M. Bασίλειος: Πρός Eὐστάθιον τόν Σεβαστηνόν

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 9, 15-3-1999

«Ἐπειδή δέ ὁρῶ τῷ χρόνῳ συμπροϊοῦσαν τήν ἔχθραν καί μή μεταμελομένους ἐπί τοῖς ἐξ ἀρχῆς λαληθεῖσι, μηδ᾽  ὅπως τά παρελθόντα ἐξιάσαιντο ποιουμένους τινά φροντίδα, ἀλλ᾽ ἐπεξεργαζομένους  καί πρός τόν ἐξ ἀρχῆς σκοπόν συντεταγμένους ὅν ἐνεστήσαντο, κακῶσαι ἡμῶν  τήν ζωήν καί χρᾶναι τήν ὑπόληψιν παρά τοῖς ἀδελφοῖς μηχανώμενοι, οὐκέτι μοι τό τῆς σιωπῆς ἀσφαλές καταφαίνεται. Ἀλλ᾽ εἰσῆλθέ μοι τό τοῦ Ἡσαΐου λέγοντος· “Ἐσιώπησα, μή καί ἀεί σιωπήσομαι καί ἀνέξομαι; Ἐκαρτέρησα ὡς ἡ τίκτουσα”. Γένοιτο δέ  καί  ἡμᾶς καί τόν  ἐπί τῇ  σιωπῇ  μισθόν  δέξασθαι  καί λαβεῖν τινα ἐν τοῖς ἐλεγμοῖς δύναμιν, ὥστε ἐλέγξαντας ἡμᾶς ξηρᾶναι τόν πικρόν τοῦτον τῆς καθ᾽ ἡμῶν ρυείσης  ψευδηγορίας χείμαρρον, ὥστε ἄν εἰπεῖν καί ἡμᾶς· “χείμαρρον διῆλθεν ἡ ψυχή ἡμῶν”, καί τό· “Eἰ μή ὅτι Kύριος ἦν ἐν ἡμῖν ἐν τῷ ἐπαναστῆναι ἀνθρώπους ἐφ᾽ ἡμᾶς, ἄρα ζῶντας ἄν κατέπιον ἡμᾶς, ἄρα τό ὕδωρ ἄν κατεπόντισεν ἡμᾶς”».

Ἐπειδή, ὅμως, βλέπω ὅτι ἡ ἔχθρα των συμπορεύεται μέ τό χρόνο καί ὅτι αὐτοί δέν μετανοοῦν γι᾽ αὐτά, πού εἶπαν ἀπ᾽ τήν ἀρχή, καί δέ φροντίζουν νά θεραπεύσουν τά περασμένα, ἀλλά τά ἐπαυξάνουν καί συντάσσονται γιά νά ἐξορμήσουν μέ τό σκοπό, πού καθόρισαν ἀπ᾽ τήν ἀρχή, νά βλάψουν δηλαδή τή ζωή μου καί νά λερώσουν τήν ὑπόληψί μου μεταξύ τῶν ἀδελφῶν μου, γιά τό λόγο αὐτό δέν μοῦ φαίνεται πιά ἀσφαλής ἡ σιωπή μου. Mοῦ ἦρθε αὐτό, πού λέει ὁ Ἡσαΐας: “Σώπασα. Mήπως θά σωπαίνω καί θά ἀνέχωμαι γιά πάντα; Ὑπέμεινα καρτερικά, ὅπως ὑπομένει ἡ γυναίκα, πού γεννάει”. Eἴθε, λοιπόν, νά ἀπολαύσουμε καί μεῖς τό μισθό, πού ταιριάζει στή σιωπή μας καί νά πάρουμε καί δύναμι, γιά νά ἐλέγξουμε καί μέ τόν ἔλεγχό μας νά ξεράνουμε τοῦτο τόν πικρό χείμαρρο τῆς ψευδολογίας, πού ξεχύθηκε πάνω μας. Ἔτσι, πού νά μπορέσουμε νά ποῦμε: “Xείμαρρο πέρασε ἡ ψυχή μας”. Kαί, ἀκόμα, νά ποῦμε: “Ἄν δέν ἦταν ὁ Kύριος στό πλευρό μας τήν ὥρα, πού οἱ ἄνθρωποι ἐπιτέθηκαν ἐναντίον μας, θά μᾶς εἶχαν καταπιεῖ ζωντανούς καί τό νερό θά μᾶς εἶχε καταποντίσει.  

Δογματική διδασκαλία και πνευματικός βίος

Την «ἀρετήν τῆς εὐσεβείας» ἀποτελεῖ συγχρόνως ἡ ὀρθή γνώση τῆς ἀλήθειας καί ἡ «καθαρότης τοῦ ἤθους» (PG 44, 377BC). (Στ. Παπαδόπουλου, Πατρολογία β΄, Γρηγόριος Νύσσης, σελ. 591)

Η βοήθεια του Θεού

"Καί μέχρι σήμερον ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ δέν ἀπομακρύνεται ἀπό τούς ἀνθρώπους... ἀλλ' εὑρίσκεται πλησίον εἰς ὅλους τούς ἐπικαλουμένους Αὐτόν".

Ευεργετινός, σελ. 425

Μελωδία και ύμνοι

"Με πολλή ευχαρίστηση θα σας μιλούσα λίγο για το νόημα των ύμνων που ψάλλουμε στην εκκλησία, για να μη σας απορροφά η μελωδία, αλλά να συμμετέχει ανάλογα και ο νους σας στη δύναμη και το βάθος των λόγων".

Αββά Δωροθέου, 16 Διδασκαλία, Έργα Ασκητικά, εκδ. Ετοιμασία, σελ. 385 

Φιλάνθρωπος πρός τούς μετανοοῦντες

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 318, 7ος/2012

Ρωμανοῦ τοῦ Μελωδοῦ: Ὕμνοι εἰς τόν Προφήτην Ἠλίαν, S.C., τ. Ι, σελ. 332

Σῶσαι θέλων τήν γῆν

ὁ πανοικτίρμων

τῷ Ἠλίᾳ εὐθέως ἀπεκρίθη·

“Νῦν τούς λόγους μου ἐνωτίζου φανερώτερον

καί ἄκουέ μου λέγοντος.

Ὠδίνω καί σπουδάζω

πρός τήν λύσιν τῆς κολάσεως,

ἐπείγομαι τοῦ δοῦναι

πᾶσι τήν τροφήν λιμώττουσι· ὑπάρχω γάρ εὔσπλαχνος·

τούς τῶν δακρύων ὀχετούς

βλέπων, ὡς πατήρ συγκάμπτομαι,

οἰκτείρω ἐκλείποντας

ὑπό πείνης καί θλίψεως·

ἁμαρτωλούς γάρ βούλομαι

τοῦ σώζειν μετανοίᾳ,

ὁ μόνος φιλάνθρωπος...”

Θέλοντας νά σώσει τή γῆ ὁ πολυεύσπλαχνος ἀποκρίθηκε ἀμέσως στόν Ἠλία.

“Δέξου τώρα τούς λόγους μου πιό φανερά καί ἄκουε ὅσα σοῦ λέγω.

Πονάω πολύ καί σπεύδω μέ φροντίδα νά ἐλευθερώσω (τούς ἀνθρώπους) ἀπό τήν τιμωρία,

βιάζομαι τροφή νά δώσω σέ ὅλους πού βασανίζονται ἀπό τήν πείνα, γιατί εἶμαι ἀπό τή φύση μου εὔσπλαχνος.

Ὅταν βλέπω τούς ποταμούς τῶν δακρύων τους, ὡς πατέρας μαζί τους ὑποφέρω,

λυπᾶμαι νά τούς βλέπω νά χάνονται ἀπό τήν πείνα καί τή θλίψη.

Γιατί θέλω νά σώζω τούς μετανιωμένους ἁμαρτωλούς, ὁ μόνος φιλάνθρωπος...”

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 317, Ἰούνιος 2012

Η ΘΑΥΜΑΣΤΗ ΑΛΙΕΙΑ ΤΩΝ ΛΑΩΝ

Ἰωάν. Χρυσόστομος, Εἰς τήν Α΄ Κορινθίους,Ὁμιλ. Ζ, ΕΠΕ, τ. 18, σελ. 214

Αὐτό μάλιστα θαυμάζειν ἐχρῆν, ὅτι ἀνθρώπους βαρβάρους τοιαύτην ἔπεισαν καταδέξασθαι πίστην καί χρηστάς περί τῶν μελλόντων ἔχειν ἐλπίδας καί τό πρότερον τῶν ἁμαρτημάτων φορτίον ἀπεσκευασμένους μετά πολλῆς τῆς προθυμίας εἰς τό ἐπιόν τῶν ὑπέρ τῆς ἀρετῆς ἅπτεσθαι πόνων, καί πρός αἰσθητόν μέν μηδέν κεχηνέναι, πάντων δέ ἀνωτέρους τῶν σωματικῶν γεγενημένους νοεράς δέξασθαι δωρεάς, καί τόν Πέρσην καί τόν Σαυρομάτην καί τόν Μαῦρον καί τόν Ἰνδόν εἰδέναι ψυχῆς καθαρμόν καί Θεοῦ δύναμιν καί φιλανθρωπίαν ἄφατον καί πίστεως φιλοσοφίαν καί Πνεύματος ἁγίου ἐπιφοίτησιν καί σωμάτων ἀνάστασιν καί ζωῆς ἀθανάτου δόγματα.

Αὐτό ἔπρεπε πάρα πολύ νά θαυμάζουμε, ὅτι δηλαδή (οἱ ἀπόστολοι) ἔπεισαν βαρβάρους ἀνθρώπους νά δεχθοῦν τέτοια πίστη καί καλές ἐλπίδες νά ἔχουν γιά τά μέλλοντα καί ἀφοῦ ἀπηλλάγησαν ἀπό τό προηγούμενο φορτίο τῶν ἁμαρτιῶν, στή συνέχεια (τούς ἔπεισαν) μέ πολλή προθυμία νά ἀναλάβουν τούς πόνους γιά τήν ἀρετή, καί κανένα αἰσθητό πράγμα νά μήν τούς ἀφήνει ἔκπληκτους καί ἀφοῦ εἶχαν γίνει ἀνώτεροι ὅλων τῶν σωματικῶν νά δεχθοῦν νοερές δωρεές. Καί τόν Πέρση καί τόν Σαυρομάτη καί τόν Μαῦρο καί τόν Ἰνδό (τούς ἔπεισαν) νά γνωρίσουν τόν καθαρισμό τῆς ψυχῆς καί τοῦ Θεοῦ τή δύναμη  καί τήν ἀπερίγραπτη φιλανθρωπία καί τή φιλοσοφία τῆς πίστεως καί τήν ἐπιφοίτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί τήν ἀνάσταση τῶν σωμάτων καί τά δόγματα τῆς ἀθανάτου ζωῆς.

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 316, Μάιος 2012

Ἡ ἀνθρώπινη φύση μας
στήν ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ

«Ἀνήνεγκε τοίνυν τήν ἀπαρχήν τῆς φύσεως τῆς ἡμετέρας τῷ Πατρί· καί οὕτως ἐθαύμασε τό δῶρον ὁ Πατήρ, καί διά τήν ἀξίαν τοῦ προσενέγκαντος, καί διά τό ἄμωμον τοῦ προσενεχθέντος, ὡς οἰκείαις αὐτό δέξασθαι χερσί, καί θεῖναι πλησίον τό δῶρον, καί εἰπεῖν· “Κάθου ἐκ δεξιῶν μου”. Πρός ποίαν φύσιν εἶπεν ὁ Θεός, “Κάθου ἐκ δεξιῶν μου”; Πρός ἐκείνην τήν ἀκούσασαν, “Γῆ εἶ, καί εἰς γῆν ἀπελεύσῃ”.»

Ἰωάν. Χρυσοστόμου: Εἰς τήν Ἀνάληψιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, Ὁμιλία Α΄

ΕΠΕ, τ. 36, σελ. 212-214

«Προσέφερε λοιπόν (ὁ Χριστός) στόν Πατέρα τήν πρώτη ἐκλεκτή προσφορά τῆς δικῆς μας φύσεως(τήν ἀνθρώπινη φύση πού προσέλαβε). Καί τόσο πολύ θαύμασε τό δῶρο ὁ Πατέρας-καί γιατί εἶχε ἀξία ἐκεῖνος πού τό πρόσφερε καί γιατί ἡ προσφορά (πάλιν ὁ Χριστός) ἦταν ἄσπιλη-ὥστε τό δέχθηκε στά χέρια του καί τοποθέτησε τό δῶρο κοντά του καί τοῦ εἶπε: “Κάθισε στά δεξιά μου”. Σέ ποιά φύση εἶπε ὁ Θεός, “Κάθισε στά δεξιά μου”; Σ’ ἐκείνη πού ἄκουσε: “Χῶμα εἶσαι καί στό χῶμα θά ἐπιστρέψεις”.» 

Τό μέγεθος τῆς ἐπισκοπικῆς εὐθύνης

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 313, Φεβ 2012

ΚΕΙΜΕΝΟ

“Γίνωσκε γάρ, ποθεινότατε ἡμῖν καί τιμιώτατε, ὅτι οὔπω οἶδα τοσοῦτον πένθος ἄλλοτε τῇ ψυχῇ μου παραδεξάμενος ὅσον νῦν, ὅτε ἤκουσα τῶν ἐκκλησιαστικῶν θεσμῶν τήν σύγχυσιν. Ἀλλά μόνον εὔχου, ἵνα δώῃ ἡμῖν ὁ Κύριος μηδέν κατά θυμόν ἐνεργεῖν, ἀλλά ἔχειν τήν ἀγάπην, ἥτις “οὐκ ἀσχημονεῖ, οὐ φυσιοῦται”. Ὅρα γάρ ὅπως οἱ μή ἔχοντες ταύτην ἐπήρθησαν μέν ὑπέρ τά μέτρα τά ἀνθρώπινα, ἐνασχημονοῦσι δέ τῷ βίῳ κατατολμῶντες πράξεων, ὧν ὁ παρελθών χρόνος οὐκ ἔχει τά ὑποδείγματα.”

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Γνώριζε λοιπόν, πολυαγαπητέ καί τιμιότατε, ὅτι ποτέ ὡς τώρα δέν εἶδα νά καταλαμβάνει τήν ψυχή μου τόσο πένθος ὅσο τώρα, πού πληροφορήθηκα τήν σύγχυση τῶν έκκλησιαστικῶν θεσμῶν. Ἐσύ ὅμως μόνο νά προσεύχεσαι νά μᾶς δίνει ὁ Κύριος νά μήν ἐνεργοῦμε τίποτα μέ θυμό, ἀλλά νά ἔχουμε τήν ἀγάπη, ἡ ὁποία “δέν κάνει τίποτε ἄπρεπο, δέν φουσκώνει ἀπό ὑπερηφάνεια”. Γιατί κοίτα πώς οἱ μή ἔχοντες αὐτή τήν ἀγάπη ὑπερηφανεύτηκαν πάνω ἀπό τά ἀνθρώπινα μέτρα καί φέρονται ἄπρεπα (ἀδιάντροπα) στό βίο τους ἀποτολμώντας πράξεις πού στό παρελθόν δέν ἔχουν ποτέ ξανασυμβεῖ.

(Μ. Βασιλείου: Ἐπιστ. 89/130/ Θεοδότῳ Ἐπισκόπῳ Νικοπόλεως, 2. Ε.Π.Ε., τ.2, σ.134)

Κρυμμένοι ἐπίσκοποι

τόν καιρό τῆς θλίψεως στήν Ἐκκλησία

Ἀπορῶ τί γράψω. Ἄρα γάρ ὡς παραιτούμενον μέμψομαί σε, ἤ ὡς τόν καιρόν ὁρῶντα καί κρυπτόμενον διά τόν φόβον τῶν Ἰουδαίων;  Πλήν εἴτε ἄλλως  εἴτε οὕτως ἄξιον μέμψεως τό παρά σοῦ γεγενημένον, ἀγαπητέ Δρακόντιε. Οὐ γάρ ἔπρεπε λαβόντα σε τήν χάριν κρύπτεσθαι, οὐδέ φρόνιμον ὄντα διδόναι τοις ἄλλοις προφάσεις φυγῆς. Πολλοί γάρ ἀκούσαντες σκανδαλίζονται, οὐχ ὡς ἁπλῶς τοῦτό σοι ποιοῦντος, ἀλλά συνορῶντες τόν καιρόν καί τάς ἐπικειμένας θλίψεις τῇ Ἐκκλησίᾳ. 

(Μ. Ἀθανασίου, Ἐπιστολή πρός τόν Δρακόντιον, πού ἐξελέγη Ἐπίσκοπος καί κρύφτηκε).