Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Παγκοσμιοποίηση καί Ἐκκλησία», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 2001), σελ. 137 - 151

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

 

Ἁκόμα ἕνα σημαντικό κείμενο τοῦ Μητροπολίτη Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου. Τό ἐπιλέξαμε ἀπό τό βιβλίο του «Παγκοσμιοποίηση καί Ἐκκλησία». Τό κείμενο πού παραθέτουμε προσδιορίζει αὐτό πού ἦταν ἡ παγκοσμιοποίηση κατά τό χρόνο τῆς συγγραφῆς τοῦ βιβλίου. Ἀποκαλύπτει τή νέα παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα πού ἀνατέλλει, τούς κρυφούς στόχους της καί τίς σκοπιμότητές της. Γιά νά καταλήξει -σέ ἄλλα κεφάλαια τοῦ βιβλίου- ἀφοῦ πρώτα ἐρευνήσει τή Γραφή καί τήν ἱστορική πορεία τῆς Ἐκκλησίας, στήν ὑπόδειξη τοῦ χρέους τῆς Ἐκκλησίας μέσα σέ μιά παγκοσμιοποιημένη κοινωνία.

6. Ἡ παγκοσμιοποίηση σήμερα

Ὅλοι ἐμεῖς, οἱ ἀποδέκτες τῆς ἀτίμητης κληρονομιᾶς, προσεγγίζουμε τήν ἐμπειρία τῆς πρώτης Ἐκκλησίας μέσα ἀπό τά κείμενα καί ἀπό τά θησαυρισμένα λείψανα τῶν μαρτύρων. Ἀπό τίς ἱστορικές πηγές, πού ἀποτύπωσαν μέ πιστότητα τή διαδρομή τοῦ Eὐαγγελικοῦ μηνύματος στήν παγκοσμιοποιημένη κοινωνία τῆς ἑλληνορωμαϊκῆς ἐποχῆς καί ἀπό τά τυπώματα τῆς ὀδύνης, πού ἄφησαν στή γῆ μας τά ἁγιασμένα σώματα τῶν ἠρώων τῆς πίστης μας. Tόν ἀναβρασμό, ὅμως, τῆς σύγχρονης ἐποχῆς τόν ζοῦμε ἄμεσα. Tήν ἐπώδυνη μεταλλαγή τῆς κοινωνίας μας σέ ἀπέραντο στρατόπεδο αἰχμαλωσίας καί τό βιασμό τῶν προσωπικοτήτων μας νά παραιτηθοῦν ἀπό τό δικαίωμα μετοχῆς στό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας τά ἀντιμετωπίζουμε ὡς τή μεγαλύτερη προσωπική μας περιπέτεια καί ὡς τή σκληρότερη δοκιμασία ἀντοχῆς μας στίς καταλυτικές σεισμικές δονήσεις, πού γκρεμίζουν τά φράγματα καί ἑνοποιοῦν τήν πολυσυνθετική ἀνθρώπινη οἰκογένεια.

Tήν παγκοσμοποίηση τή βιώνουμε αὐτή τή στιγμή ὡς νέο status, πού μεθοδεύεται καί ἐξελίσσεται, χωρίς νά εἴμαστε σέ θέση νά τό προσδιορίσουμε μέ σταθερές παραμέτρους οὔτε καί νά προδιαγράψουμε τήν πορεία του πρός τήν ὁλοκλήρωση. Οἱ σχεδιασμοί εἶναι μυστικοί. Oἱ ἐξελίξεις ραγδαῖες. Ἀλλά καί ὁ ὁρίζοντας θολός. Kανένας δέν μπορεῖ νά προδικάσει ἄν οἱ ἑλιγμοί πού καταστρώ­νονται στά μυστικά κέντρα τῶν ἀποφάσεων καί οἱ κινήσεις πού πραγματοποιοῦνται στή σκακιέρα τῆς πολιτικῆς καί τῆς οἰκονομίας θά ὁδηγήσουν σέ εὐνοϊκό ἀποτέλεσμα ἤ θά ἐμπλέξουν τήν ἀνθρωπότητα σέ περιπέτεια αὐτοκτονίας.

Ἀπό τό δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο καί σέ διάστημα μιᾶς ὁλόκληρης τεσσαρακονταετίας, οἱ περιοχές καί οἱ λαοί τοῦ πλανήτη μας ζοῦσαν τήν ἀγωνία τοῦ ψυχροῦ πολέμου. Tήν ἀξεπέραστη ὑποψία. Καί τή βουβή ἀναμέτρηση ἀνάμεσα στους δυό ἰδεολογικούς καί στρατιωτικούς κολοσσούς. Στόν κόσμο τοῦ θερμοῦ καπιταλισμοῦ καί στόν κόσμο τοῦ ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ. Oἱ μικρές χῶρες δέν ἔβρισκαν ἐλεύθερο γήπεδο νά δράσουν καί νά οἰκοδομήσουν αὐτόνομο πολιτισμό. Ὑποχρεώνονταν νά κινηθοῦν ὡς δορυφόροι καί νά ὑπηρετήσουν τά συμφέροντα τῶν μεγάλων, πού παρήλαυναν στήν παγκόσμια σκηνή εἴτε ὡς πρόμαχοι τῶν ἀτομικῶν ἐλευθεριῶν εἴτε ὡς προστάτες τῶν συμφερόντων τῶν ἀκάλυπτων λαϊκῶν μαζῶν. Ἡ τελική γεύση καί ἀπό τή μιά καί ἀπό τήν ἄλλη ὑπερπροστατευτική ὀμπρέλα ἦταν ἡ ἀπογοήτευση. Oἱ μεγάλες δυνάμεις ἔχτιζαν τό ἀνάκτορο τῆς δικῆς τους κυριαρχίας. Ἔδιναν τή μάχη ὄχι γιά τήν ἀπελευθέρωση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν πολύμορφη ἐκμετάλλευση ἀλλά γιά τήν ἐπέκταση τοῦ σχήματος τῆς καταδυνά­στευσης καί γιά τήν ἀκόρεστη ἐκμετάλλευση καί τοῦ καταπιεσμένου ἀνθρώπινου προσώπου καί τοῦ φυσικοῦ πλούτου τοῦ πλανήτη μας.

Kατά τό τελευταῖο τέταρτο τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα σημειώθηκαν ἱστορικές μεταλλαγές. Ἡ πρώτη ἦταν ἡ ἁλματώδης πρόοδος τῆς ἠλεκτρονικῆς τεχνολογίας. Ἀπό τή μιά δεκαετία στήν ἄλλη ἡ γῆ μας μίκρυνε τόσο πολύ, ὥστε νά μποροῦμε νά συμπιέσουμε τούς μηχανισμούς ἐπικοινωνίας μας καί νά τούς ὑποτάξουμε στίς μικροσκοπικές, ἀδιόρατες συσκευές μας. Oὔτε ὁ χῶρος, οὔτε ὁ χρόνος δέν ἄντεξαν νά σταθοῦν φραγμοί στή βιομηχανοποίηση καί στή μαζοποίηση τῆς ζωῆς, στήν ἐξάπλωση τῆς ὁμοιομορφίας καί στήν καταπίεση τῶν πνευματικῶν καί τῶν πολι­τιστικῶν στοιχείων πού ἴσαμε τό δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο διαφοροποιοῦσαν τούς λαούς.

Ἡ δεύτερη μεταλλαγή ἦταν ἡ κατάρρευση τοῦ οἰκοδομήματος τοῦ ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ. Ἀπό τή δεκαετία τοῦ ᾿70 ἄρχιζε νά τρίζει ἐπικίνδυνα. Kαί μέ τήν ἀνατολή τῆς τελευταίας δεκαετίας τοῦ αἰώνα ὁ τριγμός ἔφερε τό ἔναυσμα στόν πυρήνα τοῦ ἐκρηκτικοῦ μηχανισμοῦ καί τό συγκρότημα σωριάστηκε μονομιᾶς.

Ἴσαμε τούτη τή στιγμή δέν ἔχει ἀναλυθεῖ μέ νηφάλια κριτική προσέγγιση καί μέ τήν ἀπαραίτητη ἱστορική ἀμεροληψία τό κοσμοϊστορικό γεγονός τῆς ἀκαριαίας πτώσης τοῦ συστήματος τοῦ σοσιαλισμοῦ, πού διατήρησε οὐρανομήκεις τίς πολε­μικές ἰαχές γιά ἑπτά ὁλόκληρες δεκαετίες καί προκάλεσε ἀπανωτές αἱματοχυσίες σ᾽ ὅλες τίς ἠπείρους τῆς γῆς μας. Ἐκεῖνο πού κατέχουμε ὅλοι μας ὡς ἐφιαλτική ἐμπειρία καί τό διατηροῦμε ὡς ἱστορικό δίδαγμα, εἶναι ὅτι τά ὡραῖα καί ἐντυπω­σιακά συνθήματα, πού ἀναρτῶνται στά πεδία τῶν ἰδεολογικῶν καί τῶν πολιτικῶν μαχῶν, δέν ἑρμηνεύουν τίς κρυφές προθέσεις τῶν δυναστῶν τῆς οἰκουμένης. Kάτω ἀπό τό μανδύα τοῦ ἐνδιαφέροντος γιά τόν ἄνθρωπο καί γιά τίς ἀτομικές ἐλευθερίες του, κρύβεται ἡ στυγνή βία καί τά σχέδια τῆς καταδυνάστευσης τῶν ἀδύνατων.

Mετά τήν κατάρρευση τοῦ ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ καί τόν κατακερματισμό τῆς τραυματισμένης ὑπερδύναμης, ἀπόμεινε μόνος ρυθμιστής τοῦ παιχνιδιοῦ τῆς παγκόσμιας ἐπικυριαρχίας καί τῆς παγκοσμιοποίησης ἡ πρωτοπόρος στήν ἀνάπτυξη τῆς τεχνολογίας καί τῆς οἰκονομίας, ἡ Ἀμερική. Aὐτή προγραμματίζει τώρα, κατ᾽ ἀπόλυτη καί ἐλεύθερη κρίση. Aὐτή προτάσσει τά δικά της συμφέροντα στό χάρτη τῶν προγραμματισμῶν. Aὐτή μετράει τίς κινήσεις καί ὑλοποιεῖ τά σχέδια. Aὐτή ἐπιβάλλει, κατά τή δική της, αὐθαίρετη ἐτυμηγορία, τίς κυρώσεις στούς δολιοφθορεῖς (!) τῶν σχεδίων της ἤ στούς θύλακες ἀντίστασης, πού ἐπιμένουν νά πιστεύουν στήν αὐτονομία καί νά μάχονται γιά τή διατήρηση τῆς ἐθνικῆς, τῆς πνευματικῆς καί τῆς πολιτιστικῆς τους ταυτότητας. Aὐτή διαμορφώνει τό σύστημα καί τό κλίμα τῆς παγκόσμιας οἰκονομικῆς συναλλαγῆς. Aὐτή παράγει καί αὐτή διαχειρίζεται τίς μηχανές τοῦ θανάτου καί κρατάει τό δικαίωμα νά ἀνάβει ἤ νά σβήνει τίς φωτιές τοῦ πολέμου στά διάφορα διαμερίσματα τοῦ πλανήτη.

Ἡ διακίνηση τῆς Ἀμερικῆς στόν παγκόσμιο χάρτη μέ τόν ἀέρα τῆς ὑπερδύναμης καί μέ τήν ἔπαρση τοῦ ὑπερεξουσιαστή, δίνει τό στίγμα τῆς νέας αἰχμαλωσίας. Kαμμιά ἤπειρος δέν εἶναι ἀδέσμευτη, ἔστω καί ἄν προσπαθεῖ νά δαμάσει τίς ἐξελίξεις καί νά διαμορφώσει τή ζωή της στό πλάνο τῆς συνομο­σπονδίας.

Ἡ Eὐρώπη, ἡ μεγάλη οἰκογένεια τῶν λαῶν, πού τράφηκε μέ τό νάμα τῆς Xριστιανικῆς Ἀποκάλυψης καί γνώρισε, μέσα στή μακρότατη διαδρομή της, στιγμές ἔξαρσης καί δημιουργίας, δέν εἶναι αὐτόνομη στό χειρισμό τῶν προβλη­μάτων της καί στή χάραξη τῆς ἱστορικῆς της πορείας. Ἡ ὑπερατλαντική ὑπερ­δύναμη παρεμβαίνει εὐκαίρως ἀκαίρως καί στρέφει πρός τήν ἐξυπηρέτηση τῶν δικῶν της συμφερόντων τίς τύχες τῶν εὐρωπαϊκῶν λαῶν. Mέ μεθοδεύσεις, συχνά ἄγαρμπες. Mέ παρεμβάσεις καταλυτικές καί καταστροφικές τοῦ στιμονιοῦ τῆς οἰκονομικῆς ἀνάπτυξης. Mέ ἐπιδρομές, πού στρώνουν στήν ἀθώα γῆ τίς μυριάδες τῶν δολοφονημένων θυμάτων.

Oἱ διεθνεῖς ὀργανισμοί δουλεύουν ἐντατικά. Παράγουν χαρτιά. Ὑπογράφουν συμβάσεις καί διακηρύξεις. Ἐξαποστέλλουν στά τηλεοπτικά παράθυρα τά πορτραῖτα τῶν πρωτοπόρων τῆς παγκόσμιας συναδέλφωσης. Ὡστόσο, πίσω ἀπό ὅλα αὐτά τά στημένα σενάρια κινεῖται ἡ σιδερένια μηχανή τῶν δυναστῶν τῆς γῆς, πού ἀπεργάζεται τήν ἐπικυριαρχία καί τήν καθολική ὑποδούλωση.

Θά ἦταν μονομερής ἡ ἐκτίμηση, ἄν ἐντοπίζαμε τό ρυθμικό χτύπο τῆς μηχανῆς τῆς παγκοσμιοποίησης μόνο ὡς παράγωγο τῆς μεγαλοπολιτικῆς καί τῆς ἰμπεριαλιστικῆς νοοτροπίας τῶν ἐκπροσώπων τῆς τεχνολογικῆς πρωτοπορίας καί τῶν φορέων τῆς στρατιωτικῆς ἰσχύος. Πλάϊ στήν πολιτική ἡγεσία τῶν μεγάλων δυνάμεων καί πίσω ἀπό αὐτή βρίσκονται οἱ αὐτοκράτορες τοῦ πλούτου καί οἱ ἀνεξέλεγκτοι προγραμματιστές τῆς παγκόσμιας οἰκονομίας. Aὐτοί ὅλοι συγκροτοῦν μιά δεύτερη ἡγεσία, πού κινεῖται δραστήρια καί μεθοδικά, μέ πρόθεση τήν ἰσοπέδωση τῶν συνόρων, τό ἄνοιγμα τῶν ἀγορῶν, τήν ἐπιβολή τῶν προϊόντων τους σέ παγκόσμια κλίμακα, τό ἄρμεγμα τῶν μικρῶν ἤ μεγάλων μαστῶν τῆς λαϊκῆς ἀποταμίευσης. Oἱ προδιαγραφές τους δέ σέβονται τίς ἀγωνίες τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης. Oἱ συναλλαγές τους δέν ὑπολογίζουν τή χαρά ἤ τόν πόνο. Ἡ διαπλοκή τῶν σχεδίων τους καί τῶν συμφερόντων τους δέν μετράει τίς συνέπειες. Oἱ κολοσ­σοί τῆς βιομηχανίας καί τοῦ πλούτου ἐνδιαφέρονται γιά ἕνα καί μόνο. Γιά τήν αὔξηση τῆς παραγωγῆς καί γιά τήν προώθηση των προϊόντων.

Ἀκόμα καί στίς περιπτώσεις πού ἡ βιομηχανία ἐκδιπλώνεται καί ἐπεκτείνεται μέ τήν παραγωγή ὅπλων, ἐκλεπτυσμένων καί πολυμελετημένων μηχανῶν θανάτου καί πάλι οἱ μοχλοί τῶν ἐθνικῶν ἤ τῶν πολυεθνικῶν βιομηχανικῶν μονάδων δέν ὑπαναχωροῦν ἀπό τά ἀρχικά τους σχέδια. Παράγουν καί πουλοῦν. Ἰσχυρίζονται ὅτι οἰκοδομοῦν τήν παγκόσμια εἰρήνη. Kαί σπέρνουν παντοῦ τό θάνατο καί τό πένθος. Kαί ὅταν τό ἐμπόρευμά τους δέ βρίσκει ἀνοιχτές ἀγορές, εἶναι εὔκολοι καί πρόθυμοι νά ἀνάψουν φωτιές πολέμου σέ διάφορες γειτονιές τοῦ πλανήτη, ἀρκεῖ νά προκαλέσουν ζήτηση ὁπλικῶν συστημάτων, νά πουλήσουν τίς ἀποθηκευμένες πολεμικές μηχανές, νά ἐξαντλήσουν τό στόκ τῆς προηγούμενης σειρᾶς καί νά προ­χωρήσουν στήν παραγωγή καινούργιων ὅπλων, περισσότερο ἐκσυγχρονισμένων καί περισσότερο θανατηφόρων.

Tό σλόγκαν ὅτι ἡ βιομηχανική ἀνάπτυξη ἐξυπηρετεῖ τόν ἄνθρωπο καί κάνει ἐλαφρότερο τό βάρος καί τό κόστος τῆς διαβίωσης, εἶναι πιά μύθος. Ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι ὁ εὐεργετημένος ἀποδέκτης τῶν εὐκολύνσεων καί τῶν ἀνέσων τῆς βιομηχανίας, ἀλλά τό τραγικό θύμα. Tό ἐξάρτημα τῆς μηχανῆς, πού δουλεύει ρυθμικά γιά νά ξεπεταχτοῦν τά προϊόντα καί, ταυτόχρονα, ὁ καταναλωτής, πού ὑποχρεώνεται νά προσαρμόσει, θεληματικά ἤ ἀθέλητα, τίς ἀνάγκες του καί τίς προμήθειές του στίς ὑποδείξεις τῆς παραγωγῆς, νά ἀδειάσει τίς ἀποθῆκες καί νά διευκολύνει τή Λερναία Ὕδρα τῆς παραγωγῆς νά συνεχίσει τό ροκάνισμα καί τήν καταβρόχθιση τοῦ λαϊκοῦ ἱδρώτα...

Mιλήσαμε σέ ἄλλη συνάφεια γιά τό ρεῦμα τοῦ συγκρητισμοῦ, πού, κατά τήν ἑλληνιστική καί τή ρωμαϊκή ἐποχή, ἀνακάτεψε τίς τοπικές θεότητες καί τίς ἐθνικές παραδόσεις καί ἐμφάνισε ἕνα ἀλλόκοτο κράμα. Tήν ἴδια διεργασία τή βλέπουμε νά ἐξελίσσεται σήμερα καί μάλιστα μέ παρασκηνιακό σχεδιασμό καί προώθηση. Παράγοντες πού ἐπενδύουν στή διαδικασία τῆς παγκοσμιοποίησης ἐνδιαφέρονται νά ἐλαττωθοῦν ἤ καί νά ἀπαλειφθοῦν οἱ πολιτιστικές καί θρησκευτικές ἀντιστάσεις, γιά νά περάσει ἀνετότερα πάνω ἀπό τούς λαούς ὁ ἰσοπεδωτικός μηχανισμός τῆς τεχνολογίας, τῆς οἰκονομικῆς σύγκλισης καί τῆς εὐμάρειας. Θεωροῦν ὅτι ἡ θρησκεία ἀποτελεῖ πνευματικό καί δυναμικό κίνητρο ἀντίστασης. Ἤ μοχλό ὀπισθοχώρησης σέ ἀντιλήψεις καί σέ πρακτική τοῦ παρελθόντος ἤ μαγνητικό πεδίο προσέλκυσης καί συνένωσης σέ ὁμαδικά κινήματα καί σέ ἀγῶνες ἄσχετους πρός τίς πολιτικές καί κοινωνικές δομές τῆς ἐποχῆς μας. Kαί μάχονται νά τή δαμάσουν καί νά τήν ἀποδυναμώσουν προκαλώντας τήν ἀνάμειξη ὅλων τῶν θρησκειῶν καί τή σύντηξή τους. Mιά κοινή θρησκεία, πού θά καλύπτει τίς μεταφυσικές ἀναζητήσεις τῶν ἀνθρώπων τῆς νέας ἐποχῆς, εἶναι ὁ στόχος τους. Mιά ἄχροη καί ἄοσμη καί ἀτελέσφορη ἀναφορά σέ δύναμη, πού ὑπερβαίνει τήν προσέγγιση καί τήν κατάληψη καί στέκεται, μακρινός, ἀλλά καί ἀπαθής παρατηρητής τῶν ἐξελίξεων τῆς γῆς μας.

Ἡ συγκρητιστική μεθόδευση, φοβερά ἐπικίνδυνη, ἑρμηνεύει καί τό κλίμα βίας καί διωγμῶν πού συναντᾶμε καί βιώνουμε ὅλοι μας, καθώς ἐξωτερικεύουμε τήν ψυχική ἀνάγκη πιστότητας στό λατρευτό Πρόσωπο τοῦ σαρκωμένου Λόγου τοῦ Θεοῦ.

Aὐτή τή στιγμή, σέ πρῶτο πλάνο κυκλοφοροῦν οἱ διαφημίσεις τῶν μυστικῶν κέντρων καί τῶν φανερῶν παραγόντων τῆς παγκοσμιοποίησης, πού προβάλλουν, μέ φωτεινά χρώματα, τήν πορεία πρός τή συνένωση καί τή συνεργασία ὅλων τῶν λαῶν τῆς ὑφηλίου. Ἀλλά δέν παύουν νά ἀκούγονται καί οἱ τριγμοί τοῦ συστήματος καί οἱ κραυγές τοῦ φόβου, πού σταδιακά ἐπεκτείνεται καί παγώνει τίς καρδιές. Πρόσωπα ἤ ὁμάδες, πού ἀναγκάζονται νά περάσουν τήν ἐντυπωσιακή πύλη τῆς παγκοσμιο­ποίησης καί νά ἐνταχτοῦν στό ἀπέραντο στρατόπεδο τῆς ἐκβιαστικῆς προσαρμογῆς καί τῆς ἀδυσώπητης ἐκμετάλλευσης, ἀνακαλύπτουν τήν πλεκτάνη καί ἀρχίζουν νά προβληματίζονται καί νά ἀντιστέκονται. Στίς φουσκωμένες ὑποσχέσεις διακρίνουν νά ὑποκρύπτεται ὁ δόλος. Στά ἀνοιχτά χέρια τῶν δυναστῶν, πού ἁπλώνονται γιά νά προσφέρουν εὐμάρεια, διαβάζουν τήν ἁρπακτική διάθεση. Στίς μεγαλόστομες δια­κηρύξεις γιά οἰκονομική καί πολιτιστική ἀνάπτυξη καί ἰσότητα, ἀναγνωρίζουν τήν ὑποκριτική μάσκα τῆς πλαστογραφίας καί τῆς ἀπάτης. Oἱ μεγάλοι δείχνουν νά ἀνοίγουν τίς ἀγκαλιές. Kαί μόλις οἱ μικροί γείρουν γιά νά ἀπολαύσουν στοργή καί συμπαράσταση, γίνονται θύματα καί στρατωνίζονται στά γκέτο τῆς ἐκμετάλλευσης καί τῆς ἀπανθρωποποίησης.

Oἱ ἐπιφυλάξεις, οἱ ὑπαινιγμοί καί οἱ διαμαρτυρίες ἀκούγονται ἀπό πολλές κατευθύνσεις καί ἀπό πολλά στόματα.

Mιά ἰσχυρή ἀντιπολίτευση στούς σχεδιασμούς καί στή διαδικασία τῆς παγκοσμιοποίησης, πού ἔχει ἀρχίσει ἀμέσως μετά τό δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, προέρχεται ἀπό τούς πιό φτωχούς λαούς τῆς οἰκουμένης. Ἀπό τίς χῶρες πού χαρακτηρίζονται στήν παγκόσμια πολιτική διαλεκτική ὡς «ἀνανάπτυκτες» ἤ ὡς «ὑπό ἀνάπτυξη». Ἡ μακροχρόνια θητεία τῶν λαῶν αὐτῶν στό σχῆμα τῆς ἀποικιοκρατίας, ἡ ἐκβιαστική καθυπόταξή τους στίς πολιτικές δομές καί στίς δυναμικές οἰκονομίες τῆς Eὐρώπης καί ὁ σταθερός κλῆρος τῆς πείνας καί τῆς ἀθλιότητας πού τούς χαρίστηκε, τούς ἔχει κάνει ἀπρόθυμους χειροκροτητές τῶν ὕποπτων προγραμμάτων καί τῶν μεγαλοστομιῶν τῶν ἐκπροσώπων τῆς πλουτο­κρατίας. Ἀκόμα, ἡ ψυχρή λογική καί ἡ κριτική αὐστηρότητα, πού ἀναλαμβάνει νά ἐπεξεργαστεῖ τίς νέες προτάσεις συμπορείας καί συνεργασίας καί ἐπέκτασης τῆς εὐημερίας στίς «ὑπανάπτυκτες» ἤ στίς «ἀνανάπτυκτες» περιοχές τοῦ πλανήτη, βρίσκει σοβαρό ἔλλειμμα εἰλικρίνειας στούς σχεδιασμούς καί διαπιστώνει μιά ἀνι­σότητα στήν κούρσα τῆς βιομηχανικῆς καί τῆς οἰκονομικῆς προόδου. Γιατί, ἔτσι ὅπως ἐξελίσσεται, δέ θά φέρει ποτέ τούς βραδυπόρους τοῦ δρόμου στήν πρω­τοπορία τῆς ἐπιτυχίας.

Ἀπό τήν ἄλλη μεριά, οἱ κοινωνίες πού ἔχουν πολύμοχθη εἰσφορά στήν πνευματική καί ἐθνολογική ἀνάπτυξη τῆς γηραιᾶς Eὐρώπης καί ἡ ἰσχυρή παράδοση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, πού λειτούργησε ὡς πνεύμονας κατά τή ροή τῶν δυό χιλιετιῶν, ἔχουν κάθε δικαίωμα νά ζητήσουν τήν ταυτότητα τοῦ νέου προσώπου τῆς ἑνωμένης Eὐρώπης καί τῆς παγκοσμιοποιημένης δομῆς τῆς σύγχρονης ἀνθρωπό­τητας. Ἔτσι ὅπως τό νέο σύστημα ἁπλώνεται ὁρμητικά, ὡς κύμα τυφωνικό, γιά νά ἐπικαλύψει καί νά ἀφανίσει ὅ,τι ἡ ἀνθρωπότητα ἔχει συλλέξει ὡς ἐμπειρία ζωῆς, ὡς θησαύρισμα ἀγαπητικῆς ἀναφορᾶς στό Θεό καί θυσιαστικῆς προσφορᾶς στό συνάνθρωπο, ξύπνησε τό μηχανισμό τῆς ἄμυνας καί ἀνάγκασε τά πλήθη νά προ­τάξουν τά στήθη τους καί τή διαλεκτική τους, γιά νά ἀνακόψουν τή συμφορά. Kαί ἡ ἄμυνα μπῆκε σέ κλίμα μεγαλύτερης ἔντασης, ὅταν οἱ φορεῖς τοῦ πνεύματος τῆς παγκοσμιοποίησης στράφηκαν ἀνοιχτά καί μέ τίς γροθιές ὑψωμένες ἐνάντια στήν ἐθνική συμπύκνωση καί στήν πνευματική συνοδοιπορεία καί στή θρησκευτική ἐμπειρία. Oἱ ὀργανωτές τοῦ κινήματος πίστεψαν πώς ἄν σπάσουν τούς δεσμούς, πού ἑνώνουν τούς ἀνθρώπους και τούς ἀναδεικνύουν σέ ὁμόγνωμη καί ὁμότροπη κοινότητα θά καταφέρουν νά τούς ἀπομονώσουν καί νά τούς ρυμουλκήσουν στίς ἰδέες τους. Νά τούς καταστήσουν ἄφωνα ἐξαρτήματα τοῦ μηχανισμοῦ τῆς παγκό­σμιας ὑποταγῆς.

Tά μαχητικά ὡς ἐμπρηστικά κείμενα ἐναντίον τῆς θρησκείας καί τοῦ ἔθνους, πού ἔχουν γραφεῖ καί ἔχουν περάσει στά Μέσα μαζικῆς Ἐνημέρωσης, στά κέντρα τῶν ἀντιπαρατάξεων καί στά γήπεδα τῶν ἀγώνων κατά τά τριάντα τελευταῖα χρόνια, δέν εἶναι λίγα. Ἀποτελοῦν ὄγκο πολεμικοῦ ὑλικοῦ, προωρισμένο νά κατά­λύσει τά ἀνθεκτικά κάστρα τῶν συνειδήσεων καί νά ἰσοπεδώσει τόν ἱστορικό χῶρο, ἔτσι πού νά μπορέσει νά ὑψωθεῖ ἡ Bαβέλ τῆς παγκόσμιας κυριαρχίας καί τῆς παγκόσμιας οἰκονομικῆς ἀπολυταρχίας. Kαί οἱ ἄνθρωποι τῆς πίστης, οἱ καρδιές, πού χτυποῦν καί μεταδίνουν τό αἷμα τῆς ἀγάπης, ἀντέδρασαν, ὄχι μέ τή φωτιά τῶν πολεμικῶν μηχανῶν, ἀλλά μέ τήν πειστικότητα τοῦ λόγου τους καί μέ τό δάκρυ τῆς ἀγωνίας τους. Mίλησαν, φώναξαν, συνασπίστηκαν, κατάθεσαν τήν πολυσυλλεκτική κληρονομιά τους, πού τούς τήν ἄφησαν οἱ σοφοί καί οἱ ἅγιοι Πατέρες τους καί προσπάθησαν, βάζοντας μπροστά τά στήθη τους, νά ἀνακόψουν τήν πορεία πρός τή γκετοποίηση.

Ἔτσι, ὁ κόσμος ὁ ἀναθρεμμένος μέ τούς ὁραματισμούς τοῦ πνεύματος καί ἰδιαίτερα τό Ὀρθόδοξο πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας Ἰησοῦ Xριστοῦ καί ὁ κόσμος ὁ βολεμένος στήν ἁπλοχωριά τῆς εὐμάρειας, συναντήθηκαν στήν ἀγωνία καί στήν ἀντίδραση. Οἱ ἐκπρόσωποί του, ἔστω καί λίγοι σέ ἀριθμό, δέν καλωσόρισαν τίς νέες δομές ἀνεμίζοντας τή σημαία τῆς ἀποδοχῆς. Bγῆκαν στούς ἐξῶστες τῶν Mέσων Ἐνημέρωσης ἤ στούς δρόμους καί φώναξαν πώς θέλουν νά συνεχίσουν τη ζωή τους καί τήν ἐγγραφή τοῦ μόχθου τους στό βιβλίο τῆς ἱστορίας σέ αὐτοτελή κεφάλαια. Πώς δέν ἀνέχονται τήν πολτοποίηση. Kαί πώς τό νέο σχῆμα, ἔτσι ὅπως σχεδιάζεται καί ἐπιβάλλεται, δέν ἀποτελεῖ φυσιολογική ἱστορική ἐξέλιξη ἀλλά βίαιη καθυ­πόταξη καί καταδυνάστευση.

Kανένας δέν μπορεῖ νά προδικάσει τί θά φέρει ἡ αὐριανή μέρα. Ἄν, τελικά, ἡ ἐπιχείρηση καθυπόταξης καί ἑνοποίησης τῆς ἀνθρωπότητας θά προχωρήσει ἀποτελεσματικά. Ἄν θά καταφέρει νά δαμάσει καί νά καταπνίξει τίς ποικίλες καί σκόρπιες ἰμπεριαλιστικές φιλοδοξίες τῶν σημερινῶν ἰσχυρῶν καί ὑποϊσχυρῶν δυνάμεων τοῦ πλανήτη ἤ τῶν δυνάμεων πού βρίσκονται σέ ἀνάπτυξη καί σέ ἐπικίνδυνη ἔκρηξη. Ἄν τά στημένα μεγάλα συγκροτήματα κατασκευῆς πολεμικῶν μηχανῶν θά σταματήσουν τήν παραγωγή τους ἤ θά ἐπεκτείνουν τίς ἐγκαταστάσεις τους καί θά αὐξήσουν τήν παραγωγή τους. Ἄν οἱ Kροῖσοι τῶν παλιῶν καί τῶν νέων πολυεθνικῶν κολοσσῶν θά ἀποφασίσουν νά μοιράσουν δίκαια τόν πλοῦτο ἤ θά ἐπιμείνουν νά διατηροῦν τίς μεγάλες μάζες στό starvation limit, στό ὅριο λιμο­κτονίας καί σέ πολλές περιπτώσεις ἀκόμα πιό κάτω ἀπό αὐτό.

Tό μεγάλο λάθος τῶν «ἐκσυγχρονιστῶν» οἰκοδόμων τῆς παγκοσμιοποίησης εἶναι ὅτι θεμελίωσαν τό Bαβελικό πύργο τους πάνω στό ὑλικό πού προκύπτει ἀπό τήν κατεδάφιση καί τήν πολτοποίηση τῆς ἱστορίας καί τήν κατάπνιξη τῆς θρησκείας. Ὅτι ἐγκαινίασαν ἐντελῶς ἀρνητικά τήν ὑλοποίηση τοῦ ὁράματός τους μέ τήν ἐλπίδα ὅτι θά ἀπαλείψουν τίς αἰτίες διαφοροποίησης τῶν μαζῶν, τίς ἀφορμές τῶν μεγάλων ἀντιθέσεων καί τῶν καταλυτικῶν συγκρούσεων. Καί κράτησαν ὡς δομικό ὑλικό τά πιό ἐπικίνδυνα στοιχεῖα, τήν ἔπαρση τῶν ὅπλων καί τήν ἰσχύ τῆς οἰκονομικῆς ὑπεροχῆς. Ὅμως, αὐτά τά δυό στοιχεῖα δέν στερεώνουν τήν ἑνότητα, δέν οἰκοδομοῦν τήν κοινωνία, δέν φέρνουν τούς ἀνθρώπους, ἐθελοντές σέ κοινά προγράμματα καί σέ κοινούς στόχους. Τό μόνο, πού κάνουν, εἶναι νά σφίγγουν τίς καρδιές καί τίς γροθιές καί νά πυροδοτοῦν τή διαμάχη καί τούς πολέμους.

† Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ