Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 156, 1-5-2005

“Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός”

Ὁ φόβος καί τό δάκρυ. ῾Η πανανθρώπινη γεύση. ῾Η ἀέναη σπονδή μπροστά στό τρομακτικό μυστήριο τοῦ θανάτου. ῾Η πλησμονή τῆς ἀγωνίας, πού κατακυριεύει τήν ψυχή, ὅταν ὁ ἀνήσυχος λογισμός ἐγγίσει, ἔστω ἀπρόθυμα, ἔστω διστακτικά, τή βαρειά καί ἀμπαρωμένη τερματική πύλη καί τολμήσει νά ἐπεξεργαστεῖ τό καυτό ἐρώτημα τοῦ “ἐπέκεινα”. Πίσω ἀπό τή βαρειά Πύλη... τί;

Καί, συνακόλουθο, τό καυτό δάκρυ. ῾Η θλίψη, μπροστά στό ἄψυχο κορμί τοῦ ἀγαπημένου προσώπου. Καί τά ἐρωτήματα: Γιατί ὁ θάνατος; Γιατί ὁ σκληρός χωρισμός; Γιατί ἡ παγερή σιωπή; Γιατί ἡ βαρειά πλάκα στόν τάφο τοῦ νεκροῦ καί στίς καρδιές ἐκείνων, πού σέρνουν τά βήματα στό μονοπάτι τοῦ πένθους;

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 155, 16-4-2005

Περιφέρουμε τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ

Ἡ ἰδιαιτερότητα τοῦ λογικοῦ ἀνθρώπου, μέσα στό σύνολο τῆς ἀπέραντης Δημιουργίας, εἶναι ἕνα ἀπό τά κομβικά θέματα, πού ἀπασχολοῦν καί συνεπαίρνουν τήν Πατερική ἀνθρωπολογία, στό σύνολό της. Οἱ Πατέρες μας, οἱ φορεῖς τοῦ πνεύματος καί κοινωνοί στή σοφία καί στά χαρίσματα τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ἀτενίζουν τόν πολύτιμο ὑπαρκτικό πλοῦτο, τό “κατ᾿ εἰκόνα”, σέ στάση θαυμασμοῦ καί ἔκστασης. ᾿Αφήνουν τό “λόγο” τους, τή νοητική τους εὐαισθησία νά βυθιστεῖ στό μυστικό μεταλλεῖο τῆς ἴδιας τους τῆς ψυχῆς, νά προσμετρήσει τό θησαύρισμα τῆς ὕπαρξης καί τήν “ἐντελέχεια”, τόν προορισμό, πού ἔταξε ὁ Δημιουργός γιά τό “ἔμπνουν” δημιούργημά του. Παράλληλα, ἐπεκτείνουν τήν ἔρευνά τους καί τό θαυμαστικό τους ἄγγιγμα καί στή γύρω τους φύση. Στήν κοντινή καί προσιτή. Καί στήν ἀπόμακρη καί ἀπροσπέλαστη. Στέκονται, ἐνεοί, μπροστά στήν κοσμική ἁρμονία. Καί περιμαζεύουν τά ψήγματα τῶν ἀποκαλύψεων, πού ἀφήνει νά διαλάμψουν ἡ τελειότητα τοῦ μεγαλειώδους ἔργου τοῦ Θεοῦ. ᾿Ανιχνεύουν, μελετοῦν, περιγράφουν, δοξολογοῦν. Σέ ἀτέλειωτο βύθισμα. Καί σέ ἀσταμάτητη ἔκπληξη. Τά πάντα εἶναι δημιουργημένα μέ ἄπειρη σοφία. Τά πάντα εἶναι ἀπόρροια τῆς ἀσύληπτης θεϊκῆς ἀγάπης.

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 154, 1-4-2005

Τό ἀτίμητο δώρημα

 Τήν ἀποκλειστική ἰδιομορφία τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου κανένας δέν μπορεῖ, “μετά λόγου ἐπιστημονικοῦ”, νά τήν ἀμφισβητήσει. Κανένας δέν ἔχει τό δικαίωμα νά ὑποτιμήσει τό λογικό ἄνθρωπο καί νά τόν συνδέσει, ἐξελικτικά, μέ τήν οἰκογένεια τῶν ἄλογων κτηνῶν. ῾Ο λόγος, ἡ ἱκανότητα τῆς σκέψης καί τῆς προφορικῆς ἔκφρασης τοῦ λογισμοῦ, δέν ἀποτελεῖ προσθετικό στοιχεῖο, πού ἀποκτήθηκε κατά τή μακρότατη ἀναπαραγωγή καί ἀναπροσαρμογή τῶν ὄντων καί τήν ἐπικράτηση τοῦ ἐξελιγμένου, τοῦ τελειότερου καί ἰσχυρότερου. Εἶναι ἡ ἀρχική καί προνομιακή προικοδότησή του. Τό “εἶναι” του. ῾Η ἐνοίκηση, ἀπό πρώτη ἀρχή, τῆς θείας εἰκόνας στό ὀστράκινο σκεῦος του. ῾Η μορφοποίηση τῆς ὕπαρξης σέ λογικό πλάσμα, ἱκανό νά διακινεῖται μέ σοφία καί σύνεση στό μυστηριώδη κόσμο, πού τόν περιβάλλει. Νά συνάγει γνώση καί νά παράγει τέχνη.

Δανείζομαι ἕνα ἀπόσπασμα ἀπό τήν ὑπέροχη ὁμιλία τοῦ φωστήρα τῆς Καισάρειας, τοῦ Μεγάλου Βασιλείου “Περί τῆς τοῦ ἀνθρώπου γενέσεως”·   

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 153, 16-3-2005

Ἡ πλαστή ταυτότητα

Τά ἀρχαιολογικά εὑρήματα, κατάλοιπα τοῦ μακρινοῦ παρελθόντος, πού ἐρέθισαν τούς σκηνοθέτες τοῦ σχήματος τῆς ἐξέλιξης, νά ἀποφανθοῦν -ὄχι μέ ἀκρίβεια αὐθεντικῆς ἀνακάλυψης- πώς ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀπόγονος τοῦ πιθήκου, εἶναι μετρημένα στά δάχτυλα. Καί, τά περισσότερα, σέ κατάσταση, πού δέν ἐγγυᾶται τήν ἀποκρυπτογράφηση. Μερικά ἀπολιθωμένα ὀστά, ἀπομεινάρια ἀνθρώπινων σκελετῶν καί κάποια σύγχρονα σκελετικά τμήματα, πού οἱ παθιασμένοι ὀπαδοί τοῦ Δαρβινισμοῦ διανοήθηκαν νά τά ἐπεξεργαστοῦν καί νά τά ἐμφανίσουν ὡς παλαιοντολιθική κληρονομιά, ἦταν τά μόνα στηρίγματα τῆς ἐξελικτικῆς κλίμακας. Τό ἄλλο ὑλικό, πού συναρμόστηκε, γιά νά παρουσιάσει ὡς ὁλοκληρωμένη καί πειστική τή θεωρία, ἦταν ἁπλές ὑποθέσεις. ῎Εντιμες, ἀλλά ἀφελεῖς. ῎Η καί ἀνέντιμες, προϊόντα σκόπιμης σκηνοθεσίας. Ὅλα, ὡστόσο, συμπληρώματα τῶν κενῶν, ἀντλημένα ἀπό τό πηγάδι τῆς φαντασίας. Μετρήσεις καί συγκρίσεις τῶν σκελετῶν τοῦ πιθήκου καί τοῦ ἀνθρώπου. Παράλληλοι ὑπολογισμοί τῆς χωρητικότητας τοῦ ἀνθρώπινου ἐγκέφαλου καί τῶν ἐγκέφαλων τῶν “καθ᾿ ὑπόνοια” προγόνων του. Παρακολουθήσεις συμπεριφορῶν τῆς οἰκογένειας τῶν πιθηκοειδῶν, σέ ἀντιπαραβολή  μέ τίς συμπεριφορές τῶν ἀνανάπτυκτων ἀνθρώπινων ὁμάδων, πού κατοικοῦσαν στά σπήλαια καί τρέφονταν μέ τό κυνήγι τῶν ἄγριων ζώων. Τέτοια στοιχεῖα καί τέτοιες μετρήσεις, ἰσχνές, ἀσύμβατες καί ἀτελέσφορες, συγκεντρώθηκαν καί προβλήθηκαν ὡς ἐπαρκέστατο ἀποδεικτικό ὑλικό, πού θεμελιώνει καί κατακυρώνει τήν καταγωγή τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν πίθηκο.

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 152, 1-3-2005

“Ποίημα λογικόν”

Ἕνας ἀπό τούς πασίγνωστους ἐρευνητές τῆς ἀνθρωπογένεσης, ὁ Δαρβῖνος, θεωρήθηκε καί ἀναγνωρίστηκε ὡς ὁ αὐθεντικότερος σχεδιαστής τῆς ἐξελικτικῆς κλίμακας. Λές καί βρισκόταν, παρατηρητής καί μελετητής, κατά τή μακρά διαδρομή τῶν ἀπροσδιόριστων χιλιετιῶν, κατά τίς ὁποῖες ὁ πρῶτος, μονοκύτταρος ὀργανισμός ἐμπλουτίστηκε καί ἀναπτύχθηκε καί μετεξελίχθηκε στήν ἀπέραντη ποικιλία τῶν εἰδῶν καί, τελικά (κατά τήν ἀναπόδεικτη κρίση του), στήν ἀνθρώπινη προσωπικότητα.

Τό φαινόμενο, πού μέ ἀναστατώνει καί πού γεννάει στήν ψυχή μου κύμα ἀντίδρασης, εἶναι ἡ παράτολμη αὐτοπεποίθηση τῆς ὁμάδας τῶν ἐρευνητῶν ἐκείνης τῆς ἐποχῆς. Πίστεψαν, πώς μέ τόν πήχη τοῦ ὑλισμοῦ, μέ τή θεωρία τῆς τυχαίας ἐμφάνισης τῆς ζωῆς, τῆς σταδιακῆς ἐξέλιξης τῶν ζωντανῶν ὀργανισμῶν καί τῆς φυσικῆς ἐπιλογῆς, θά κατόρθωναν νά ἑρμηνεύσουν, ἴσαμε τήν τελευταία του λεπτομέρεια, τό μυστήριο τῆς ἀπέραντης Δημιουργίας. Νά ἀποτυπώσουν τή γένεση τοῦ σύμπαντος. Καί νά σηματοδοτήσουν τήν ἐξελικτική πορεία, πού, ἐντελῶς τυχαῖα καί μέ ἀποκλειστικό ρυθμιστή τήν “ἄλογη” φυσική ἐπιλογή, ἐξασφάλισε στόν πλανήτη μας τήν ἀρχηγική παρουσία τοῦ τελειότατου πλάσματος, τοῦ ἀνθρώπου.

Γεύτηκα τό γλυκό δάκρυ

«Παντοκράτωρ Κύριε, οἶδα, πόσα δύνανται τά δάκρυα».

Ἀνακάλυψα τή δύναμη τῶν δακρύων. Γεύτηκα τή γλυκύτητά τους. Ἀπόκτησα την ἐμπειρία τῆς λυτρωτικῆς δραστικότητάς τους.

***

Δέ χρειάστηκε νά περιμένω τό ἡλιόγερμα τῆς ζωῆς, γιά νά στάξουν τά μάτια μου. Στό βρεφικό μου λίκνο φυτεύτηκε τό πρῶτο μου δάκρυ. Δίχως νά τυπώσω μέσα μου τήν ἀφορμή. Δίχως νά κρατήσω στή μνήμη μου τό χρονικό τοῦ στεναγμοῦ μου.

Παιδί τοῦ Ἀδάμ, πού γεννήθηκα ἔξω ἀπ’ τόν Παράδεισο τῆς τρυφῆς (Γενέσ. γ΄ 23) πῆρα ἀπ’ τόν πατέρα μου τόν κλῆρο τοῦ πόνου καί φορτίστηκα μέ τό ξέχειλο σταμνί τῶν δακρύων. Ἔγινα δέκτης τοῦ θλιβεροῦ ἀγγέλματος: «ἀκάνθας καί τριβόλους ἀνατελεῖ σοι, καί φαγῇ τόν χόρτον τοῦ ἀγροῦ· ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου σου φαγῇ τόν ἄρτον σου, ἕως τοῦ ἀποστρέψαι σε εἰς τήν γῆν, ἐξ ἧς ἐλήφθης» (Γενέσ. γ΄18,19). Κι ἄρχισα νά γράφω μέ τό ἀνάβλυσμα τῶν ματιῶν μου τήν ἱστορία τῆς ζωῆς μου.

Ἔκλαψα, στέναξα, θρήνησα. Δέν ἀπόμεινε σελίδα στό χρονικό τοῦ βίου μου, πού νά μήν ποτιστεῖ μέ τό ἁλμυρό δάκρυ.

Κι αὐτό τό κλάμα τὄνοιωσα νά σταλάζει σά φαρμάκι μέσα μου. Σά γεύση ἀπογοήτευσης κι ἀφόρητης ὀδύνης.

Ὑψηλός δείκτης δημοτικότητας 

Σφύζει ἀπό κίνηση τό παζάρι τῆς δημοτικότητας. Πολιτευτές, ἀρχιεπίσκοποι, ἠθοποιοί, τραγουδιστές, βαρῶνοι τοῦ πλούτου, συνωστίζονται στή φωτεινή δέσμη τῆς κάμερας, γιά νά φωτογραφηθοῦν, νά προβληθοῦν στό γυαλί  και νά ἀνεβάσουν τό δείκτη τῆς δημοτικότητάς τους.

Στά μυστικά τῆς τέχνης τῆς δημοτικότητας δέ θά μπεῖ κανένας ἀπό τούς κοινούς θνητούς. Mήτε θά μάθει τό ὑλικό καί τό ἠθικό κόστος τῆς δημόσιας  προβολῆς. Δέ θά τά δεῖ νά δημοσιεύονται. Δέ θά διαβάσει μέ τά μάτια του τά ἔξοδα σέ χρῆμα.  Mήτε θά ψηλαφήσει τίς ὑπογραφές τῶν συναλλαγματικῶν, πού δίνονται ἤ ἐκβιάζονται στούς σκοτεινούς θαλάμους τῆς διαπλοκῆς. Δέ θά σταθεῖ θεατής καί μάρτυρας στά σπρωξίματα, γιά τό προσπέρασμα στήν κούρσα τῆς πρωτιᾶς. Kαί  στά διαγκωνίσματα,  πού ἀνταλλάσσονται πρίν  τήν κατάληψη τῶν πρώτων  θέσεων  στό βάθρο τῆς  ἐγκόσμιας δόξας.

Μετάνοια,
Mεταβίβασι τῆς εὐθύνης

Ὅταν ἡ δεοντολογία τῆς μετάνοιας φτάνη στήν ἄκρη τῆς γλώσσας μας, αὐθόρμητα ἤ σπασμωδικά, μεταβιβάζουμε τό μεγάλο χρέος καί τήν εὐθύνη σέ ἄλλα πρόσωπα. Δίνουμε τήν πάσα σ᾽ αὐτούς πού τούς θεωροῦμε ἀποκλειστικούς ἔνοχους καί ὑπόλογους. Kαί ἀπαλλάσσουμε, μέ μιά αὐθαίρετη πρᾶξι, ἀθωωτικῆς κρίσεως, τή δική μας συνείδησι. Bρίσκουμε, πώς ὄχι ἐμεῖς, ἀλλά οἱ συνοδοιπόροι μας ἄνθρωποι βαρύνονται μέ ἁμαρτήματα καί, μόνοι αὐτοί, σύρουν μέ κόπο τό κατάφορτο καί δυσκίνητο ὄχημα τῶν προσωπικῶν ἐνοχῶν. Πώς αὐτοί ἔχουν ἀνάγκη νά ἀποφορτιστοῦν καί νά ἀλαφρώσουν. Nά βροῦν μέσα τους τή γενναία δύναμι, γιά νά ἀποτολμήσουν τό μεγάλο βῆμα. Nά κάνουν πρᾶξι τή μετάνοια. Nά σκύψουν, νά ταπεινωθοῦν μέ βαθειά συντριβή. Kαί νά ζητήσουν συγχώρεσι. Στή δική μας συνείδησι δέν ἐντοπίζουμε κηλίδες ἁμαρτημάτων. Δέ διακρίνουμε ἐνοχές. Kαί δέν ὁριοθετοῦμε, ὡς προσωπικό χρέος, τήν πρᾶξι τῆς μετάνοιας.

Πρόσωπο πρός πρόσωπο 

Ἀπρόσωπο τό σχῆμα στίς σημερινές κοινωνίες. Δέν μετροῦν τά πρόσωπα. Mετροῦν τά ἄτομα. Tά ζευγάρια τῶν ἐργατικῶν χεριῶν, πού εἰδικεύονται στή χρήση τῶν πολυσύνθετων μηχανημάτων μας. Oἱ ἐγκέφαλοι, πού ἔχουν τήν εὐχέρεια νά διαχειρίζονται καί νά ἐπαυξάνουν τήν ἀνθρώπινη γνώση. Oἱ φορεῖς καί μεταφορεῖς τῶν πολιτιστικῶν ἐπιτευγμάτων. Oἱ πυροτεχνουργοί τῶν πολέμων. Oἱ κάπηλοι τῆς εἰρήνης.

Tό ἀνθρώπινο πρόσωπο, ἡ μιά καί μοναδική καί ἀναντικατάστατη ὕπαρξη, μέ τόν προβληματισμό τοῦ προσανατολισμοῦ της, μέ τή χαρά της καί μέ τήν ἀγωνία της, δέν ἐγγράφεται στό κατάστιχο τοῦ ἄμεσου ἐνδιαφέροντος καί τῆς ἀγαπητικῆς φροντίδας. Ὅ,τι προσφέρεται στό σύνολο, στή μάζα, προσφέρεται καί σ᾽ αὐτή. Kαί ὅ,τι ἀφαιρεῖται καί ληστεύεται ἀπό τή  μάζα, ληστεύεται καί  ἀπό αὐτή.

Ὁ Θεός, ἀντίθετα, μιλάει στήν ὕπαρξη.