὀνείρων μου; Ἤ μέ σπρώχνει ἐκβιαστικά καί ἀνελέητα ἡ κατεστημένη ὀλιγαρχία, τά πολιτικά, τά κοινωνικά καί τά οἰκονομικά συμφέροντα ἑνός καλά ὀργανωμένου, ἀλλά καί καλά καμουφλαρισμένου παρασκηνίου;

Μέ προβληματίζει καί μέ συνθλίβει τό φαινόμενο τῆς παγκόσμιας ὁμοιομορφίας. Στό ἀνοιχτό καί πολυεθνικό γήπεδο τῆς ἐγκόσμιας ζωῆς μας ἔχει κυριαρχήσει ὁ προπονητής τοῦ σχεδίου τῆς παγκοσμιοποίησης. Τό παιχνίδι στημένο. Οἱ ὅροι τοῦ παιχνιδιοῦ αὐστηρά καθορισμένοι. Ὁ νικητής, ἐκ τῶν προτέρων, στημένος στό βάθρο τῆς νίκης του. Καί ἐμεῖς, οἱ κομπάρσοι, μέ τά σημαιάκια στά χέρια, δέν ἔχουμε δεύτερο ρόλο, παρά μονάχα νά συντονιζόμαστε στήν ἀναγνώριση καί στήν ἐπευφημία τοῦ νικητή.

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 140, 1 Σεπτεμβρίου 2004

Ἡ σκυταλοδρομία τῆς ἀγάπης

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Εὔκολοι οἱ σύγχρονοί μου στή διαγραφή καί στήν ἀπώθηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας παράδοσης. Μέ μιά κίνηση περιφρόνησης σβήνουν τίς μνῆμες καί ἀποκόβονται, ὑπαρξιακά, ἀπό τό θησαύρισμα τῆς ζωῆς, πού μᾶς κληροδότησαν αἰώνων μόχθοι καί περιπλανήσεις στίς ἀνοιχτές θάλασσες καί στά μυστικά φιόρδ τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας. Τό “χτεσινό” τικετάρεται ὡς φθαρμένο καί ξεπερασμένο. Καί τό “σημερινό” λουστράρεται καί λανσάρεται ὡς ἡ ὑλοποίηση τοῦ γλυκύτερου ὄνειρου.

Δέν εἶναι οὔτε ἕνα, οὔτε δυό τά φωτεινά στοιχεῖα, πού ἄφησαν πίσω τους οἱ πατέρες μας. Ἡ διαδρομή τους εἶναι κατάσπαρτη  καί μέ τά λάθη τους. Εἶναι, ὅμως, στεφανωμένη καί μέ τούς πνευματικούς ἄθλους τους. Μέ τή γόνιμη ἀναζήτηση τοῦ Θεοῦ. Μέ τόν ἐμπλουτισμό τῆς καρδιᾶς τους μέσα στό Φῶς καί στή Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Μέ τή σεβάσμια προσήλωσή τους στήν ἀλήθεια καί στήν ἀνόθευτη ἀγάπη. Μέ τό ὄνειρο τῆς καταξίωσης τοῦ προσώπου τους στόν “νῦν αἰώνα” καί στόν “μέλλοντα”.

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 137, 16 Ἰουλίου 2004

 Ἡ ἀνεκτίμητη ἐπένδυση

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ποιός θά ζυγίσει καί ποιός θά ἐκτιμήσει ἐπάξια τήν πνευματική ἐπένδυση, πού πρόσφερε στήν ἱστορία τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης καί στόν πολιτισμό μας ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοση; Ὅποια πτυχή καί ἄν προσεγγίσει κανείς, συναντάει πλοῦτο. Ὅποια θυρίδα τοῦ ψυχικοῦ καί τοῦ πνευματικοῦ βίου καί ἄν ἀνοίξει, θαμπώνεται ἀπό τό κρυμμένο θησαύρισμα. Ἥ ἀποστολική καί ἡ πατερική μας παράδοση, καθώς ἔγιναν κοινό ἀπόκτημα γνώσης καί ἄμεσης, δυναμικῆς ἐμπειρίας, ἄνοιξαν ὁρίζοντες πνευματικῆς ἀνέλιξης, πού, οὔτε σάν ὑποψία, δέ φυτρώνει στίς ἄνυδρες καί ἄγονες ἐρημιές τῆς ἀθεΐας.

Ἀπό τόν ἄμετρο πλοῦτο τῶν προσωπικῶν βιωμάτων καί ἀπό τήν ἐκτεταμένη καταγραφή τῆς πολιτιστικῆς γονιμότητας, ξεχωρίζω τήν ἐμπειρία, πού θεμελιώνει τή ζωή στήν Ἐκκλησία καί ἀνανεώνει τά ποιοτικά στοιχεῖα τῆς ἀνθρώπινης προσφορᾶς. Πρόκειται γιά τή μετάνοια. Τή μεγάλη πράξη, πού σηματοδοτεῖ ἡρωϊκή στροφή, ἐνσυνείδητο ἀναπροσανατολισμό, διάφανη “καινή” πορεία καί γεύση νοηματισμοῦ, πού δέν τήν προσφέρουν τά συστήματα καί οἱ θορυβώδεις προπαγανδισμοί τοῦ “αἰῶνος τούτου”.

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 136, 1 Ἰουλίου 2004

Στά προπύλαια τῆς Ὀλυμπιάδας

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Βρισκόμαστε, ἔκθαμβοι, στίς παραμονές τοῦ γεγονότος, πού χαρακτηρίστηκε μέγιστο. Πατᾶμε τά σκαλοπάτια τῶν προπυλαίων τῆς Ὀλυμπιάδας, μέ ὄνειρα, μέ ἐλπίδες καί μέ ἄμετρους φόβους. Ἡ προβολή τῆς ἀθλητικῆς ἐκδήλωσης ὑπερκαλύπτει τήν ἐπικαιρότητα καί ἐπικαλύπτει τά καυτά προβλήματα τῆς ἐπιβίωσης. Ἕνας λόγος μειωτικός ἤ ἀπαξιωτικός τοῦ Ὀλυμπιακοῦ ἰδεώδους, τούτη τή στιγμή, ἐγγράφεται στήν ἱστορική βίβλο ὡς πράξη βέβηλη καί ἀξιοδάκρυτη. Ἀντίθετα, ἡ προσφορά πληθωρικοῦ θαυμασμοῦ καί ἀνθοδέσμης ἐγκωμίων διακηρύσσεται ὡς ὀφειλετική ἀναγνώριση τοῦ μεγέθους τῆς πολιτιστικῆς μας κληρονομιᾶς. Ἡ διαφώτιση, ἤ, ἄν θέλετε, ἡ διαφήμιση, μᾶς ἔχει ὑπερπληρώσει. Ἐκ μεταφορᾶς, ἀναγράφουμε στήν πιστωτική στήλη ἕνα ἀσήκωτο φορτίο πατρογονικῶν κατορθωμάτων. Καί, μέ χρηστές ἐλπίδες, σχηματοποιοῦμε τόν μακρύ προϋπολογισμό τῶν αὐριανῶν κατορθωμάτων μας.

Ὡστόσο, πιστεύω, πώς ἡ ἐνημέρωσή μας μεθοδεύεται μονόπλευρα καί καταντάει ἐλλιπέστατη.

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 135, 16 Ἰουνίου 2004

Τό βαθύ χάσμα

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Προσπαθῶ νά μετρήσω τό χάσμα, πού χωρίζει καί διαστέλλει τήν Ὀρθόδοξη Παράδοση ἀπό τά σύγχρονα σχήματα καί τό βρίσκω ἀπύθμενο. Διακρίνω καί στίς δυό ὄχθες τόν ἄνθρωπο. Τήν ὕπαρξη, πού διατρέχει τόν κύκλο τῆς ζωῆς της καί γράφει ἱστορία. Πάντοτε ἀνήσυχη. Πάντοτε στοχαστική. Πάντοτε ἐρευνητική τοῦ ὑλικοῦ σύμπαντος καί τῆς ἄπιαστης αἰωνιότητας. Ὅμως, ἡ τάφρος, πού χωρίζει τόν ἄνθρωπο τοῦ “χθές” ἀπό τόν ἄνθρωπο τοῦ “σήμερα” εἶναι τόσο πλατειά καί τόσο βαθειά, πού δέ γεφυρώνεται. Ὅσοι περπατοῦν καί μοχθοῦν σέ τούτη τήν ὄχθη, στήν ἐπικαιρότητα, γυρίζουν τίς πλάτες στίς ἀποσκευές τῶν προγόνων, περιφρονοῦν τό συναγμένο θησαύρισμα τῆς Ὀρθόδοξης πνευματικότητας καί ἀρνοῦνται πεισματικά νά ἐνσωματώσουν στήν πνευματική τους περιουσία τήν ἐμπειρία τῆς ἱστορίας. Συνεπαρμένοι, ἀλλ᾿ ὄχι διδαγμένοι, ἀπό τά ἐντυπωσιακά ἀνοίγματα τῆς ἐπιστήμης καί ἀπό τήν πρόοδο τῆς ἐκλεπτυσμένης τεχνολογίας, εἰσηγοῦνται καί προπαγανδίζουν, ὁλοένα, καινούργια πατήματα. Καί διαφημίζουν, ἀσταμάτητα, νεόκοπες ἐμπειρίες. Ἄλλο προφίλ γιά τόν ἄνθρωπο. Ἄλλο νοηματισμό τῆς ὑπαρξιακῆς του ἀνέλιξης. Ἄλλη ἐκτίμηση τῶν ἀναγκῶν του καί τῶν προβληματισμῶν του. Ἄλλη ποσότητα καί ποιότητα τῆς εὐτυχίας του.