Προσευχόμενοι μέ τούς ὕμνους τῆς θείας Λειτουργίας

«Δέν εἶναι οἱ ὕμνοι αὐτοί [της Θείας Λειτουργίας] δημιουργήματα τυχαίων ἀνθρώπων. Εἶναι τό ξεχείλισμα τῆς καρδιᾶς τῶν ἁγίων σου. Αὐτῶν πού σέ λαχτάρησαν καί σέ ἀναζήτησαν καί σέ γνώρισαν καί γεύτηκαν τή μυστική, ἄρρητη χαρά τῆς κοινωνίας καί τῆς ἑνὠσεως μαζί σου. Ἁγιασμένοι ἀπό τή Χἀρι σου καί πυρωμένοι ἀπό τόν θεῖο ἔρωτα, ἄνοιξαν τήν καρδιά τους γιά νά σοῦ προσφέρουν ὅ,τι πολύτιμο εἶχαν, τούς μαργαρίτες τῆς προσευχῆς καί τό μύρο τῶν δακρύων. Ἀπόθεσαν στό Σταυρό σου καί στό Μνημεῖο σου καί στό θρόνο σου τήν εὐγενέστερη ποίησι καί τήν ἁγνότερη λατρεία».

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, Στοχασμοί τοῦ Σαββάτου, α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1970), σελ. 93-94

Ἡ δική μας προσφορά στόν Κύριο

«...στό ἱερό Δισκάριο βρίσκεται ὁλόκληρη ἡ Ἐκκλησία σου.
Κι’ ὅταν αὐτά τά τίμια δῶρα τά φέρῃ στήν Ἁγία Τράπεζα, γιά νά τά προσφέρῃ σέ σένα καί νά ζητήσῃ νά τά ἁγιάσῃ τό Πνεῦμα σου καί ἡ Χάρις σου, τότε μπροστά σου, μαζί σου εἶναι κι’ οἱ μερίδες μας, εἶναι κι’ οἱ ψυχές μας καί συμπροσφέρονται μαζί σου καί ἁγιάζονται μέ τή Χάρι σου, καί βάφονται μέ τό αἶμα τῆς θυσίας σου.
Αὐτό εἶναι κάτι τό πολύ μεγάλο. Φανερώνει ὃτι ὂχι μόνον οἱ μερίδες τῆς προσφορᾶς ἀλλά πρό παντός οἱ ψυχές μας πρέπει νά προσφερθοῦν σέ σένα καί νά θυσιαστοῦν μαζί σου καί νά ζυμωθοῦν μέ τό αἶμα σου. ‘Υπογραμμίζει τήν οὐσιαστική θυσία, τήν ὁποία κι’ ἐμεῖς σάν σῶμα σου, σάν Ἐκκλησία σου χρωστᾶμε νά σοῦ προσφέρουμε».

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, Στοχασμοί τοῦ Σαββάτου, α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1970), σελ. 88-89

Ἡ Ἀναστάσιμη θεία Λειτουργία

«Ἡ Κυριακάτικη Λειτουργία μέ τοποθετεῖ στό κλῖμα τῆς Ἀναστάσεως. Τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ μου καί τῆς Ἀναστάσεως τῆς δικῆς μου, τοῦ πατέρα μου κι’ ὅλων τῶν ἀνθρώπων».

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Στοχασμοί τοῦ Σαββάτου», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1970), σελ.76

Ἀνάσταση ὅλων τῶν ἀγαπημένων μας

«Ἡ ἀνάστασι τοῦ Χριστοῦ δίνει τήν βεβαιότητα καί τήν ἐγγύησι, πώς θά ἀναστηθοῦν κι’ ὅλοι οἱ ἀγαπημένοι μας, πού ἔγειραν πρόσκαιρα γιά νά κοιμηθοῦν μέσα στό κοιμητήριο τοῦ τάφου. Ὅπως Ἐκεῖνος βγῆκε θριαμβευτής μέσα ἀπ’ τό σκοτεινό μνημεῖο, ἔτσι κι’ ἐκεῖνοι θά ἀναστηθοῦν καί θά βγοῦν ἀπό τούς τάφους γιά νά ζήσουν αἰώνια κοντά του».

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Στοχασμοί τοῦ Σαββάτου», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1970), σελ. 76

Συνδαιτημόνες, ὄχι θεατές

«... Δός μας τόν φωτισμό καί τήν ἁγνότητα τῆς καρδιᾶς, γιά νά ξαναβροῦμε τή θέσι μας στόν Μυστικό σου Δεῖπνο, γιά ν’ ἀρχίσουμε καί πάλι να ζοῦμε πραγματικά καί στήν πληρότητά του τό μεγάλο αὐτό μυστήριο. Νά μήν εἴμαστε θεαταί, ἀλλά συνδαιτημόνες στήν Τράπεζά σου.»

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, Στοχασμοί τοῦ Σαββάτου, α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1970), σελ. 125

Ἡ ἀποκάλυψη

«Στή Λειτουργία μοῦ ἀποκαλύπτεσαι καί μοῦ δίνεις τήν εῦκαιρία νά σέ γνωρίσω ὄχι μόνο σάν διδάσκαλο, ἀλλά καί σάν τόν Λυτρωτή μου.
Εἶσαι τό «ἀρνίον τό ἐσφαγμένον», τό ὀποῖο φέρει τά στίγματα τῆς μεγάλης θυσίας. Βλέπω τό σταυρό σου καί τίς κηλῖδες τοῦ αἴματός σου. Διακρίνω τή ρομφαία πού διατρυπᾷ τήν πλευρά σου. Νοιώθω τήν ἀγωνία σου καί τόν πόνο σου. Κι’ ἀποκτῶ μιά κάποια γνῶσι τῆς ἀγάπης σου καί τοῦ μεγέθους τῆς θυσίας σου.
Ὅλα αὐτά μοῦ τά ἀποκαλύπτεις «ἐν τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου». Κατά τή στιγμή, πού προσφέρεις καί προσφέρεσαι. Καθώς προτείνεις τόν ἄρτο τοῦ σώματός σου καί τό ποτήριο τοῦ αἵματός σου καί μοῦ λές: «λάβετε φάγετε, τοῦτο ἐστι τό σῶμά μου... πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες, τοῦτό ἐστι τό αἷμά μου...»».

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, Στοχασμοί τοῦ Σαββάτου, α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1970), σελ. 119

Τό μεγαλύτερο θαῦμα

«Ἀπ’ ὅλα τά θαύματα πού γνώρισε ἡ γῆ μας, αὐτό, πού γίνεται στή Λειτουργία καί πού θά ἐπαναληφθῇ αὔριο, εἶναι τό πιό μεγάλο. Ἀλλά κι’ ἀπό ὅλα τά συγκλονιστικά γεγονότα, αὐτό εῖναι τό πιό συγκλονιστικό.
Ὅταν ἔρχεται αὐτή ἡ ὥρα τῆς θείας Λειτουργίας, ξαναζοῦμε τόν Μυστικό Δεῖπνο. Ἀκριβῶς σύμφωνα μέ τήν ἐπιθυμία καί μέ τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου. Μετέχουμε στό θαῦμα τῆς μεταβολῆς τοῦ ἄρτου καί τοῦ οἴνου σέ σῶμα καί αἷμα δικό του. Καί στό τέλος, γινόμαστε συνδαιτημόνες τῆς Τραπέζης καί παίρνουμε μέσα μας τήν οὐράνια τροφή, τήν ὁποία ἐκεῖνος μᾶς προσφέρει.»

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, Στοχασμοί τοῦ Σαββάτου, α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1970), σελ. 113-114

Μιλοῦν οἱ εἰκόνες τοῦ ναοῦ

«Οἱ εἰκόνες τοῦ τέμπλου, οἱ εἰκόνες τῶν προσκυνηταριῶν, οἱ τοιχογραφίες, ὅλες ἀποτελοῦν μιά σιωπηλή διδασκαλία, μιά ἀφήγησι τῆς πιό ἱερῆς ἱστορίας, πού γράφτηκε στόν πλανήτη μας. Καί μπορῶ μέ μιά ματιά, μέ ἕνα βλέμμα νά πάρω τήν ἱστορία αὐτή μέσα μου, νά περάσω μέ τή σκέψι καί μέ τήν καρδιά ἀπό ὅλα τά στάδια, νά ἐπικοινωνήσω πνευματικά μέ τόν Λυτρωτή μου καί νά ἀπολαύσω τή γλυκιά μορφή του, τούς λόγους του καί τά θαύματά του.

Καί πλάϊ στίς εἰκόνες τοῦ Κυρίου μας, οἱ εἰκόνες τῶν ἁγίων του. Τῶν ἀθλητῶν του, τῶν δούλων του, τῶν ἐκλεκτῶν του. Αὐτῶν, πού ἡ καρδιά τους εἶχε πλημμυρίσει ἀπό τή Θεία Χάρι καί πρόσφεραν στόν Υἱό τοῦ Θεοῦ ἀκέραια τήν ἀφοσίωσί τους καί τά αἰσθήματά τους. Τίς βλέπω τίς μορφές αὐτές ἐξαϋλωμένες, ἀποπνευματωμένες, σάν νά ὑψώνονται μέ τό ἀσκητικό τους σῶμα στά αἰθέρια, για νά ἀπολαύσουν τήν παρουσία τοῦ ἀγαπημένου των καί νά προσφέρουν ἁγνή τή λατρεία τους καί θερμό τόν ὕμνο τους. Καί ἐμπνέομαι. Ἀνεβαίνω κι’ ἐγώ μαζί μέ τους ἁγίους. Ἐλευθερώνομαι ἀπό τίς σκέψεις τῆς γῆς μας καί τό σαρκικό φρόνημα τοῦ κόσμου. Ἀνακαινίζεται τό ἐσωτερικό μου. Ξεφεύγω ἀπό τίς παραστάσεις τῆς διαφθοράς μέ τά στίγματα τῆς ἁμαρτίας καί τίς κακότεχνες γραμμές τῶν παθῶν καί δέχομαι μέσα μου τίς παραστάσεις τοῦ Οὐρανοῦ. Τή λεπτότητα, τήν εὑγένεια καί τίς συγκινήσεις τῶν ἁγίων. Μεταφέρομαι στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἐκλεκτῶν του. Κι’ αὐτόματα δημιουργεῖται στήν ψυχή μου τό κλῖμα τῆς προσευχῆς, ἡ ἀτμόσφαιρα τῆς ἐξάρσεως καί ἠ δίψα τῆς κοινωνίας μέ τόν ἄπειρο Δημιουργό».

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, Στοχασμοί τοῦ Σαββάτου, α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1970), σελ. 106-107

Ἡ κίνηση στή λατρεία

«Στήν ὥρα τῆς λατρεῖας μας οἱ κινήσεις μας γίνονται πολύ πιό ἐκφραστικές καί πολύ πιό ἀπαραίτητες. Ζοῦμε ὁλόκληρο τό μυστήριο τῆς θείας ἀγάπης, πού κορυφώνεται στόν Μυστικό Δεῖπνο καί στό Σταυρό. Κι’ οἱ καταστάσεις, πού ἐσωτερικά ζοῦμε, εἶναι τόσο πυκνές, καί τά αἰσθήματα, πού δονοῦν τήν ψυχή μας τόσο δυνατά, ὥστε δέν προλαβαίνουν νά ἐκφραστοῦν μέ τόν προφορικό λόγο. Γι’ αὐτό καί ἐπιστρατεύουμε τήν κίνησι. Μ’ αὐτό τόν λόγο μιλᾶμε, μεταφράζουμε σέ σχήματα τίς δυνατές συγκινήσεις καί τίς πεποιθήσεις τῆς ψυχῆς. [§] Οἱ κινήσεις μας εἶναι ὁ βοηθητικός λόγος [...]»

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, Στοχασμοί τοῦ Σαββάτου, α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1970), σελ. 99

Σημείωση: Παραδείγματα κινήσεων στη λατρεία είναι «τό σημεῖο τοῦ σταυροῦ» με το οποίο «δηλώνουμε τήν πίστι μας στή μεγάλη θυσία καί ζητᾶμε τή Χάρι καί τό ἔλεος τοῦ Ἐσταυρωμένου, ἡ ὀρθία στάσι μας» που «ἐκφράζει τό σεβασμό μας καί τό δέος», ἡ υπόκλιση πού δηλώνει «πώς εἴμαστε δοῦλοι» Θεοῦ, «τό γονάτισμα» κατά τήν «πιό ἱερή στιγμή τῆς Λειτουργίας μας, ὅταν τό Πνεῦμα τό Ἅγιο θαυματουργῇ καί μεταβάλλῃ τά τίμια δῶρα σέ Σῶμα καί Αἷμα τοῦ Λυτρωτοῦ μας» καί ἄλλα. (βλ. Ἀττικῆς Νικοδήμου, Στοχασμοί τοῦ Σαββάτου, [ό.π.] σελ. 100)