Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 287, 16-10-2010 

Ἡ ἱεραποστολική πορεία τῆς Ὀρθοδοξίας στό σύγχρονο κόσμο 

Σύγχρονοι Ὀρθόδοξοι Τοῦρκοι (Ι)

 

Ἐλευθερίου Οἰκονομάκου

(Στό ρωσικό διαδικτυακό τόπο www.pravoslavie.ru/english βρήκαμε δημοσιευμένη μιά ἐνδιαφέρουσα συνέντευξη. Στόν πρόλογο διαβάζουμε: «Στήν Τουρκία, χῶρο τῆς κανονικῆς δικαιοδοσίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἔχουν ἀπομείνει πολύ λίγοι Ἕλληνες στίς ὀρθόδοξες ἐνορίες. Αὐτοί συμπληρώνονται, σέ κάποιο βαθμό, ἀπό Ρώσους, πού ἐγκαθίστανται μόνιμα ἐκεῖ. Ὑπάρχουν ὅμως στό Πατριαρχεῖο καί Τοῦρκοι, πού ἔχουν γίνει ὀρθόδοξοι. Τελευταῖα, ὁ ἀριθμός τους αὐξάνει. Ἤδη, ὀρθόδοξη γραμματεία τυπώνεται γι᾿ αὐτούς στά τούρκικα, καί ἐμφανίζονται στόν τύπο ἄρθρα σχετικά μέ τους νεομεταστραφέντες. Ὁ Ἀχμέτ καί ἡ Νεζλά εἶναι δύο ἀπό τούς χίλιους, ἤ κάτι τέτοιο, Τούρκους, πού ἔχουν ἁλλάξει πίστη· καί, ἀντίθετα πρός ἄλλους, δέν τό κρύβουν καθόλου. Ἔδωσαν συνέντευξη σ᾿ ἕνα βουλγάρικο διαδικτυακό τόπο, τό «Dveri na Pravoslavieto», σχετικά μέ τήν ἱστορία τους καί διηγήθηκαν τήν πνευματική τους ἀναζήτηση, πού τούς ὁδήγησε στήν Ὀρθοδοξία, καί τί σημαίνει νά εἶναι κανείς Χριστιανός στήν Τουρκία». Δημοσιεύουμε παρακάτω τή συνέντευξη σέ μετάφραση ἀπό τά ἀγγλικά καί σημειώνουμε ὅτι ἀνάλογη συνέντευξη, μέ μικρές διαφορές, τοῦ ἴδιου αὐτοῦ ζευγαριοῦ εἶχε δημοσιεύσει ἡ δική μας «Καθημερινή» στίς 12/12/2007).

 

-Ὁ τουρκικός τύπος ἑρμηνεύει τό φαινόμενο τοῦ νά βαπτίζονται σύγχρονοι ἄνθρωποι στήν Τουρκία, ὡς ἐπιστροφή Τούρκων πολιτῶν ἑλληνικῆς ἤ ἀρμενικῆς καταγωγῆς στίς ρίζες τους. Μήπως ἡ δική σας ἐθνική καταγωγή ἔπαιξε κάποιο ἀποφασιστικό ρόλο στό νά γίνετε Χριστιανοί;

Ἀχμέτ: Ἡ ἐθνική καταγωγή ἔπαιξε σέ κάποιες περιπτώσεις ρόλο, ὄχι ὅμως στή δική μας περίπτωση. Ὅσον ἀφορᾶ ἐμένα, ἔχω γεννηθεῖ στήν Καππαδοκία, καί ἔχω συγγενεῖς, πού ἦλθαν ἀπό τόν Καύκασο. Ἀπ᾿ ὅτι γνωρίζω κανείς στήν οἰκογένειά μου δέν εἶχε χριστιανικό μπαγκράουντ.

Νεζλά: Ἡ μητέρα μου ἦταν ἀπό τήν Καβάλα καί ὁ πατέρας μου ἦταν πόντιος. Κάποιοι συγγενεῖς μου μιλούν ρωμαίικα. Ἡ ἀπόφαση ὅμως νά γίνω Ὀρθόδοξη ἦταν δική μου προσωπική ἐπιλογή, ἀνεξάρτητα ἀπό τήν καταγωγή μου.

 

-Κατά τήν ἱστορία, ἡ τουρκική ταυτότητα ἦταν τόσο πολύ δεμένη μέ τό Ἰσλάμ πού πολλοί Τοῦρκοι εἶναι ἀδύνατο νά δεχθοῦν ὅτι μπορεῖ νά εἶναι κανείς Τοῦρκος χωρίς νά εἶναι Μουσουλμάνος. Ποιά εἶναι ἡ δική σας ἄποψη;

Ν.: Εἶναι ἀλήθεια ὅτι πολλοί ἄνθρωποι δέν σέ θεωροῦν «Τοῦρκο», ἄν ὁμολογεῖς μιά ἄλλη θρησκεία· εἰδικά ἄν εἶσαι Χριστιανός ἤ Ἰουδαῖος. Νομίζουν ὅτι ἀνήκεις ὄχι μόνο σέ μιάν ἄλλη θρησκεία, ἀλλά καί σέ μιάν ἄλλη ἐθνικότητα.

Α.: Αὐτό μπορεῖ νά ἑρμηνευθεῖ μέ ἀναφορά σέ ἱστορικές αἰτίες. Ἡ Ὁθωμανική τάξη διαχώρισε τίς ἐθνικές ὁμάδες σέ «μιλλέτια» μέ κριτήρια θρησκευτικά. Π.χ., ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι ἀποτελοῦσαν ἕνα «Ὀρθόδοξο Ἔθνος», ἡ δέ διοίκηση δέν ἐνδιαφερόταν γιά τήν πραγματική τους ἐθνικότητα, ἄν ἦταν δηλαδή Βούλγαροι, Σέρβοι ἤ Ἕλληνες. Στήν Καππαδοκία, ἀπ᾿ τήν ὁποία κατάγομαι, ἡ θρησκεία ἦταν αὐτή, πού χώριζε τούς κατοίκους σέ Ρωμιούς καί Τούρκους. Οἱ Ὀρθόδοξοι στήν περιοχή Talas, ἀπ᾿ τήν ὁποία προέρχομαι, μιλοῦσαν τούρκικα ὡς μητρική τους γλῶσσα, ἀκόμα καί τή λειτουργία τήν ἔκαναν στά τούρκικα. Ὅμως ἡ μετοχή τους στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τούς κατέτασσε στό «Ρωμαίικο Λαό».

Ἀπό τήν Τουρκική Ἱστορία γνωρίζουμε καί ἄλλες παρόμοιες περιπτώσεις. Κατά τό παρελθόν, σέ πολλές περιοχές τῆς τουρκικῆς διασπορᾶς, τουρκικά φύλα δέχτηκαν τό Χριστιανισμό. Ὑπάρχουν Χριστιανοί Τοῦρκοι στήν Κεντρική Ἀσία, ὑπάρχουν οἱ Ὀρθόδοξοι Γκαγκαοῦζοι, (σ.μ. τουρκογενή φύλα κυρίως στή Ρουμανία), καί ὑπάρχουν χιλιάδες Τοῦρκοι, πού ἔχουν γίνει Χριστιανοί στήν ἴδια τήν Τουρκία. Τό ὅτι εἶναι Χριστιανοί δέν σημαίνει ὅτι ἔπαψαν νά εἶναι Τοῦρκοι. Ἐγώ εἶμαι τώρα Χριστιανός, ἀλλά εἶμαι συγχρόνως 100% Τοῦρκος, καί τά τουρκικά εἶναι ἡ μητρική μου γλῶσσα. Σήμερα ὁ διαχωρισμός τῶν ἀνθρώπων μέ βάση τόν θρησκευτικό προσανατολισμό τους εἶναι ἀναχρονισμός. Ἐν τούτοις πολλοί ἀκόμα ἐκπλήσσονται ὅταν ἀκοῦνε ὅτι ὁ α ἤ β Τοῦρκος εἶναι Χριστιανός, τά πράγματα ὅμως σιγά σιγά ὁμαλοποιοῦνται.

 

-Ποιό εἶναι τό ἐπάγγελμά σας;

Ν.: Σπούδασα διαιτολόγος καί προσφέρω ἐθελοντική ἐργασία.

Α.: Ἐγώ εἴμουνα μάνατζερ σέ μεγάλη κρατική ἐπιχείρηση καί γιά κάποιο διάστημα ἔζησα στίς ΗΠΑ. Ἀργότερα ἔκανα μπίζνες στό Βέλγιο.

-Ἀχμέτ, μήπως ἡ ἐπιθυμία σου νά γίνεις Χριστιανός γεννήθηκε τότε πού ζοῦσες καί ἐργαζόσουνα σέ χριστιανικά κράτη;

Α.: Ὄχι, τό ἔδαφος εἶχε καλλιεργηθεῖ πολύ νωρίτερα. Ἀτυχῶς, ὁ Χριστιανισμός στήν Τουρκία θεωρεῖται σάν κάτι, πού ἔρχεται «ἀπέξω». Αὐτό εἶναι λάθος, γιατί ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι μέρος τῆς ἰστορίας τῆς περιοχῆς μας. Αὐτό μπορεῖ νά τό διαπιστώσει κανείς ἀπό τά προνόμια, πού παραχώρησε ὁ Μωάμεθ ὁ Πορθητής στό Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως.

Εἶχα κάποια ἰδέα γιά τό Χριστιανισμό ἀπό τά παιδικά μου χρόνια, μέσα ὄμως ἀπό τό πρίσμα τοῦ Ἰσλάμ. Πολλοί μουσουλμάνοι τρέφουν μεγάλη ἐκτίμηση γιά τούς χριστιανούς, ἡ ὁποία ἔχει σχέση μέ τό γεγονός ὅτι τό Κοράνι δέχεται τόν Ἰησοῦ σάν ἕνα προφήτη. Γενικά δέ, οἱ μουσουλμάνοι σέβονται ἐπίσης καί τήν Παναγία Μητέρα τοῦ Θεοῦ. Ὑποθέτω νά ἔχετε δεῖ τά πλήθη τῶν μουσουλμάνων, πού συρρέουν στίς ρωμαίικες Ἐκκλησίες τῆς Ἰσταμπούλ γιά νά προσκυνήσουν ἅγια λείψανα καί νά ζητήσουν ἀπό τούς ἁγίους βοήθεια. Στήν Τουρκία εἴμαστε ἔτοιμοι νά δεχτοῦμε τό μήνυμα τοῦ Χριστιανισμοῦ.

Ἄν ὑπάρχουν προβλήματα, αὐτά ἔχουν νά κάνουν μέ τήν ἐκπαίδευση, καί ἀπ᾿ τίς δύο πλευρές, καί μέ τήν ἄγνοια. Π.χ., πολλοί μουσουλμάνοι δέν ἔχουν συλλάβει τή διδασκαλία περί Ἁγίας Τριάδος καί νομίζουν ὅτι λατρεύουμε τρεῖς θεούς καί ὅτι ὁ Χριστιανισμός εἶναι μιά πολιτική θρησκεία. Δέν τά λέω αὐτά ἀσκώντας κριτική στό Ἰσλάμ· ἐκθέτω τό γεγονός μόνο ὡς ἕνα παράδειγμα τοῦ πόσο ἀνημέρωτοι εἶναι.

 

-Νεζλά, καί ἡ δική σου ἀναζήτηση ἄρχισε στήν Τουρκία;

N.: Ναί, ὅταν σπούδαζα στό Πανεπιστήμιο. Ἡ οἰκογένειά μου εἶχε μιά γενική θρησκευτικότητα, χωρίς νά ἀκολουθεῖ κατά γράμμα ὅλες τίς ἐπιταγές τοῦ Ἰσλάμ. Θεωροῦσα τόν ἑαυτό μου Μουσουλμάνα, ἔως ὅτου ἄρχισα νά ἀποστασιοποιῦμαι ἀπό τό Ἰσλάμ κατά τή διάρκεια τῶν σπουδῶν μου στήν Ἄγκυρα. Οἱ γονεῖς μου μοῦ ἔδωσαν τήν ἐλευθερία νά ἀποφασίσω μόνη μου γιά τή σχέση μου μέ τή θρησκεία. Ὅταν ἦμουν στό Ἰσλάμ, ἔνιωθα κάτι κενό μέσα μου, πού ἀπαιτοῦσε πλήρωση. Διάβασα καί ἐρεύνησα. Καί ἔφτασα στό δρόμο πρός τήν Ὀρθοδοξία.

(Ἀκολουθεῖ τό β΄ μέρος)