Κυριακή Ε' Νηστειών

(Μάρκ. ι΄ 32-45)

Του Αρχιμ. Ειρηναίου Μπουσδέκη

Η εξουσία των αγίων στις ψυχές των ανθρώπων

«οι δοκούντες άρχειν των εθνών κατακυριεύουσιν αυτών και οι μεγάλοι αυτών κατεξουσιάζουσιν αυτών»

ΕΚΖΗΤΗΣΗ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ

Μας κάνει σήμερα ιδιαίτερη εντύπωση ότι λίγο προ του πάθους του Κυρίου οι μαθητές του, μη φωτισθέντες ακόμα από το Άγιο Πνεύμα, θέτουν θέματα εξουσίας στον Κύριο. Ποιος θα είναι εκ δεξιών του και ποιος εξ ευωνύμων του στη βασιλεία του. Ποιος θα είναι εκείνος που θα δίνει τις εντολές και τις διαταγές στους άλλους μαθητές του Κυρίου. Σ’ αυτή την εκζήτηση εξουσίας εμπλέκονται όλοι και οι Ιάκωβος και Ιωάννης που έθεσαν ευθέως το ζήτημα στον Κύριο και οι υπόλοιποι δέκα που αγανάκτησαν κατ’ αυτών.

Η ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

Μας κάνει εντύπωση η τρυφερότητα με την οποία ο Κύριός μας προσκαλεί και τους δώδεκα κοντά του για να τους δώσει ένα από τα πιο βασικά μαθήματα. Σ’ αυτούς που θα αποτελούσαν τους αποστόλους του ευαγγελικού μηνύματος έπρεπε να τους ξεκαθαρίσει ποια είναι η φύση της εξουσίας που θα είχαν πάνω σ’ αυτούς που θα πίστευαν στο κήρυγμα.

Ένα βασικό μάθημα που δεν πρέπει να το ξεχνούν ούτε οι σημερινοί ποιμένες της Εκκλησίας, ούτε οι απλοί μαθητές του Χριστού που επιδιώκουν να έχουν μια εξουσία στις ψυχές των ανθρώπων.

«οι δοκούντες άρχειν των εθνών κατακυριεύουσιν αυτών και οι μεγάλοι αυτών κατεξουσιάζουσιν αυτών»

Φανερό και ξεκάθαρο είναι το πόσο επηρεασμένοι ήταν οι μαθητές από τις κοσμικές εξουσίες. Τους έθελγε η εξουσία του κοσμικού άρχοντα που μπορούσε να υποτάξει στις διαταγές του και να αναγκάσει στην τήρηση των εντολών του τους πάντες.

ΟΙ ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΝΟΜΙΖΟΥΝ ΟΤΙ ΕΞΟΥΣΙΑΖΟΥΝ

Ο Κύριος με τον λόγο του τους γκρεμίζει ένα πρώτο μύθο. Δεν είναι το κύρος του πολιτικού άνδρα, ούτε η αδιαμφισβήτητη αποδοχή από τον λαό που του δίνει τη δύναμη να περνάει τις θέσεις του και να πείθει το λαό να ακολουθεί τα σχέδιά του και τις πολιτικές του. Γι αυτό και ο Κύριος χαρακτηρίζει τους ηγεμόνες αυτούς ότι είναι οι «δοκούντες άρχειν των εθνών». Νομίζουν ότι εξουσιάζουν τα έθνη, δείχνουν εξωτερικά άρχοντες των λαών. Γίνονται άρχοντες

-άλλοτε λόγω κληρονομικότητας και

-άλλοτε λόγω βιαίας επιβολής ενός τυραννικού καθεστώτος.

-ακόμα και στα δημοκρατικά πολιτεύματα ακούμε πολλές φορές για βία και καλπονοθεία στη διαδικασία αναδείξεως των κοσμικών αρχόντων.

-κι αν ακόμα δεν συμβούν αυτά τα πιο ακραία φαινόμενα άλλες φορές μιλάμε για άστατη εκλογή, που μπορεί να έχει την αιτία της, ή στην αντίδραση του λαού σε ένα πολιτικό σχήμα, ή στο αίτημα για αλλαγή, ή στην κόπωση του λαού από μια μακροχρόνια διακυβέρνηση.

-άλλες φορές πάλι υποκλέπτεται κατά κάποιο τρόπο η λαϊκή ψήφος με τις κολακείες του εκλογικού σώματος, με το χαΐδεμα των αυτιών, με τις υποσχέσεις.

Όλα αυτά δείχνουν πόσο επισφαλής είναι η θέση των κοσμικών αρχόντων. Ζουν με μια αυταπάτη. Νομίζουν ότι εξουσιάζουν. Κομπάζουν πολλές φορές για το αξίωμα και την εξουσία που έχουν στις τύχες του λαού, αλλά αυτά από στιγμή σε στιγμή μπορεί να καταρρεύσουν σαν χάρτινος πύργος.

ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΣΚΛΗΡΟΙ ΕΞΟΥΣΙΑΣΤΕΣ

Ο Κύριος όμως γκρεμίζει και ένα δεύτερο μύθο. Η άσκηση της εξουσίας τις πιο πολλές φορές δεν έχει αντίκρισμα γνήσιου ενδιαφέροντος για την επίλυση των προβλημάτων του λαού, και γι αυτό δεν χαίρει της αποδοχής του λαού. Αντίθετα πλείστες φορές σκοπεύει στην ικανοποίηση προσωπικής φιλοδοξίας ή στην απόκτηση άνομου κέρδους. Μπροστά σ’ αυτά τα ιδιοτελή οφέλη η εξουσία δεν διστάζει να εμφανιστεί με το σκληρό πρόσωπο του σκληρού εξουσιαστή και τυράννου. Το αποτέλεσμα; Η άσκηση εξουσίας καταντάει μια επιβολή πάνω στο λαό. Αυτοί που νομίζουν ότι είναι άρχοντες του λαού «κατακυριεύουσιν αυτών και οι μεγάλοι αυτών κατεξουσιάζουσιν αυτών». Βλέπουν τον λαό σαν κτήμα τους και τους εαυτούς τους να είναι απόλυτοι και ανεξέλεγκτοι κύριοι πάνω του. Τον καταδυναστεύουν τον κατακυριεύουν. Αρκεί να έχει κάποιος ένα μεγάλο αξίωμα και του αρκεί για να κακομεταχειρίζεται με μεγάλη εξουσία το λαό σαν να ήταν δούλος του.

Με δυο λόγια ο Κύριος ξεσκεπάζει το αληθινό πρόσωπο των κοσμικών εξουσιών. Είναι κατ’ επίφασιν εξουσίες που δεν υπηρετούν αλλά εξουσιάζουν τον λαό. Μοιάζει να λέει προς τους μαθητές. Μια τέτοια εξουσία και εσείς ζηλέψατε;

«οι δοκούντες άρχειν των εθνών κατακυριεύουσιν αυτών και οι μεγάλοι αυτών κατεξουσιάζουσιν αυτών»

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ: ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΑΓΑΠΗΣ

Αξίζει τον κόπο να δούμε ποια πνευματική εξουσία δίνει ο Κύριος να ασκούν πάνω στο λαό του στη δική του βασιλεία. Μέγας στη βασιλεία του Θεού είναι αυτός που διακονεί και υπηρετεί τους πάντες. Η βασιλεία του Θεού είναι μια τελείως διαφορετική κοινωνία. Η φιλαυτία, η φιλοδοξία και η ιδιοτέλεια, κύρια χαρακτηριστικά των κοσμικών εξουσιών, εξοστρακίζονται. Τη θέση τους παίρνει η διακονία της αγάπης. Θέλεις να ασκείς πνευματική εξουσία; Διακόνησε με αγάπη τον αδελφό σου. Αυτό είναι ένδειξη γνησιότητας της νέας εν Χριστώ ζωής. Αυτό ανταποκρίνεται και στις ανάγκες και τα προβλήματα του αδελφού σου. Το κριτήριο για να αναδειχθείς μέγας στην άσκηση της πνευματικής εξουσίας σου είναι η αφοσίωσή σου στο έργο της διακονίας αγάπης των αδελφών σου.

Το χαρακτηριστικό είναι ότι η εξουσία σου αυτή η πνευματική αναγνωρίζεται από τα πιστά αδέλφια σου. Δεν κινείσαι στο χώρο της ιδιοτέλειας, της σκοπιμότητας και της δίψας για κοσμική εξουσία. Βρίσκεσαι ως ταπεινός Σαμαρείτης κοντά στις ανάγκες και τις δυσκολίες των αδελφών σου. Γιατρεύεις τα έλκη, μπαίνεις σε κόπους, προσφέρεις τον οβολό σου και προ πάντων το ενδιαφέρον σου. Και βρίσκεσαι θρονιασμένος μέσα στην καρδιά του ευεργετημένου από σένα αδελφού σου.

ΠΡΩΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΔΟΥΛΟΣ ΠΑΝΤΩΝ

Υπάρχει όμως και μια δεύτερη επισήμανση του Κυρίου μας. Θέλεις λέγει να είσαι πρώτος στην ιεραρχία της πνευματικής εξουσίας που χαρίζει ο Θεός στους υπηρέτες του; Οφείλεις να γίνεις δούλος όλων. Η προσφορά της αγάπης σου δηλαδή να γίνεται με μια ακραία μορφή ταπεινοφροσύνης. Αυτή η στάση ταπείνωσης έως το έσχατο σημείο της εκούσιας υποδούλωσης στον άλλο για να τον κερδίσεις είναι το κύριο γνώρισμα του Πρώτου στην ιεραρχία της πνευματικής εξουσίας που δίνει ο Κύριος στους δούλους του.

Ο απόστολος Παύλος έρχεται να ομολογήσει ότι χάριν του ευαγγελίου έκανε αυτή τη μεγάλη υπέρβαση. Ενώ ήταν ελεύθερος από όλους υποδούλωσε εκούσια τον εαυτό του σε όλους τους ανθρώπους για να κερδίσει τους περισσοτέρους. «Ελεύθερος ων εκ πάντων πάσιν εμαυτόν εδούλωσα, ίνα τους πλείονας κερδίσω». Ο σκοπός της κινήσεώς του αυτής ήταν να κερδίσει στη νέα πίστη του περισσοτέρους. Ταπεινώθηκε υποτασσόμενος στις συνήθειες και την διαλεκτική διαφόρων ομάδων για να τους προσλάβει, να τους κερδίσει, να τους οδηγήσει στη νέα πίστη. Για το σκοπό αυτό δέχθηκε να υποστεί εκούσια αυτή την δουλική υποταγή στους πάντες. «Και εγενόμην τοις Ιουδαίοις ως Ιουδαίος, ίνα Ιουδαίοις κερδήσω, τοις υπό νόμον ως υπό νόμον, ίνα τους υπό νόμον κερδήσω, τοις ανόμοις ως άνομος…ίνα τους ανόμους κερδήσω, εγενόμην τοις ασθενέσιν ως ασθενής, ίνα τους ασθενείς κερδήσω, τοις πάσι γέγονα τα πάντα, ίνα πάντως τινάς σώσω». «Δούλος πάντων» λοιπόν ο απόστολος Παύλος και γι’ αυτό πρωτοκορυφαίος απόστολος του Χριστού. Εκούσια δουλεία που δείχνει πλούτο ταπεινοφροσύνης και αγάπης προς τους ανθρώπους. Απάρνηση του εαυτού του, παραδοχή παραγκωνισμού και υποτίμησης του για το καλό των άλλων ανθρώπων.

ΘΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ

Ο Κύριός μας τελειώνοντας και παρουσιάζοντας το δικό του υπέροχο πρότυπο για κάθε ποιμένα και πιστό του, μας λέγει: Ο Υιός του ανθρώπου δεν ήλθε εδώ στη γη να υπηρετηθεί από τους ανθρώπους όπως θα άρμοζε στον βασιλέα των ουρανών και της γης. Ήλθε να προσφέρει την υπηρεσία αγάπης προς όλο το ανθρώπινο γένος. Η διακονία του άγγιξε την ολοκληρωτική προσφορά και τη θυσία χάριν των ανθρώπων: «ουκ ήλθε διακονηθήναι αλλά διακονήσαι και δούναι την ψυχήν αυτού λύτρον αντί πολλών». Με την σταυρική θυσία του έδωσε την ίδια τη ζωή του ως λύτρο για να εξαγοράσει πολλούς. Το αντίτιμο της εξαγοράς και της ελευθερίας των ανθρώπων ήταν η ίδια η ζωή του Σωτήρα μας Χριστού.

Αυτό είναι το αποκορύφωμα της άσκησης της πνευματικής εξουσίας. Υπηρετούμε τους αδελφούς μας μέχρις αυτοθυσίας. Οι επίγειοι άρχονται θυσιάζουν πολλές φορές τους υπηκόους τους για να στηρίξουν την εξουσία τους. Οι πνευματικοί άρχοντες της Εκκλησίας μας θυσιάζονται υπηρετώντας τους ανθρώπους για να σώσουν με αυτή την αγαπητική προσφορά τους ίδιους τους ανθρώπους.

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΘΡΟΝΙΑΣΜΕΝΟΙ ΣΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ ΜΑΣ

Είναι φυσικό τέτοιοι πνευματικοί άρχοντες να βρίσκονται θρονιασμένοι στην καρδιά των πιστών. Να ασκούν επιρροή με το λόγο τους και το παράδειγμά τους. Να επικαλούνται οι πάντες την μαρτυρία τους. Να αναγνωρίζονται από τους πιστούς ως οι πραγματικοί ποιμένες που σκλαβώνουν με την αγάπη τους. Που ανοίγουν το δρόμο των πιστών προς την αιώνια βασιλεία. Κατακτούν (και δεν εξουσιάζουν) τις ψυχές των ανθρώπων με την θυσιαστική αγάπη και προσφορά τους.

Ας ευχηθούμε ως σώμα της Εκκλησίας και ως ποιμένες να κατανοήσουμε την διαφορετική αυτή εξουσία που μας έχει αναθέσει ο Κύριος να ασκήσουμε στην επί γης ζωή μας.