Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 133, 16 Μαΐου 2004

Τό θησαύρισμα τῶν γενεῶν

 

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἐντυπωσιάζουν οἱ διαφημίσεις. Τοῦ παραγωγικοῦ μόχθου καί τοῦ πολυκλαδικοῦ δέντρου τῆς πολιτιστικῆς δημιουργίας. Παντοῦ συναντῶ τήν προβολή καί τήν ἐπίκληση τῆς πολύχρονης ἐμπειρίας. Τῶν δεκαετιῶν, πού φόρτισαν τήν προσωπικότητα ἤ τήν ὁμάδα μέ γνώση καί μέ ἐπιδεξιότητα. Καί τῶν αἰώνων, πού διαφύλαξαν, κατακύρωσαν καί φώτισαν τήν εὑρηματικότητα τῆς ἀνθρώπινης σκέψης καί τά τεχνουργήματα τῆς καλλιτεχνικῆς δεξιότητας. Παντοῦ καί πάντοτε, οἱ πολλοί ἐπικαλοῦνται παλιά παράδοση τῆς φίρμας τους. Γνώση τῆς ἐξελικτικῆς ἀναβάθμισης τῆς ἐπιστήμης καί τῆς τέχνης. Καί ἐπιβεβαιώνουν τήν ποιότητα καί τήν ἀξία τῆς προσφορᾶς τους μέ τίς περγαμηνές τῆς χρονικῆς ἀντοχῆς καί τῆς ἀκατάλυτης δυναμικότητας.

Στίς ἐπιστῆμες κυριαρχεῖ ὁ σεβασμός στήν παλαιότητα τοῦ ἐρευνητικοῦ ἱδρύματος καί στήν ἀξία τῶν σπόρων τῆς γνώσης, τῶν ἁλυσιδωτῶν πειραματισμῶν καί τῶν προοδευτικῶν ἀναπτυγμάτων τῆς ἐμπειρίας, πού συναποτελοῦν τήν πνευματική περιουσία καί τήν εὐεργετική προσφορά στήν οἰκουμένη τοῦ “χθές”, τοῦ “σήμερα” καί τοῦ “αὔριο”. Κάποια Πανεπιστήμια ἔχουν παλιά παράδοση. Κάποια ἐρευνητικά κέντρα ἔχουν ἱστορία μόχθων καί κατακτήσεων.

Στόν τομέα τῶν πολιτιστικῶν κατακτήσεων κανένας δέν μπορεῖ νά διαγράψει ἤ νά περιφρονήσει τά ἀριστουργήματα, πού μᾶς κληροδότησαν οἱ αἰῶνες. Τή σμίλη τοῦ Φειδία, τό στοχασμό τοῦ Πλάτωνα, τή χαρισματική καθοδήγηση τοῦ ἀποστόλου Παύλου, τό βαθύ λόγο τοῦ Μεγάλου Βασιλείου ἤ τοῦ ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Χρυσόστομου καί ὅλων τῶν καταξιωμένων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, τό χρωστήρα τοῦ Πανσέληνου, τή μελωδία τοῦ Μπετόβεν καί, γενικά, τήν πλούσια ἐμπειρία καί τήν ἀτίμητη προσφορά ὅλων τῶν ἐξεχόντων πνευμάτων τῆς ἀνθρωπότητας. Ὅλα αὐτά ἀποτελοῦν παράδοση. Θησαύρισμα. Κληρονομιά.

Ὡστόσο, ὁ αἰώνας, πού ἔσβησε, μᾶς κληροδότησε μιά τραγική ἀνακολουθία, πού ἀνατρέπει τόν κανόνα αὐτό τῆς ζωῆς καί τῆς δημιουργίας. Μέ μιά αὐθαίρετη μονοκοντυλιά ἐξοβελίζει καί πετάει στόν κάλαθο τῶν ἀχρήστων τήν ἀτίμητη κληρονομιά τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βίου. Τά γεγονότα, πού ἐνσωματώνονται καί διακρατοῦνται στή Βίβλο καί, εἰδικότερα, στήν Καινή μας Διαθήκη. Τή διδαχή καί τή μεταμόσχευση τῆς ζωτικῆς δύναμης, πού δωρήθηκε στήν ἀνθρωπότητα ἀπό τό νέφος τῶν μαρτύρων τῆς πίστης μας καί ἀπό τούς ἁγιασμένους δασκάλους τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος. Ὅταν ὁ λόγος ἤ ἡ ἱστορική ἀναφορά ἐγγίζει αὐτές τίς πτυχές τῆς παράδοσης, οἱ “μοντέρνοι” καί οἱ “προοδευτικοί” σηκώνουν τό φλάμπουρο τῆς ἐπανάστασης. Καί πολεμοῦν, μέ πάθος καί λύσσα καί τό θησαύρισμα τῆς πνευματικῆς παράδοσης καί τούς ἀνθρώπους, πού ἀναπνέουν καί τρέφονται μέσα στόν ἀπέραντο καί εὐωδιαστό λειμώνα τῶν καταξιωμένων ἐμπειριῶν.

Τό φαινόμενο εἰσάγει ἀπερίσκεπτη ἐπιλογή καί ἀνακόλουθη πρακτική. Ὁ σύγχρονος πολέμιος τῆς Παράδοσης, δίχως κριτήριο καί δίχως βάσανο, πετάει τό μεστωμένο καρπό. Καί ἀφήνεται, ἀκαθοδήγητος, στόν παφλασμό τῶν κυμάτων τῆς ἀνέλεγκτης καί ἀδοκίμαστης ἐπικαιρότητας. Ὅπως θά βροντοφωνοῦσε ὁ ἅγιος Συμεών, ὁ νέος Θεολόγος: “ὅπου τό φέρον σέ φέρει καί φέρου καί φέρε”. Στήν ἐκδαπάνηση τοῦ πολύτιμου βίου. Στήν ἐξανέμιση τῶν ὀνείρων. Καί στήν αὐτοπαράδοση στήν ἀπόγνωση.