Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 127, 16 Φεβρουαρίου 2004

Ὁ παραγωγός

 

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ζητάω τόν παραγωγό τοῦ new style τοῦ αἰώνα μας. Ἐκεῖνον, πού κοσκινίζει καί κρίνει ξεπερασμένα τά ὁράματα του “χθές” καί εἰσάγει, στίς προθῆκες τῶν καταστημάτων καί στό φωτεινό πίνακα τῶν νεανικῶν ὁραμάτων τά νέα σχήματα, τούς νέους στόχους, τίς νέες μορφές ἀνάδειξης καί καταξίωσης τῆς προσωπικότητας. Ζητάω τό σχεδιαστή, πού ζυγίζει τήν ἐπικαιρότητα, τούς πόθους καί τίς ἀνάγκες καί σηματοδοτεῖ τίς ἀλλαγές. Τή μειωμένη χρηστικότητα καί ἀποδοτικότητα τῶν παλιῶν σχημάτων καί τήν ἐγγυημένη προοδευτικότητα καί καταλληλότητα τῶν δομῶν τοῦ μοντερνισμοῦ. Ζητάω τό διαφημιστή, πού ὁλημερίς σταλιάζει στά ἀνοιχτά τηλεοπτικά παράθυρα καί διαλαλεῖ τίς καινούργιες πραμάτιες. Ζητάω τό σοβαρό ἀποτιμητή τῆς σύγχρονης, κοινῆς πνευματικῆς καί πολιτιστικῆς περιουσίας, πού διακρίνει, πίσω ἀπό τό πολυθόρυβο λαϊκό ξέσπασμα τῆς παγκόσμιας ἀγορᾶς, τή διαχρονική ἀξία τῶν σημερινῶν προσωπικῶν καί κοινωνικῶν μετοχῶν καί εἶναι σέ θέση νά γνωματεύσει ὑπεύθυνα καί νά ἀνοίξει δρόμο στήν προβληματισμένη ἀνθρώπινη ὕπαρξη.

Ἡ ἀναζήτησή μου καταντάει μάταιη περιπλάνηση. Σέ κανένα μεγάλο κέντρο τοῦ πλανήτη καί σέ καμμιά ἔρημο δέν βρίσκω τό σχεδιαστή τοῦ σύγχρονου style, τόν παραγωγό τῶν ὁραμάτων, πού μποροῦν νά κολπώσουν τά πανιά τοῦ πολιτιστικοῦ σκάφους καί νά φέρουν τίς νέες γενιές σέ δυναμικότερη ἀξιοποίηση τῶν πνευματικῶν τους προσόντων καί σέ καταξίωση τοῦ ἑνός καί μοναδικοῦ περάσματός τους ἀπό τή γέφυρα τῆς ζωῆς. Τό σχῆμα τῆς σημερινῆς ζωῆς βγαίνει καί λανσάρεται στήν ἀγορά ἀνώνυμο. Δίχως φίρμα προέλευσης καί δίχως ἐγγύηση ἀπόδοσης.

Κάποιοι, οἱ διαφημιστές καί προαγωγοί του, μιλοῦν γιά κατάκτηση τῆς νέας γενιᾶς καί γιά σταδιακό ὡρίμασμα τῶν προοδευτικῶν ὁραμάτων, πού ἀποκόλλησαν τή νεολαία τοῦ πλανήτη ἀπό τή στασιμότητα τῶν σκληρυμένων σχημάτων καί τήν ἔβαλαν στήν τροχιά τῶν ἀλλαγῶν καί τῆς ἐλεύθερης ἐπιλογῆς τρόπου ἔκφρασης καί ποιότητας ζωῆς. Σημαδεύουν καί χαρακτηρίζουν τήν ἀλλαγή ὡς νίκη καί ἀπόκτημα τοῦ νέου κόσμου, πού κατάφερε νά κερδίσει τήν ἀποδέσμευσή του ἀπό τά ταμπού τοῦ παρελθόντος καί νά οἰκοδομήσει τή ζωή του πάνω στά θεμέλια τῆς ἀτομικῆς ἐλευθερίας καί τῆς αὐτόνομης καί προσωπικῆς χρήσης καί γεύσης τῶν πολιτιστικῶν ἀγαθῶν. Τό κυρίαρχο σλόγκαν εἶναι ἡ “προτεραιότητα τῆς ἐλευθερίας”. Ἡ ἐπιλογή καί ἡ στόχευση, πού δέν προδιαγράφονται ἀπό τίς δοκιμές καί τίς δομές τοῦ παρελθόντος, ἀλλά ἀποτελοῦν νέο ἄνοιγμα καί προσωπική περιπέτεια στόν ἀτέρμονα ὠκεανό τῆς ἱστορίας.

Ἐξομολογοῦμαι, ὅτι τό ἄκουσμα αὐτῶν τῶν ἐντυπωσιακῶν ἐπαγγελιῶν μέ σπρώχνει σέ σκεπτικισμό καί σέ βαρυθυμία. Ἠχοῦν μέσα μου ὡς συνθήματα ἀπάτης. Ὡς σπότς καλοστημένης διαφήμισης, πού ἐπιδιώκει νά ἑλκύσει πελάτες στή ρουλέτα τῆς ἐκμετάλλευσης. Στά προγράμματα τοῦ πολιτικοῦ παρασκηνίου. Καί στούς σχεδιασμούς τῶν οἰκονομικῶν κολοσσῶν.

Ἄν ὁ ἀπόλυτος σεβασμός τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητας καί τό προνόμιο τῆς ἐλευθερίας εἶναι τά κυρίαρχα στοιχεῖα ὑποδομῆς τῆς σύγχρονης ζωῆς, πῶς ἐξηγεῖται ἡ ὁμοιομορφία, πού καταδυναστεύει τήν ἀνθρωπότητα ἀπό τή μιά ἄκρη τοῦ πλανήτη μας ἴσαμε τήν ἄλλη; Πῶς ἑρμηνεύεται ἡ ὑποταγή τῆς νέας γενιᾶς στά ἴδια σχήματα καί στίς ἴδιες περιπλανήσεις; Πῶς φτάνουν οἱ ἄνθρωποι, μέ τίς πολλαπλές τους ἰδιαιτερότητες καί τίς διαφοροποιημένες καταβολές, νά ἐπιλέγουν τό ἴδιο δρομολόγιο καί νά αὐτοσκλαβώνονται στό ἴδιο στρατόπεδο τῆς ὁλοκληρωτικῆς αἰχμαλωσίας; Ἡ ἐλευθερία ἀποδεσμεύει, διαχωρίζει τούς δρόμους, γράφει προσωπική ἱστορία. Ἡ ὁμοιομορφία εἶναι ἀποτέλεσμα καταπίεσης καί ὑποδούλωσης στίς σκοπιμότητες τῆς ὀλιγαρχίας, ἔστω καί ἄν ἐμφανίζεται στίς ἀφίσες τῆς διαφήμισης ὡς κατάκτηση καί ὡς καρποφορία τῆς ἐλευθερίας.