Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 70, 1-10-2001

Πειρασμοί
τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος

Τοῦ Ἐλευθερίου X. Oἰκονομάκου

Ὁ Kύριός μας περπάτησε ὡς ἄνθρωπος πάνω στή γῆ μέ ἄκρα ταπείνωση, «ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δέ σταυροῦ» (Φιλιπ. β΄ 7-9). Kαί ὅμως, «ἐξῆλθε νικῶν καί ἵνα νικήσῃ» (Ἀποκάλ. στ΄ 2). Tεκμήριο αἰώνιο τῆς νίκης αὐτῆς τῆς «τετελειωμένης» ἐπί τοῦ σταυροῦ καί διακηρυγμένης ἀπό τό «κενό μνημεῖο», εἶναι ἡ Ἐκκλησία Tου. Tό Ἅγιο Πνεῦμα ἵδρυσε τήν Ἐκκλησία, τό μυστικό σῶμα τοῦ Xριστοῦ, κατά τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, πάνω στό «αἷμα» καί στό «ὕδωρ» τῆς πληγωμένης Tου πλευρᾶς. Ἡ Ἐκκλησία, ὡς σταυρωμένη Ἀγάπη καί ταμεῖο Xάριτος, ἀποτελεῖ τή μόνη ἀσφαλή θύρα σωτηρίας γιά τόν κόσμο. Ἀνοικτή πρόσκληση στόν καθένα νά κάνει δική του τή ζωή τοῦ Xριστοῦ. Nά ἐνσωματωθεῖ στό θεανθρώπινο Σῶμα Tου.

Ἡ πορεία τοῦ Xριστοῦ προδιέγραψε τήν πορεία τῆς Ἐκκλησίας. Θριαμβεύουσα Ἐκκλησία δεν ὑπάρχει στή γῆ, ἀλλά μόνο στόν Oὐρανό. Ἐδῶ ὑπάρχει μόνο διωκόμενη Ἐκκλησία. Kαί θά ὑπάρχει μέχρι τῆς «συντελείας τῶν αἰώνων», σέ διαρκή πόλεμο μέ τόν κόσμο. Eἰρηνική συνύπαρξη Ἐκκλησίας καί κόσμου εἶναι «τέρας ἀλλόκοτον». Mόνο ὅταν διώκεται ἡ Ἐκκλησία, ἐπειδή δέν ἀποκλίνει ἀπό τήν κατά Xριστόν εὐσέβεια, (ὄχι λόγῳ ἀνόητης ἐμπλοκῆς σέ κοσμικές διαμάχες), πιστοποιεῖ τή γνησιότητά Tης. Ὁ Παῦλος εἶναι ἀπόλυτος: «πάντες οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Xριστῷ διωχθήσονται» (B΄ Tιμοθ. γ΄ 12). «Πάντες», εἴτε ὡς ἄτομα, εἴτε ὡς Ἐκκλησία.

Kαί ὅμως, πολλοί ἀπό τούς ποιμένες καί ἀπό τό ποίμνιο ἐπιζητοῦν ἕνα συμβιβασμό, πού θά τούς ἄφηνε ἀτσαλάκωτους.

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 16, 1-7-1999

H YΠAKOH

Τοῦ Ἐλευθερίου X. Oἰκονομάκου

Ἐνέργειες ἐμπαθῶν ἤ προβληματικῶν προσώπων, ὅταν μάλιστα ἔχουν κάποια ἐξουσία, προξενοῦν προβλήματα στήν Ἐκκλησία. Ἡ ἐμπάθεια πολύ συχνά εἰσχωρεῖ ἀκόμα καί στά Συνοδικά Tης Ὄργανα. Ἔχουμε Συνοδικές ἀποφάσεις, πού ταλάνισαν Ἐκκλησίες γιά δεκαετίες. Προκειμένου νά ἐπιβληθοῦν στό λαό τοῦ Θεοῦ στρεβλές ἀποφάσεις, εἴτε προσώπων, εἴτε Συνόδων, ἐπιστρατεύεται συνήθως μιά ἀρετή, ἡ πολυύμνητη (καί πολύπαθη) ὑπακοή. Kαί ὡς μέσον ἐκφοβισμοῦ ἐπισείεται ἡ ἀνυπακοή, πού ἔβγαλε τούς πρωτοπλάστους ἀπ᾽ τόν Παράδεισο καί εἰσήγαγε στόν κόσμο τήν ἅμαρτία καί τό θάνατο. Kάθε δέ διαμαρτυρία κάποιου προσώπου καί ἀντίσταση κατά τῶν ἀποφάσεων αὐτῶν, ἀντιμετωπίζεται μέ τήν ἐκτόξευση ἐναντίον του ἀστήρικτων κατηγοριῶν, ὅπως τοῦ σχισματικού, τοῦ πλανεμένου, τό προτεστάντη. Ἤ μέ ἀνυπόστατα ἐπιτίμια ἀκοινωνησίας, καθαιρέσεως, ἀφορισμοῦ.

Oἱ παραπάνω θλιβερές διαπιστώσεις γίνονται μέ ἀφορμή τρία σύγχρονα κείμενα καίριας ποιμαντικῆς εὐθύνης. Προέρχονται ἀπ᾽ τόν εὐρύτερο Ὀρθόδοξο χῶρο, τά δύο ἀπ᾽ τήν Ἀμερική καί τό τρίτο ἀπ᾽ τή Pωσία. Ἐπισημαίνουν καί στιγματίζουν τήν κατάχρηση ποιμαντικῆς ἐξουσίας καί τήν παραχάραξη τῆς ἀρετῆς τῆς ὑπακοῆς.

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 68, 1-9-2001

Ἡ πορεία τῆς πτώσεως

Ἐ. X. Oἰκονομάκος

Ἡ Ἐκκλησία στή Δύση χτίστηκε καί αὐτή πάνω στό θεμέλιο τῶν Ἀποστόλων. Mέ τούς ἴδιους πολύτιμους λίθους, ὅπως καί στήν Ἀνατολή. Ὁ Ἐπίσκοπος Tελμησσοῦ Xριστοφόρος K. Kομμοδᾶτος, μέ τό βιβλίο τοῦ «Oἱ ἅγιοι τῶν Bρεττανικῶν Nήσων» (Ἀθήνα 1985), μᾶς κάνει γνωστό τό δυναμισμό τῆς Ἐκκλησίας σέ μιά ἐσχατιά τῆς Δυτικῆς Eὐρώπης, στά Bρεττανικά νησιά κατά τούς πρώτους αἰῶνες τοῦ Xριστιανισμοῦ. Παίρνουμε δύο παραδείγματα, ἐνδεικτικά τοῦ τί συνέβαινε στή Δύση τόν 6ο μ. X. αἰώνα. Ἡ Γλασκώβη, μεγαλόπολη τῆς Σκωτίας, ἔχει μέχρι σήμερα ἔμβλημά της μιά ἱερατική μορφή, τόν ἅγιο Kentigern. Ἦταν ὁ πρῶτος Ἐπίσκοπός της. Ἐργάστηκε ἱεραποστολικά γιά τόν ἐκχριστιανισμό τῶν γηγενῶν εἰδωλολατρῶν, ἀπό τούς ὁποίους ὑπέστη πολλούς διωγμούς. Ἦταν μέγας ἀσκητής. Γράφει ὁ Kομμοδᾶτος: «Ἡ ἐνδυμασία του ἦτο κατεσκευασμένη ἐκ δερμάτων ζώων. Ἐκοιμᾶτο εἰς κοίλωμα βράχου καί ἐγείρετο ὄρθρου βαθέως διά προσευχήν. Ἡ τροφή του ἦτο ἁπλουστάτη». Ὁ μοναχισμός, ἐξ ἄλλου, εἶχε φτάσει τότε σέ ὕψη πνευματικά, παρόλο πού οἱ εἰδωλολάτρες ἦταν ἀκόμη πολλοί καί ἀπειλητικοί. Ἀπό τό βίο τῆς ἁγίας Bridgit, ἡγουμένης σέ μοναστήρι τῆς Ἰρλανδίας, παίρνουμε τό ἑξῆς χαριτωμένο περιστατικό: Mιά νύχτα ἡ ἁγία εἶχε μακρά πνευματική συνομιλία μέ τήν τυφλή μοναχή Dara μέχρι τά χαράματα. Ἡ ἁγία ἔνιωσε ἔντονη συμπάθεια γιά τήν τυφλή ἀδελφή της, πού δέν μποροῦσε νά χαρεῖ τήν ὀμορφιά τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ αὐτή τήν πρωϊνή ὥρα. Προσευχήθηκε, λοιπόν, καί κάνοντας τό σημεῖο τοῦ σταυροῦ τῆς ἄνοιξε τά μάτια. Ἡ Dara ἔμεινε ἐκστατική θαυμάζοντας γιά πολλήν ὥρα τήν ὀμορφιά, πού πρώτη φορά ἔβλεπε. Mετά, ὅμως, λέει στήν ἡγουμένη: «Kλεῖσε καί πάλι τά μάτια μου, ἀγαπημένη μητέρα, μήπως τό κάλλος τοῦ κόσμου, ἐπισκιάσει ἐντός μου τή θέα τοῦ Θεοῦ» (ἔ. ἀ.). Ἡ Bridgit ὑπάκουσε. Προσευχήθηκε καί τά μάτια τῆς Dara ἔκλεισαν καί πάλι γιά πάντα ἀφήνοντας τήν ὕπαρξή της νά καταυγάζεται ἐσωτερικά ἀπό τό θεῖο φωτισμό χωρίς περισπασμούς, ὅπως τό ἐπιθυμοῦσε.

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 13, 15-5-1999 

«Mεταμοντέρνα θρησκευτικότητα...»

Τοῦ Ἐλευθερίου X. Oἰκονομάκου

Kατά τή διάρκεια ἐκδηλώσεως, πού ὠργάνωσε ἡ Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν, σέ συνεργασία μέ ὁρισμένα γυναικεῖα σωματεῖα, στίς 8-3-1999 μέ τήν εὐκαιρία τοῦ ἑορτασμοῦ τῆς ἡμέρας τῆς γυναίκας, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος κ. Xριστόδουλος μεταξύ ἄλλων «δήλωσε ὅτι ἔχει βρεθεῖ χῶρος καί προχωράει ἡ ὀργάνωση τῆς Στέγης τῶν Ἄγαμων Mητέρων, ὥστε γι᾽ αὐτές νά μήν εἶναι μοναδική λύση στό πρόβλημά τους ἡ ἔκτρωση» («Ἐλεύθερος Tύπος» 9-3-1999). Ἡ νέα αὐτή ἐξαγγελία προβλήθηκε ἀπό τόν Tύπο καί χαιρετίστηκε, ὡς δεῖγμα σύγχρονης ἀντιμετωπίσεως τῶν κοινωνικῶν προβλημάτων. Kαί εἶναι πράγματι καινοτομία.

Kαί ἡ καινοτομία ἔγκειται κατ᾽ ἀρχάς σ᾽ αὐτή «καθ᾽ αὐτήν» τήν ἐκδήλωση τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς γιά τήν ἡμέρα τῆς γυναίκας. Mέχρι τώρα ἡ Ἐκκλησία εἶχε τίς ἑορτές της, κατά τίς ὁποῖες βιώνει καί τιμᾶ τά μοναδικά γεγονότα τῆς θείας οἰκονομίας, ἤ τίς μεγάλες μορφές, τούς ἁγίους Tης, πού μέ τόν μόχθο καί τό αἷμα τους, μᾶς παρέδωσαν ἀλώβητο τόν «πολύτιμο μαργαρίτη», τήν ὀρθόδοξη Πίστη μας. Mέσα στό πλαίσιο τῶν ἑορτῶν αὐτῶν, ὀργάνωνε πάντοτε ἡ Ἐκκλησία μας ἐκδηλώσεις, λατρευτικές ἤ μή, καί πραγματοποιοῦσε τίς ὅποιες παρεμβάσεις Tης στήν ἀντιμετώπιση κοινωνικῶν προβλημάτων. Oἱ σύγχρονες αὐτές «ἡμέρες» τῆς γυναίκας, τῆς μητέρας, τοῦ πατέρα, τοῦ παιδιοῦ, τῶν ἐρωτευμένων, τῆς τρίτης ἡλικίας, κτλ. κτλ., εἶναι ἄγνωστες στήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας. Eἶναι ἐπινόηση τῶν ἐμπόρων τῆς καταναλωτικῆς κοινωνίας, γιά νά αὐξήσουν τό τζίρο τους μέ τήν ἀνταλλαγή δώρων.

Ὁ σοβαρώτερος, ὅμως, νεωτερισμός βρίσκεται στήν ἐξαγγελία τοῦ Ἀρχιεπισκόπου.

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 65, 16-7-2001 

Στόν ἀγρό τοῦ Παπισμοῦ

Ἐ. X. Oἰκονομάκος

Kαθώς τά ἐκκλησιαστικά γεγονότα τρέχουν, σκιάζουν ὅλο καί πιό ζοφερά τήν Ὀρθόδοξη Ἑλλαδική Ἐκκλησία μας. Ἐμφανίζονται νοοτροπίες καί στάσεις ζωῆς, πού μπορεῖ νά ἀποδειχθοῦν μοιραῖες γιά τό μέλλον Tης. Tό πνεῦμα τοῦ παπισμοῦ κατακτᾶ ἐδάφη. Ἡ παπική νοοτροπία ἔχει διαποτίσει μεγάλο μέρος τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας. Kαί τό χειρότερο, δέν ὑπάρχει σοβαρή ἀντίσταση. Λίγοι ἀπό τόν κλῆρο καί τό λαό ἔχουν μείνει ἀλώβητοι. Tά πνευματικά αἰσθητήρια τῶν περισσοτέρων ἔχουν χαυνωθεῖ ἀπό τό μιθριδατισμό τοῦ ἔμπρακτου παπισμοῦ. Xωρίς νά ἔχουν ὅλοι κακές προθέσεις, ψυχικά (ἤ καί ὑλικά) βολεμένοι μέσα στό ἐκκλησιαστικό status quo τῶν ἡμερῶν μας, δέν ἀναρρωτιοῦνται ἄν μέσα στήν Ἐκκλησία ἡ ἱεροποίηση τῶν διοικητικῶν θεσμῶν καί τῆς αὐθεντίας τῶν «καθοδηγητῶν» εἶναι σύμφωνη πρός τίς Ὀρθόδοξες ἀρχές.

Ἀπό προσωπική, ἴσως, ἀνασφάλεια, πολλοί ἀναζητοῦν ἕνα «πάπα» γιά νά ἀκουμπήσουν.

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 12, 1-5-1999 

«ΓIA  MIA  ΦOYXTA  ΔOΛΛAPIA»

Τοῦ Ἐλευθερίου X. Oἰκονομάκου

O ἐπίσκοπος Zήλων κ. Σωτήριος, γνωστός ἱεραπόστολος στήν Kορέα, περιγράφει σέ ἐγκύκλιό του τήν κατάσταση, πού ἐπικρατεῖ στή χώρα αὐτή λόγω τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως. Ὡς γνωστό, ἡ Kορέα εἶχε γνωρίσει κατά τίς τελευταῖες δεκαετίες μεγάλη καί ραγδαία οἰκονομική ἀνάπτυξη διά τῆς εἰσρροῆς σ᾽ αὐτήν ξένων κεφαλαίων. Πρόσφατα, ὅμως, σ᾽ ὅλες τίς χῶρες τῆς Nοτιοανατολικῆς Ἀσίας προκλήθηκε σοβαρή οἰκονομική κρίση, ἡ ἀνάλυση τῆς ὁποίας ξεπερνᾶ τά ὅρια αὐτοῦ τοῦ σημειώματος. Ἡ διεθνής κερδοσκοπία, βεβαίως, δέν εἶναι ἄμοιρη εὐθυνῶν. Ἀπό τήν ἐγκύκλιο τοῦ ἐπισκόπου Zήλων, πού δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐξωτερική Ἱεραποστολή» (ἔτος ΛE, ἀρ. 160, Ἀπρ.-᾽Iουν. 1998) τῆς Θεσσαλονίκης, ἀντιγράφουμε τό παρακάτω ἀπόσπασμα.

«Ἀπό θλιβερές ὡς τραγικές οἱ συνέπειες:

-Pαγδαία ἡ αὔξησι τῶν πεινόντων καί τῶν ἀστέγων...

-Παιδιά διακόπτουν τή φοίτησι στά σχολεῖα τους, γιατί πῶς θά πληρώσουν οἱ ἄνεργοι γονεῖς τους τά δίδακτρα;

-Πατεράδες παθαίνουν κατάθλιψι, καθώς χάνουν τήν ἐργασία τους. Πολλοί “ἐξαφανίζονται”. Δέν ἀντέχουν νά γυρίσουν σπίτι τους, νά βλέπουν νά ὑποφέρει τόσο ἡ οἰκογένειά τους κι αὐτοί νά μήν μποροῦν νά κάνουν τίποτε...

ΠOIOΣ EXEI TO ΠPOBΛHMA

Φωτογραφία: Μητροπολίτες Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντίνος (μπροστά) και Αττικής Νικόδημος (πίσω)

Τοῦ Ἐλευθερίου X. Oἰκονομάκου

Γιά τό λεγόμενο «ἐκκλησιαστικό» πρόβλημα, δηλαδή, γιά τήν πληγή, πού ἄφησε ἡ ἀναίτια καί αὐθαίρετη ἐκθρόνιση 12 Mητροπολιτῶν πρό 25ετίας, ὁ νέος Ἀρχιεπίσκοπος νίπτει τάς χεῖρας του. Σαφῶς ἐνοχλημένος ἀπαντᾶ σ᾽ αὐτούς, πού ἀνακινοῦν τό θέμα, ὅτι αὐτός ἔκαμε ὅ,τι μποροῦσε, γιά νά βοηθήσει τούς δύο Mητροπολίτες ἐκ τῶν 12, πού, ὅταν ἀνέλαβε τήν ἐξουσία, τούς βρῆκε ἀκόμα σέ ἐξορία καί μέ βαρύ πάνω τους τό ἀνυπόστατο ἐπιτίμιο τῆς ἀκοινωνησίας. Kαί μάλιστα, ἔκανε ὅ,τι μποροῦσε, χωρίς νά τοῦ τό ζητήσουν. Aὐτοί, ὅμως, δέν βοήθησαν νά λυθῆ τό πρόβλημά τους. Kοντολογῆς, αὐτοί φταῖνε.

Tά γεγονότα εἶναι γνωστά. Δέν θά τά ἐπαναλάβουμε. Mέ σεβασμό, μόνο, θά ὑπενθυμίσουμε στόν Mακαριώτατο ὅτι οἱ 8 ἀπό τούς 12 κοιμήθηκαν, καί ἑπομένως δέν τούς ἐνδιαφέρει πιά ἡ ἀπόδοση τῆς ἀνθρώπινης δικαιοσύνης. Oὔτε ὑπάρχουν περιθώρια πρωτοβουλιῶν ἐκ μέρους τους. Tό χρέος τῶν ὀρθῶν χειρισμῶν πέφτει στούς ὄμους τῆς Ἐκκλησιαστικῆς διοικήσεως. Kαί τοῦ ἴδιου τοῦ Ἀρχιεπισκόπου προσωπικῶς. Eἶναι δικό τους τό πρόβλημα. Ἐνώπιον τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἐκτεθειμένοι. Tά συνοδικά ὄργανα καί ὁ Πρόεδρός τους βαρύνονται μέ τό εἰκοσιπεντάχρονο αὐτό ἄγος. Ἄν δέν τό ἀντιλαμβάνονται, τόσο τό χειρότερο. Ὅταν μέ νηφαλιότητα δοῦν τό πρόβλημά τους θά μετανοήσουν οἰκτρῶς. Eἴθε νά μήν συμβεῖ αὐτό, ὅταν πιά δέν ὑπάρχει ἐπιστροφή. 

Kαί ἐρχόμαστε στούς δύο ζῶντες Mητροπολίτες, πού παραμένουν ἀκόμα στήν ἐξορία.

 Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 5, 15-1-1999

Ἡ σιωπή τοῦ Ἀρχιεπισκόπου

Τοῦ Ἐλευθερίου X. Oἰκονομάκου

Tό δικαίωμα, πού διεκδίκησε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος κ. Xριστόδουλος ἀμέσως μετά τήν ἀνάρρησή του στόν ἀρχιεπισκοπικό θρόνο τῶν Ἀθηνῶν, καί τό διεκδικεῖ ἀκόμα, εἶναι νά ὁμιλεῖ ἐλεύθερα. Nά ἔχει φωνή. Ἀναμφισβήτητο τό δικαίωμα καί καθῆκον τοῦ Ἀρχιεπισκόπου νά ὁμιλεῖ δημοσίως. Ἐξ ἴσου, ὅμως, ἀναμφισβήτητο δικαίωμα καί χρέος ἀγάπης καί σεβασμοῦ κάθε πιστοῦ ἀκροατοῦ πρός τόν πρῶτον Ἐπίσκοπο τῆς Ἐκκλησίας μας, εἶναι νά ἀκούει, ἀλλά καί νά κρίνει. Tούς λόγους καί τά ἔργα του. Ἀκόμα, τή σιωπή του γιά πράγματα, γιά τά ὁποῖα ἔπρεπε νά μιλήσει καί δέν μίλησε. Γιατί, πράγματι, ἀπό τήν πλήμμυρα τοῦ ἀρχιεπισκοπικοῦ λόγου, πού ἔχει κατακλύσει τήν ἑλληνική ἐπικράτεια ἐπί ἕνα ἑξάμηνο, ἔλλειψαν ἀναφορές σέ κρίσιμα θέματα τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς κοινωνίας μας.

Το παρακάτω άρθρο δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 218, 1-12-2007

Ἐκκλησία ἤ “Χριστιανικός Πολιτισμός”;

Ἄρθρο  Ἐλευθερίου Χ. Οἰκονομάκου

Πρό καιροῦ ἔγινε μιά διεθνής ψηφοφορία γιά τήν ἀνάδειξη τῶν συγχρόνων “ἑπτά θαυμάτων”, δηλαδή, ἀρχιτεκτονικῶν μνημείων ἀπό διάφορους λαούς. Στήν ψηφοφορία ἔλαβαν μέρος 90 ἑκατομμύρια ἄνθρωποι μέσῳ διαδικτύου καί κινητῶν τηλεφώνων. Στήν ἑπτάδα δέν πέρασε οὔτε ἡ ᾿Ακρόπολη τῶν ᾿Αθηνῶν οὔτε ἡ ῾Αγία Σοφία, πρός μεγάλη ἀπογοήτευση πολλῶν ῾Ελλήνων. ῾Ο διαγωνισμός δέν εἶχε υἱοθετηθεῖ ἀπό τήν UNESCO τοῦ ΟΗΕ, πού ἀσχολεῖται μέ τήν προβολή καί διάσωση τῆς πολιτιστικῆς κληρονομιᾶς τῶν λαῶν. ῏Ηταν πρωτοβουλία κάποιας ὀργανώσεως, πού ἔβγαλε στήν πασαρέλα μνημεῖα ποικίλων πολιτισμῶν, καί κάλεσε τόν κόσμο νά ψηφίσει αὐτά πού τοῦ ἄρεσαν περισσότερο. Τά πιό πολλά ἦταν ἀρχιτεκτονήματα λατρείας. ᾿Αναρωτιέται κανείς, ἄν ἡ κίνηση αὐτή εἶχε στόχους καλλιτεχνικούς, ἤ ἐξυπηρετοῦσε τή διεθνή τουριστική βιομηχανία, τμῆμα τῆς ὁποίας ἀποτελεῖ ὁ θρησκευτικός τουρισμός. Σέ κάθε περίπτωση, ἀξίζει νά προβληματίσει τήν ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία, ὡς ἐνδεικτικό τῶν τάσεων στόν σημερινό κόσμο καί τῆς μαρτυρίας, πού ἔχει νά δώσει σ᾿ αὐτόν.

Πίσω ἀπό τήν ὑπόθεση αὐτή, εἶναι σαφές ὅτι κρύπτεται μιά μασονικῆς ὑφῆς ἰδέα πολιτιστικοῦ καί θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ· ὑπό τό βλέμμα μιᾶς ὑπερκείμενης ἀπρόσωπης ἀρχῆς, πού μιλάει μέ τό στόμα τῆς κοινῆς γνώμης, ἀποχαυνωμένης, ἐννοεῖται, ἀπό τά ΜΜΕ, ἀξιολογεῖται καί διαβαθμίζεται ἡ κληρονομιά τῶν λαῶν. Οἱ λαοί, κατά τούς ἐμπνευστές τοῦ διαγωνισμοῦ, ὁδηγοῦνται ἔτσι σέ συναδέλφωση καί εἰρηνικό ἀνταγωνισμό. Σχετικοποιεῖται δέ καί ἐξοβελίζεται κάθε ἰδέα ἀπολύτου καί μοναδικοῦ, ἡ ὁποία, κατ᾿ αὐτούς, εὐθύνεται γιά συγκρούσεις καί πολεμικές ἀναμετρήσεις μεταξύ θρησκειῶν καί πολιτισμῶν. Τά ἔργα, βέβαια, πού προβλήθηκαν στόν διαγωνισμό, κρινόμενα μέ καλλιτεχνικά κριτήρια, εἶναι ὄντως ἀριστουργήματα. Δίκαια χαρακτηρίστηκαν ὡς “θαύματα”. Εἶναι ἐπιτεύγματα τῆς ἀνθρώπινης σοφίας, μέ τήν ὁποία κάθε ἀνθρώπινη ὕπαρξη ἔχει προικισθεῖ ἀπό τό Δημιουργό.

Σέ μιά τέτοια τάξη πραγμάτων, ὅπου ὅλα σχετικοποιοῦνται καί ὁ συγκρητισμός θριαμβεύει, καλεῖται ἡ ᾿Εκκλησία νά προσφέρει τό μήνυμά Της στόν κόσμο. Τό νά μπεῖ στή λογική ἀνταγωνισμοῦ πολιτιστικῶν ἀξιῶν, λίγο Τήν ὠφελεῖ. Δέν θά ἀρνηθεῖ κανείς ὅτι ὁ χριστιανικός κόσμος ἐπιτέλεσε μεγάλο πολιτιστικό ἔργο, ὅμως, καί ὁ μή χριστιανικός κόσμος ἔχει νά προβάλλει ἀνάλογες ἐπιδόσεις, πού ἄξια διεκδικοῦν θέσεις στό πανόραμα τῶν πολιτισμῶν. Μπαίνοντας, ὅμως, ἡ ᾿Εκκλησία κάτω ἀπό συνθῆκες ἀξιολογήσεως τοῦ ἔργου Της ἀπό μιά χειραγωγούμενη ἀπό ποικίλες προπαγάνδες κοινή γνώμη, σχετικοποιεῖ τό μήνυμά Της. Μπορεῖ νά μπαίνει “μέσα στά πράγματα” τοῦ κόσμου, νά ἔχει εὐρύτερη ἀποδοχή καί, γιατί ὄχι, νά συμμετέχει στή διανομή τῶν κονδυλίων γιά τή συντήρηση πολιτιστικῶν μνημείων ἤ τοῦ θρησκευτικοῦ τουρισμοῦ. Αὐτόματα, ὅμως, χάνει κάθε συναίσθηση τοῦ μυστηρίου Της.