Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 125, 16 Ἰανουαρίου 2004

Κορεσμός ἀκόρεστος

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Δυό ὅροι, πού εἰσάγουν ἀντίφαση. Πού, ὡστόσο, συνυπάρχουν στό μοντέρνο καταναλωτικό μας σύστημα καί δροῦν ἀντίρροπα καί ἀποσυντονίζουν τήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη. Ἀπό τό ἕνα μέρος λειτουργεῖ ἡ δοκιμή, ἡ γεύση καί ὁ κορεσμός τῶν αἰσθήσεων μέσα στόν παράδεισο τῆς σύγχρονης τεχνικοοικονομικῆς ὑπερπληρότητας. Ἡ εὐχαρίστηση μέσα στήν ἀτμόσφαιρα καί τήν κατάσταση, πού συνηθίσαμε νά τήν ὀνομάζουμε ἄνεση καί εὐμάρεια. Καί, ἀπό τό ἄλλο μέρος, αὐξάνει ἡ πείνα καί ἡ δίψα γιά περισσότερα ἀγαθά, γιά δυνατότερα ἐρεθίσματα τῶν αἰσθήσεων, γιά συναρπαστικότερες ἀπολαύσεις. Ἕνα αἴσθημα ὑπαρξιακοῦ κενοῦ μέσα στό φορτισμένο κλίμα τῆς εὐμάρειας, δίνει τό σῆμα γιά νέα ἐξόρμηση. Μιά ἀπουσία ψυχικῆς ἱκανοποίησης σηματοδοτεῖ τήν ἀνάγκη γιά καινούργιες δοκιμές καί ἀναζήτηση ἀδοκίμαστης γεύσης. Ἡ ἐμπειρία τῆς πληρότητας ἤ τῆς αὐτάρκειας τῆς εὐμάρειας δέν ἔχει ὅριο, μήτε τελειωμό. Εἶναι καί μένει γιά πάντα μιά ἀφετηρία. Πού κάνει τήν ὕπαρξη νά νοιώθει φτωχή, πεινασμένη καί στερημένη τῆς πληρότητας καί τῆς ὁριστικῆς καταξίωσης. 

Ἡ τελετουργία τῆς διαφήμισης ἐκμεταλλεύεται τό ἀκόρεστο πάθος γιά περισσότερη εὐμάρεια. Καί μᾶς εἰσάγει, καθημερινά, καινούργιες προκλήσεις. Προϊόντα, πού δέν τά σχεδίαζε, πρίν λίγο καιρό, ἡ φαντασία μας. Προτάσεις, πού τίς διακινεῖ μέ τό περιτύλιγμα τοῦ ἐκσυγχρονισμοῦ. Συνθήματα ἀπελευθέρωσης ἀπό τίς δομές τοῦ “χτές” καί ὑποδούλωσης στίς “δῆθεν” ἀπαιτήσεις τοῦ “σήμερα”. Ξεδιπλώνει μπροστά μας ὁράματα καί τεχνάσματα ἀδοκίμαστης ἀπόλαυσης. Εὐφυέστατα λεπτουργήματα τῆς τεχνολογίας μας, πού μειώνουν τό μόχθο, μαγεύουν τίς αἰσθήσεις, γεμίζουν τό χρόνο καί σφραγίζουν τήν προσωπική ἱστορία μέ τήν ἐγγύηση τῆς καταξίωσης. Καί μεῖς οἱ ταλαίπωροι δενόμαστε στό μαγγανοπήγαδο καί γυρίζουμε “διά βίου” μέ τήν ψευδαίσθηση, πώς θά χορτάσουμε κάποτε τήν εὐτυχία. Αὐξάνουμε, ὁλοένα καί περισσότερο, τίς οἰκονομικές μας δυνατότητες. Ἐξαγοράζουμε, μέ ἄνεση ἤ μέ κόπο, τά καινούργια γραμμάτια τῆς εὐμάρειας. Καί, μετά, ξαναστηνόμαστε στήν ἀφετηρία, προσδοκώντας τό ἑπόμενο ὄχημα μέ τό ἐμπόρευμα τῆς εὐτυχίας.

Ὑπάρχει μιά λησμονημένη ἤ συνειδητά περιφρονημένη ἀλήθεια. Ὅτι ἡ ὕλη δέν ἀποτελεῖ τήν πληρότητα. Εἶναι τό στοιχεῖο, πού ὑπηρετεῖ τόν ἄνθρωπο, ἀλλά ὑπόκειται στή φθορά καί στήν ἐξαφάνιση. Καί ἡ ἀπόλαυση τῆς ὕλης, ὅσο καί ἄν εἶναι καθημερινή γεύση, ὑπόκειται στό νόμο τῆς σχετικότητας. Μήτε σέ μῆκος χρόνου συμπορεύεται μέ τόν ἄνθρωπο. Μήτε ἀντέχει νά φορτίσει τήν ψυχή μέ τή βεβαιότητα, πώς τό ἕνα καί μοναδικό ταξίδι τῆς ζωῆς ἀξιοποιήθηκε δημιουργικά καί δέν πῆγε χαμένο.

Στό ψαλτήρι τοῦ Δαβίδ, στίς ἐξομολογητικές προσευχές, πού διασώζουν τή γόνιμη ἀνησυχία καί τήν ἀνάπαυση τῆς πληρότητας, ἀνακάλυψα τήν κληρονομιά τῆς μοναδικά ἀνόθευτης ἐμπειρίας. Ἐκεῖνος, ὁ πολυτάλαντος καί πολύπαθος, προσεύχεται καί διακηρύττει: “Ἐγνώρισάς μοι ὁδούς ζωῆς· πληρώσεις με εὐφροσύνης μετά τοῦ προσώπου σου”. (Μοῦ γνώρισες τούς δρόμους, πού ὁδηγοῦν στή ζωή. Καί θά μέ γεμίσεις μέ τήν εὐφροσύνη, πού μεταδίδει ἡ παρουσία τοῦ προσώπου Σου). “Ἐγώ δέ ἐν δικαιοσύνη ὀφθήσομαι τῷ προσώπῳ σου, χορτασθήσομαι ἐν τῶ ὀφθῆναί μοι τήν δόξαν σου”. (Ἐγώ θά ἐμφανιστῶ μπροστά στό πρόσωπό Σου μέ τό θησαύρισμα τῆς δικαιοσύνης, πού θά συλλέξω κατά τή διάρκεια τῆς ζωῆς μου. Καί θά χορταστῶ, ὅταν θά ἀντικρύσω τήν πληρότητα τῆς δόξας Σου) (Ψαλμ. Ιε΄ 11, ιστ΄ 15).

Ἡ ὕλη εἶναι φθαρτή καί πρόσκαιρη. Ὁ Θεός εἶναι ἡ πληρότητα. Ἡ ἀναλλοίωτη Ὕπαρξη. Καί ἡ ἄπειρη Ἀγάπη. Κοντά Του, μεταγγίζονται στίς καρδιές μας ἡ ἀνάπαυση καί ἡ εὐφροσύνη. Καί ἀπελευθερώνονται οἱ ὑπάρξεις μας ἀπό τήν ἀκόρεστη ἀναζήτηση τοῦ κορεσμοῦ στήν κτήση καί στή γεύση τῆς ἄστατης καί φθαρτῆς ὑλικῆς πραγματικότητας.