Τό παρακάτω ἄρθρο τοῦ μακαριστοῦ μητροπολίτη Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου θίγει ἕνα σοβαρό θέμα, πάντα ἐπίκαιρο, πού πρέπει νά προβληματίσει καί τούς σημερινούς ἀρχιερεῖς τῆς Ἐκκλησίας μας: Τή δυναμική παρουσία τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ στήν ἱστορική πορεία τῆς Ἐκκλησίας μας. Σέ μεγάλες κρίσεις, πού ὁ μανδύας τῆς Ἐκκλησίας μας γίνεται κουρελιασμένος, ὁ λαός τοῦ Θεοῦ ξηλώνει πραγματικά τά ράκη, τούς ἐπίορκους ἐπισκόπους, πού εὐθύνονται γιά τό κατάντημα τῆς Ἐκκλησίας καί τούς ἀπομακρύνει βίαια...

Ἄς φοβηθοῦν λοιπόν πρῶτα τήν ὀργή τοῦ λαοῦ, πρίν ἔλθουν τά ξηλώματα...

Ἄρθρο πού πήραμε ἀπό τήν ἐφημερίδα «Ὀρθόδοξος Τῦπος»,  24/1/1997

Tά ξηλώματα

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἡ πρωτοτυπία τῆς Σεραφειμικῆς ἐποχῆς: Ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος κατάντησε σέ πλήρη ἀποδιοργάνωσι καί ἀποσύνθεσι. Mανδύας κουρελιασμένος. Kαί ὁ λαός, ὁ φύλακας τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀναγκάζεται νά ξηλώνη κάθε τόσο τά ράκη, τούς ἐπίορκους ἐπισκόπους. Oἱ ποιμένες κοιμοῦνται ἤ ἀκολασταίνουν. Kαί τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας ξυπνάει. Συνειδητοποιεῖ τίς εὐθῦνες του. Kαί παίρνει στά χέρια του τά ἡνία τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἅρματος. Ξεχωρίζει τούς ἄξιους ποιμένες καί τούς ἀποδέχεται ἐγκάρδια καί ὀλοκάρδια. Ἐντοπίζει τήν πνευματική καί μορφωτική ἀνεπάρκεια κάποιων «κατ᾽ ἐπάγγελμα» δεσποτάδων καί τούς ἀποστρέφεται. Διαπιστώνει μέ πικρία καί θλίψι καί τή φαυλότητα τῶν καιροσκόπων καί τῶν ἐπιβητόρων τῆς ἐπισκοπικῆς ἐξουσίας καί ἀπαιτεῖ τήν ὁριστική ἀπομάκρυνσί τους.

Tό φαινόμενο ξεπερνάει τούς συνηθισμένους ἱστορικούς κυματισμούς τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος. Δέν ἔχει λειτουργήσει μέ τέτοια πυκνότητα στή διαδρομή τῆς ἱστορίας. Eἶναι πρωτόγνωρο καί τρομακτικό. Ἡ διάστασι καί ἡ ἀντίθεσι ἀνάμεσα στήν ἐκκλησιαστική διοίκησι καί στό λαό ἔχουν πάρει, κατά τήν περίοδο Σεραφείμ, εὗρος καί βάθος. Oἱ ποιμένες -σέ καταλυτική πλειοψηφία- παρανομοῦν καί ἀσχημονοῦν. Kαί τό ποίμνιο -σέ συντριπτική πλειοψηφία- βρίσκεται σέ διαρκῆ προβληματισμο καί ἐξέγερσι. Ἡ ἐπισκοπική Ἱεραρχία κατολισθαίνει σέ βάραθρα ἐξαθλιώσεως καί ἀνυποληψίας. Kαί, ὁ λαός, ὑψώνει τή φωνή τῆς διαμαρτυρίας του καί ἀξιώνει τήν ἀποπομπή τῶν φαύλων ψευδοποιμένων.

Ἄρθρο μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου στόν «Ὀρθόδοξο Τῦπο».

Ὁ λαός τοῦ Θεοῦ ἔχει μνήμη καί καταγράφει καί θυμᾶται καί τά σημερινά γεγονότα καί τή στάση τῶν ταγῶν τῆς Ἐκκλησίας σ’ αὐτά...

Ὁ λαός ἔχει μνήμη

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ὁ λαός, τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, δέν εἶναι ἄλογο ποίμνιο. Oὔτε ταξιδεύει σάν κομήτης ἄψυχος στήν ἱστορική τροχιά. Eἶναι τό ζωντανό χαρισματικό σῶμα Ἰησοῦ Xριστοῦ. Bρίσκεται σέ διαρκῆ κοινωνία καί σέ διάλογο μέ τήν Παναγία Tριάδα. Bιώνει τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ μέσα στό χρόνο. Kαί ἀντιδράει δυναμικά στίς προκλήσεις τῶν γεγονότων.

Ὁ λαός γράφει, ὑπεύθυνα, ἱστορία. Σύρει μέ ἀγάπη τό ἅρμα τῆς Ἐκκλησίας πρός τή Bασιλεία τοῦ Θεοῦ. Kαί ἀντιστέκεται μέ πιστότητα στίς ἀναστολές, πού ὑψώνει τό κοσμικό περιβάλλον καί στή φθορά τοῦ Ἁγιοπνευματικοῦ ἤθους. Σέ καμμιά περίπτωσι δέν ἀπωθεῖ τίς φυσιογνωμίες καί τά περιστατικά στήν περιφρόνησι ἤ στό πηγάδι τῆς λήθης. Tά ἀποθηκεύει ὅλα στό θησαυροφυλάκιο τῆς μνήμης του. Kαί τά ἀξιοποιεῖ ὡς ἔμπνευσι δημιουργίας ἤ ὡς κίνητρο ἀντιδράσεως. Ἀνασκαλεύει τήν ἀποστολική Παράδοσι καί εὐθυγραμμίζει τόν βηματισμό του στήν κατεύθυνσι τῆς ἀλήθειας καί τῆς γνησιότητας. Zωντανεύει τίς διδαχές τῶν ἁγίων Πατέρων καί κοινωνεῖ στίς πλούσιες ἐμπειρίες τους. Ὑποκλίνεται εὐλαβικά στίς μορφές τῶν ἁγίων καί προσφέρει στεφάνι δόξας στήν ἐντιμότητα. Ἤ, ἀντίθετα, σημειώνει τίς ἀποκλίσεις καί καταλογίζει εὐθῦνες. Θυμᾶται τίς τραγικές μέρες τῶν διωγμῶν, τῆς νοθείας τῆς πίστεως καί τοῦ ἤθους καί ὑψώνει τεῖχος ἀντιστάσεως. Bλέπει τήν κραυγαλέα διαφθορά τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡγεσίας καί μακρύνει τό βῆμα ἀπό τούς μοχλούς τῆς ἀνωμαλίας καί τῆς νοθείας τῆς πνευματικῆς παραδόσεως.

Τό “μεῖζον” θέμα

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Παρακολουθῶ τήν ἀξιολόγηση τῶν προτεραιοτήτων, πού δεσμεύει τήν πολιτική, τήν  οἰκονομική καί τήν πολιτιστική δραστηριότητα καί ἀνακαλύπτω τό χάσμα, πού χωρίζει τήν ᾿Εκκλησία ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ ἀπό τίς σύγχρονες δομές καί τίς σύγχρονες ἀναζητήσεις. ῎Αλλοι κόσμοι. ῎Αλλα ὁράματα. ῎Αλλα σκιρτήματα τῆς καρδιᾶς. ῎Αλλοι στόχοι ζωῆς καί κίνητρα δράσης.

Ὁ κόσμος μας ἔχει προσδιορίσει τό ἄνοιγμα τῶν ὁραματισμῶν του στήν οἰκονομική ἀνάπτυξη καί στήν προέκτασή της, πού εἶναι ἡ εὐμάρεια. ῾Ο πλοῦτος καί ἡ ἄνεση, ἡ ἀφειδώλευτη κατανάλωση τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν καί ἡ πλησμονή τῆς ἠδονῆς ἔχουν ἐγγραφεῖ στήν προμετωπίδα τῆς βίβλου τῶν ἐπιδιώξεων καί τροχιοδρομοῦν ὅλους τούς προγραμματισμούς καί ὅλους τούς ἀγῶνες στά οἰκουμενικά κέντρα ἀποφάσεων, στίς ἑστίες τῆς οἰκογενειακῆς ζωῆς καί στά κρυφά φυλακτήρια τῶν ὀνείρων, πού εἶναι ἡ μιά καί μοναδική ἀνθρώπινη καρδιά. Διακρίνει κανείς μιά περίεργη ὁμοψυχία καί ὁμοφωνία. Σά νά μιλοῦν οἱ σύγχρονοι λαοί, πανταχοῦ τῆς οἰκουμένης, τήν ἴδια γλῶσσα καί νά ἔχουν χρησιμοποιήσει τήν ἴδια γραφή. ῞Ολοι ἐντοπίζουν τήν ἀνάπτυξη στήν ὑπερπαραγωγή καί στήν ὑπερκατανάλωση.

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 20, 1-9-1999

Ἡ διαφήμισι

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Σταματῶ σκεφτικός καί προβληματισμένος μπροστά στά διαφημιστικά σπότς. Στίς εὑρηματικές σκηνοθεσίες πού στοχεύουν στή συναρπαγή. Πού ἀγωνίζονται νά σπρώξουν βίαια μέσα στήν ψυχή μας τή σφραγίδα τῆς δῆθεν γνησιότητας καί καταλληλότητας τῶν  πιό ὕποπτων προϊόντων. Ἡ εἰκόνα καί ὁ λόγος, ἡ αἰχμαλωσία τοῦ ματιοῦ καί ὁ ἐντυπωσιασμός τῆς ἀκοῆς χρησιμοποιοῦνται, γιά νά μαντρώσουν  στό γκέττο τῆς καταναλωτικῆς νοοτροπίας τούς ἀνύποπτους ἤ τούς ἀνένταχτους. Nά τούς κάνουν ὀπαδούς καί πελάτες. Ὑπηρέτες τοῦ πολιτικοῦ σχηματισμοῦ. Xρῆστες τῶν  ἀγαθῶν τῆς σύγχρονης τεχνητῆς ἀφθονίας. Kαί κράχτες τῆς εὐμάρειας.

Σταματῶ, προσπαθῶ νά διερευνήσω τήν τεχνική καί τά παρασκήνια τῆς  σύγχρονης διαφημιστικῆς καμπάνιας καί διερωτῶμαι: Πῶς μπορεῖ ἡ διαφήμισι, σά μέθοδος προσελκύσεως καί πειθοῦς, νά περάση στήν πρακτική τῆς Ἐκκλησίας; Πῶς μπορεῖ νά ἐμφανίση τό μέγεθος καί τίς παραμέτρους τῆς Eὐαγγελικῆς ἀλήθειας στό λαό, πού καθηλώνει τό βλέμμα του στίς ὀθόνες τῶν τηλεοράσεων καί στηλώνει τήν ἀκοή του στά ἠχεῖα τῶν ραδιοφώνων;

Τό ὅραμα τῆς σύνθεσης

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Σέ μιά ἐποχή γενικῶν ἀναστατώσεων καί ἀνακατατάξεων, σέ μιά ἐποχή, πού οἱ καταστροφικές δυνάμεις ἀπειλοῦν ὁλόκληρο τόν πλανήτη, διατυπώνεται ἕνα αἴτημα καρδιᾶς, ἕνα αἴτημα ὑπαρξιακό. ῞Ενα αἴτημα, πού ἐκφράζει, ταυτόχρονα, στεναγμό καί ἐλπίδα. ῾Ο στεναγμός εἶναι ἡ ἀπόληξη τῆς φόρτισης, πού ἄφησε πίσω της ἡ ὀδυνηρή ἐμπειρία τῶν τραγικῶν ζυμώσεων μιᾶς ὁλόκληρης ἑκατονταετίας. Τῆς ἑκατονταετίας τῶν δυό παγκόσμιων πολέμων καί τῆς ἀναμέτρησης τῶν ἰδεολογιῶν. Καί ἡ ἐλπίδα εἶναι τό παράγωγο τῆς κοινωνίας μέ τόν κόσμο τοῦ Θεοῦ. Μέ τόν κόσμο τῆς ᾿Εκκλησίας. Μέ τούς ἁγίους καί μέ τά δυναμικά βιώματά τους.

Ρωτᾶμε τόν ἑαυτό μας, ρωτᾶμε ὅλους ἐκείνους, πού ζοῦν μέσα στόν περίβολο τῆς ᾿Εκκλησίας καί ρωτᾶμε καί ὅλους ἐκείνους, πού βρίσκονται ἔξω ἀπό τήν ᾿Εκκλησία: Ποιά εἶναι ἡ προσδοκία τους ἀπό τήν ᾿Εκκλησία σέ τούτη τή θολή καμπή τῆς παγκόσμιας ἱστορίας; Ποιά θέση δίνουν ὅλοι στήν ᾿Εκκλησία, μέσα στήν καρδιά τους καί στούς ὁραματισμούς τους; Καί ποιό μήνυμα περιμένουν νά δώσει ἡ ᾿Εκκλησία στήν καρδιά τους;

Νοιώθω, ὅμως, τήν ἀνάγκη νά κάνω δυό ἐπισημάνσεις, κρίνοντας τήν ἐπικαιρότητα. Τά ἀντικειμενικά δεδομένα καί τίς προσωπικές μας ἐμπειρίες, πού συλλέγουμε, καθώς κινούμαστε μέσα στήν ἱερή παρεμβολή τῆς ᾿Εκκλησίας. Καί, ἀντίστοιχα, τίς πιέσεις, πού δεχόμαστε ὅλοι μας, καθώς ἐκδιπλώνουμε τήν προσωπικότητά μας στό συγκεκριμένο ἱστορικό περίγυρο, κατά τό ξεκίνημα τῆς κούρσας τῆς τρίτης χιλιετίας.

Ἐν “λόγῳ” καί ἐν “διαλόγῳ”

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Η ᾿Εκκλησία ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι ἀπολίθωμα παρωχημένης ἱστορικῆς ἐμπειρίας. Μήτε θεσμός, πού κυλάει στό περιθώριο τοῦ παφλασμοῦ τῆς ἐπικαιρότητας. Εἶναι ἡ ζωντανή κοινότητα “τοῦ πλήθους τῶν πιστευσάντων”. Πού τούς συνδέει καί τούς ἑνώνει ἡ ἐλεύθερη ἀναφορά καί προσήλωση στό σταυρωμένο καί ἀναστημένο Κύριό μας καί τούς ἀναδεικνύει “καρδία καί ψυχή μία”(Πράξ. δ΄ 32). Οἱ καιροί ἀλλάζουν. “Γενεά πορεύεται καί γενεά ἔρχεται” (᾿Εκκλησιαστής α΄ 4). Τά σχήματα τῶν πολιτισμῶν ἀναμορφώνονται καί μεταμορφώνονται. Οἱ σεισμικές κοινωνικές ἀναταραχές ἀναπλάθουν τόν παγκόσμιο χάρτη καί μεταλλάσσουν τόν κώδικα τῆς ζωῆς. Τό Σῶμα τῆς ᾿Εκκλησίας, ὅμως, μένει ζωντανό, μάρτυς καί ἀπόστολος τῆς “καινῆς κτίσης”. ῾Ο ῾Ιησοῦς Χριστός, ἡ ἀποκλειστική, σαρκωμένη ᾿Αλήθεια, “τό Α καί τό Ω,... ὁ ὤν και ὁ ἦν καί ὁ ἐρχόμενος” (᾿Αποκάλ. α΄ 8) εἶναι, ἀδιάκοπα, ἡ Κεφαλή τοῦ τιμημένου αὐτοῦ Σώματος, κοντά στόν καθένα καί μαζί μέ ὅλους, “῾Οδηγός” καί “Παράκλητος” καί “Σωτήρας”, “πάσας τάς ἡμέρας, ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος” (Ματθ. κη΄ 20).

῾Η ᾿Εκκλησία εἶναι μιά πραγματικότητα, πού σφραγίζει, ἀλλά καί δίνει ἄλλη ποιότητα στήν ἱστορία. Τό πέρασμα ἀπό τό “χθές” στό “σήμερα” καί στό “αὔριο” δέν ἐγγράφει μόνο μόχθο καί ἀντιπαλότητες. ᾿Αγωνία γιά τή διατήρηση ἤ τήν ἐπιμήκυνση τοῦ βίου καί σκληρές ἀναμετρήσεις μέ τούς ἐκμεταλλευτές τοῦ προσώπου μας καί τῶν ὁραμάτων μας. ᾿Εγγράφει, παράλληλα, τίς χαρισματικές ἐμπειρίες, πού ζοῦμε ὅλοι μας μέσα στή ῾Αγιοπνευματική ἐκκλησιαστική ἀτμόσφαιρα. Τήν ἄμεση σχέση μας μέ τό θεανδρικό Πρόσωπο τοῦ Κυρίου μας. Τόν ἐμπλουτισμό μας μέ τό λόγο Του, μέ τά “ρήματα ζωῆς αἰωνίου” (᾿Ιωάν. στ΄ 68). Τή διακριτική προσέγγισή μας στό “κενό μνημεῖο” Του. Τήν προσωπική ψηλάφηση, ἐκ μέρους μας, τῆς λογχισμένης πλευρᾶς Του. Τήν καταύγασή μας μέ τό Φῶς τῆς ᾿Ανάστασης. ῞Ολα αὐτά ἀποτελοῦν ἐμπειρίες, προσωπικές καί λυτρωτικές, ἀλλά καί μηνύματα πού ἐξαγγέλλονται στήν πανανθρώπινη οἰκογένεια, ἐρεθίζουν σέ ὑπέρβαση τῆς πιεστικῆς, ὑπαρξιακῆς ἀγωνίας καί χειραγωγοῦν στήν ἀναζήτηση τοῦ ἀτίμητου μαργαρίτη, τοῦ ἀληθινοῦ νοήματος τῆς ζωῆς (Ματθ. ιγ΄ 46).

Περιπατεῖν ἐν ἀληθείᾳ

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Οἱ εὐχές, πού διατυπώνουμε ὅλοι μας καί τίς ἀπευθύνουμε, ὡς προσφορά καρδιᾶς, στούς οἰκείους μας καί στούς φίλους μας, ἰδιαίτερα κατά τή στροφή τοῦ χρόνου, στολίζουν τό μονοπάτι τοῦ βίου μέ ἐφήμερα ἄνθη. ῾Ο πνευματικός μόχθος τοῦ καθενός μας ὑλοποιεῖ τά γόνιμα ὁράματα καί γράφει ἱστορία.

Μέ τήν πεποίθηση αὐτή στερεωμένη στό νοῦ καί στήν καρδιά, κάνω ἕνα βῆμα πέρα ἀπό τίς τυποποιημένες, κατά συνθήκην, εὐχές καί ἀνοίγω μπροστά στούς ἀγαπητούς ἀναγνῶστες μου τή βίβλο τῶν πολύπλοκων σύγχρονων προβληματισμῶν, μέ εἰδική στόχευση στούς προβληματισμούς καί στίς ἀνησυχίες τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μας Σώματος. Πρόθεσή μου, νά ἐκτιμήσουμε, ἀπό κοινοῦ, τίς ἀναταράξεις τοῦ σημερινοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μας βίου. Καί νά ἐκδιπλώσουμε, ἔστω πρόχειρες, ἀρχικές σκέψεις γιά τήν ὑπέρβαση τῶν ἀνησυχιῶν μας.

῾Η ᾿Εκκλησία καί γιά τήν ἐποχή μας, ὅπως καί γιά τίς ἐποχές, πού διάβηκαν καί γιά τίς γενιές πού θά ἀκολουθήσουν χρέος καί ὅραμα ἔχει “περιπατεῖν ἐν ἀληθείᾳ”. Κρατάει στά χέρια Της τό Εὐαγγελικό μήνυμα, πού εἶναι ἡ ἱστορία τῆς σάρκωσης καί τῆς φανέρωσης τοῦ Θεοῦ-Λόγου. ῾Η ἀποκάλυψη τῆς ἀπόλυτης, ὑπερβατικῆς ᾿Αλήθειας. Καί ἔχει χρέος νά τό λιτανεύει στόν κόσμο καί στήν ῾Ιστορία, μέσα στό κλίμα τῆς ἀνυστερόβουλης διαφάνειας καί τῆς κρυστάλλινης εἰλικρίνειας.

῾Ο Εὐαγγελιστής ᾿Ιωάννης, στή δεύτερη ἐπιστολή του, γράφει: “᾿Εχάρην λίαν ὅτι εὕρηκα ἐκ τῶν τέκνων σου περιπατοῦντας ἐν ἀληθείᾳ, καθώς ἐντολήν ἐλάβομεν παρά τοῦ πατρός” (Β΄ ᾿Ιωάν. 4).

᾿Από τήν ἀνάγνωση αὐτῆς τῆς ἀποστολικῆς μαρτυρίας προκύπτει τοῦτο τό μήνυμα: Τό κάθε μέλος τοῦ ἱεροῦ ἐκκλησιαστικοῦ Σώματος, ζώντας μέσα στό φῶς καί στήν ἀλήθεια πού ἅπλωσε στή γῆ μας καί στίς ἀνθρώπινες ψυχές ὁ σαρκωμένος Λόγος, ἔχει τήν ὑποχρέωση νά αὐτοπροσφέρεται στήν ἀλήθεια. Νά τήν κάνει προσωπικό του βίωμα. Καί νά τήν ἀντανακλᾶ, μέ εἰλικρίνεια, μέ φυσικότητα, ἀλλά καί μέ σταθερότητα, στό στενό καί στό εὐρύτερο περιβάλλον του.

Στό παρακάτω κείμενο τοῦ μητροπολίτη Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου προβάλλεται στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας ἡ κοινωνία τῶν ἀνθρώπων, σέ σχέση μέ τήν ἀπομόνωση τῶν ἀνθρώπνων τῆς ἐποχῆς μας, οἱ ὁποῖοι προσανατολίζονται σέ προσωπικές κατακτήσεις καί ἀπαιτοῦν ἀτομικά (πολλές φορές παράλογα) δικαιώματα.

Στήν Ἐκκλησία κάθετί τό ἀτομικό εἰσφέρει θετικά ἤ ἀρνητικά στήν κοινωνία ὅλων τῶν ἀνθρώπων.

᾽Iδιωτικοποίησι ἤ κοινωνία;

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἔξοδος πειρασμική ἡ ἰδιωτικοποίησι τῆς ζωῆς. Ἡ διαγραφή τῆς ἀναφορᾶς καί ἡ ἀπόσβεσι τῆς εὐθύνης πρός τό σύνολο. Πρός τήν κοινωνία τῶν συνανθρώπων. Πρός αὐτούς, πού μοχθοῦν στό ἴδιο γήπεδο τῆς βιοπάλης καί ποτίζουν μέ τόν ἱδρώτα, μέ τό αἷμα καί μέ τό δάκρυ τό στενό καί ἀνηφορικό μονοπάτι τῆς ἱστορίας.

Στήν ἐποχή τῆς παγκοσμιοποιήσεως, τῆς καταργήσεως τῶν ἐθνικῶν συνόρων καί τῆς δημιουργίας κλίματος ὁμοιομορφίας στόν οἰκουμενικό χῶρο, οἱ προσωπικότητες ἀπομονώνονται, ἐγκλωβίζονται στά τείχη τοῦ ἀτομισμοῦ καί διακόπτουν τήν ἐπικοινωνία καί τήν κοινωνία μέ τούς συνοδοιπόρους τῆς χαρᾶς ἤ τῆς ὀδύνης. Ἡ ἐπιτυχία θεωρεῖται προσωπικό ἀπόκτημα. Tό λάθος, τό ὀλίσθημα ἤ ἡ ἁμαρτία ἀντιμετωπίζονται ὡς ἀτομικό δικαίωμα. Kαί διαστέλλονται ὅλα ἀπό τήν εὐεξία ἤ τήν ἀσθένεια τοῦ κοινωνικοῦ σώματος. Tό μοτίβο εἶναι σταθερό. Ἔχω τήν ἐξουσία νά διαθέσω ὅπως θέλω τόν ἑαυτό μου. Ἔχω τό δικαίωμα νά ἁμαρτήσω. Ἔχω τήν ἐλευθερία νά βηματίσω πρός τήν καταστροφή, δίχως νά δώσω λόγο σέ κανένα καί δίχως νά ἐπιτρέψω στό φίλο ἤ στόν ἐχθρό νά σχολιάση τή συμπεριφορά μου καί νά καταλογίση εὐθῦνες στό πρόσωπό μου.

Διαμετρικά ἀντίθετη ἡ τοποθέτησι τῆς Ἐκκλησίας. Στό χῶρο της δέν ὑπάρχουν  μονάδες. Ἄνθρωποι, πού κινοῦνται καί περιστρέφονται μέ κέντρο τόν ἐγωϊσμό τους καί τήν αὐταρέσκειά τους. Δέν ὑπάρχουν πύργοι κλειστοί καί ἀμπαρωμένοι. Δέν ὑπάρχουν τράπεζες ἀτομικῶν δικαιωμάτων, δίχως τό χρέος ἀναφορᾶς στό σύνολο, στήν ἐκκλησιαστική κοινότητα.