Το παρακάτω άρθρο δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 218, 1-12-2007

Ἐκκλησία ἤ “Χριστιανικός Πολιτισμός”;

Ἄρθρο  Ἐλευθερίου Χ. Οἰκονομάκου

Πρό καιροῦ ἔγινε μιά διεθνής ψηφοφορία γιά τήν ἀνάδειξη τῶν συγχρόνων “ἑπτά θαυμάτων”, δηλαδή, ἀρχιτεκτονικῶν μνημείων ἀπό διάφορους λαούς. Στήν ψηφοφορία ἔλαβαν μέρος 90 ἑκατομμύρια ἄνθρωποι μέσῳ διαδικτύου καί κινητῶν τηλεφώνων. Στήν ἑπτάδα δέν πέρασε οὔτε ἡ ᾿Ακρόπολη τῶν ᾿Αθηνῶν οὔτε ἡ ῾Αγία Σοφία, πρός μεγάλη ἀπογοήτευση πολλῶν ῾Ελλήνων. ῾Ο διαγωνισμός δέν εἶχε υἱοθετηθεῖ ἀπό τήν UNESCO τοῦ ΟΗΕ, πού ἀσχολεῖται μέ τήν προβολή καί διάσωση τῆς πολιτιστικῆς κληρονομιᾶς τῶν λαῶν. ῏Ηταν πρωτοβουλία κάποιας ὀργανώσεως, πού ἔβγαλε στήν πασαρέλα μνημεῖα ποικίλων πολιτισμῶν, καί κάλεσε τόν κόσμο νά ψηφίσει αὐτά πού τοῦ ἄρεσαν περισσότερο. Τά πιό πολλά ἦταν ἀρχιτεκτονήματα λατρείας. ᾿Αναρωτιέται κανείς, ἄν ἡ κίνηση αὐτή εἶχε στόχους καλλιτεχνικούς, ἤ ἐξυπηρετοῦσε τή διεθνή τουριστική βιομηχανία, τμῆμα τῆς ὁποίας ἀποτελεῖ ὁ θρησκευτικός τουρισμός. Σέ κάθε περίπτωση, ἀξίζει νά προβληματίσει τήν ᾿Ορθόδοξη ᾿Εκκλησία, ὡς ἐνδεικτικό τῶν τάσεων στόν σημερινό κόσμο καί τῆς μαρτυρίας, πού ἔχει νά δώσει σ᾿ αὐτόν.

Πίσω ἀπό τήν ὑπόθεση αὐτή, εἶναι σαφές ὅτι κρύπτεται μιά μασονικῆς ὑφῆς ἰδέα πολιτιστικοῦ καί θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ· ὑπό τό βλέμμα μιᾶς ὑπερκείμενης ἀπρόσωπης ἀρχῆς, πού μιλάει μέ τό στόμα τῆς κοινῆς γνώμης, ἀποχαυνωμένης, ἐννοεῖται, ἀπό τά ΜΜΕ, ἀξιολογεῖται καί διαβαθμίζεται ἡ κληρονομιά τῶν λαῶν. Οἱ λαοί, κατά τούς ἐμπνευστές τοῦ διαγωνισμοῦ, ὁδηγοῦνται ἔτσι σέ συναδέλφωση καί εἰρηνικό ἀνταγωνισμό. Σχετικοποιεῖται δέ καί ἐξοβελίζεται κάθε ἰδέα ἀπολύτου καί μοναδικοῦ, ἡ ὁποία, κατ᾿ αὐτούς, εὐθύνεται γιά συγκρούσεις καί πολεμικές ἀναμετρήσεις μεταξύ θρησκειῶν καί πολιτισμῶν. Τά ἔργα, βέβαια, πού προβλήθηκαν στόν διαγωνισμό, κρινόμενα μέ καλλιτεχνικά κριτήρια, εἶναι ὄντως ἀριστουργήματα. Δίκαια χαρακτηρίστηκαν ὡς “θαύματα”. Εἶναι ἐπιτεύγματα τῆς ἀνθρώπινης σοφίας, μέ τήν ὁποία κάθε ἀνθρώπινη ὕπαρξη ἔχει προικισθεῖ ἀπό τό Δημιουργό.

Σέ μιά τέτοια τάξη πραγμάτων, ὅπου ὅλα σχετικοποιοῦνται καί ὁ συγκρητισμός θριαμβεύει, καλεῖται ἡ ᾿Εκκλησία νά προσφέρει τό μήνυμά Της στόν κόσμο. Τό νά μπεῖ στή λογική ἀνταγωνισμοῦ πολιτιστικῶν ἀξιῶν, λίγο Τήν ὠφελεῖ. Δέν θά ἀρνηθεῖ κανείς ὅτι ὁ χριστιανικός κόσμος ἐπιτέλεσε μεγάλο πολιτιστικό ἔργο, ὅμως, καί ὁ μή χριστιανικός κόσμος ἔχει νά προβάλλει ἀνάλογες ἐπιδόσεις, πού ἄξια διεκδικοῦν θέσεις στό πανόραμα τῶν πολιτισμῶν. Μπαίνοντας, ὅμως, ἡ ᾿Εκκλησία κάτω ἀπό συνθῆκες ἀξιολογήσεως τοῦ ἔργου Της ἀπό μιά χειραγωγούμενη ἀπό ποικίλες προπαγάνδες κοινή γνώμη, σχετικοποιεῖ τό μήνυμά Της. Μπορεῖ νά μπαίνει “μέσα στά πράγματα” τοῦ κόσμου, νά ἔχει εὐρύτερη ἀποδοχή καί, γιατί ὄχι, νά συμμετέχει στή διανομή τῶν κονδυλίων γιά τή συντήρηση πολιτιστικῶν μνημείων ἤ τοῦ θρησκευτικοῦ τουρισμοῦ. Αὐτόματα, ὅμως, χάνει κάθε συναίσθηση τοῦ μυστηρίου Της. 

Το παρακάτω άρθρο δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 118, 1-10-2003

Χριστιανισμός καί Εὐρώπη

Ἄρθρο  Ἐλευθερίου Χ. Οἰκονομάκου

Τό σχεδιαζόμενο νέο εὐρωπαϊκό Σύνταγμα ἔχει προκαλέσει σάλο σέ πολλές εὐρωπαϊκές ᾿Εκκλησίες λόγῳ τοῦ ὅτι δέν γίνεται σέ αὐτό ἀναφορά στίς χριστιανικές ρίζες τῆς Εὐρώπης. ῎Ετσι, μέ σχετική της ἀνακοίνωση (17-6-03) ἡ ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ᾿Εκκλησίας μας τόνισε: “῾Η ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος, παρηκολούθησε μετά θλίψεως καί ὀδύνης τήν ἐχθρότητα συγκεκριμένων καί ἰσχυρῶν δυνάμεων κατά τοῦ Χριστιανισμοῦ, γεγονός τό ὁποῖο ὑπεχρέωσε τούς Εὐρωπαίους ὅπως μή τολμήσουν νά ἀναφέρουν εἰς τό Σύνταγμά των ποία εἶναι ἡ πίστις των καί ποία ἡ παράδοσίς των... ῾Η ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος ἔχουσα ὑπ᾿ ὄψιν της ὅτι ὁ εὐρωπαϊκός πολιτισμός εἶναι δημιούργημα τοῦ Χριστιανισμοῦ, εὔχεται εἰς Κύριον ὅπως ἔλθῃ συντόμως ἡ ὥρα καθ᾿ ἥν οἱ λαοί τῆς Εὐρώπης θά διαθέτουν καί τήν βούλησιν καί τήν ἰσχύν ὅπως ἀναφερθοῦν καί τιμήσουν τήν πίστην των...”. Μέ τό ἴδιο πνεῦμα μίλησε καί ὁ κ. Χριστόδουλος στήν Πνύκα κατά τόν ἑσπερινό τῆς 29-6-03. Εἶπε μεταξύ ἄλλων: “῾Η εὐρωπαϊκή κοινωνία δέν εἶναι ἁπλῶς θεμελιωμένη στό Χριστιανισμό, ἀλλά εἶναι παντελῶς ἀκατανόητη ἄν ὡς διά μαγείας ἤ λογοκρισίας τόν ἀφαιρέσουμε. ᾿Αφαιρώντας τό Χριστιανισμό, τό προτεινόμενο Σύνταγμα ἀφαιρεῖ ἀπό τήν Εὐρώπη τήν ἴδια τήν οὐσία της, τό τί πράγματι εἶναι: ἕνας Πολιτισμός” (“᾿Απογευματινή” 30-6-03).

᾿Εξ ἄλλου τό Πατριαρχεῖο τῆς Μόσχας σέ ἀνάλογη δήλωσή του τόνισε τά ἑξῆς σέ σχέση μέ τό ἰδεολογικό ὑπόβαθρο τοῦ σχεδιαζόμενου Συντάγματος: “Μέ λύπη βλέπει κανείς ... (ὅτι τό προσχέδιο τοῦ Προοιμίου τοῦ Συντάγματος) ἀπαριθμώντας τούς πολιτισμούς, πού ἔθρεψαν τήν πολιτιστική, θρησκευτική καί ἀνθρωπιστική κληρονομιά τῆς Εὐρώπης, ἀναφέρει τήν ῾Ελλάδα καί τή Ρώμη, καθώς καί τά φιλοσοφικά ρεύματα τοῦ Διαφωτισμοῦ, ἀγνοώντας τελείως τήν ἱστορική περίοδο ἀπό τόν 4ο ὡς τόν 18ο αἰῶνα, ὅταν ὁ Χριστιανισμός ἄσκησε κυρίαρχη ἐπίδραση στή διαμόρφωση τῶν εὐρωπαϊκῶν ᾿Εθνῶν. Πῶς μπορεῖ νά αἰτιολογηθεῖ στίς νεώτερες γενιές τῶν Εὐρωπαίων ἡ ὕπαρξη τόσων λαμπρῶν καθεδρικῶν ναῶν στήν Εὐρώπη καί οἱ λόγοι, γιά τούς ὁποίους μεγάλοι συνθέτες, καλλιτέχνες καί συγγραφεῖς χρησιμοποίησαν βιβλικά καί ἐκκλησιαστικά θέματα στά δημιουργήματά τους; ῾Η θεώρηση τῶν πραγμάτων, ἡ ὁποία διέπει τό προσχέδιο, συνιστᾶ ἀνασχεδιασμό τῆς ἱστορίας σύμφωνα πρός ὁρισμένη ἰδεολογία. Καί ἐμεῖς γνωρίζουμε πολύ καλά ἀπό τήν ἱστορία τῆς Ρωσίας τίς συνέπειες τῆς ἐπιβολῆς μιᾶς συγκεκριμένης κοσμοθεωρίας. Δυστυχῶς, ἡ εἰδική ἀναφορά στά φιλοσοφικά ρεύματα τοῦ διαφωτισμοῦ ἀποκαλύπτει τήν ἰδεολογική προκατάληψη τοῦ Προοιμίου...” (ἱστοσελ. www.russian-ortodox-church.org.ru).

Τέλος, ὁ Πάπας ᾿Ιωάννης Παῦλος ὁ Β΄ ἐξέδωσε ἕνα μακρό κείμενο, (“᾿Αποστολική Προτροπή πρός τήν ᾿Εκκλησία στήν Εὐρώπη”), μέ τό ὁποῖο ζητᾶ ἀπό αὐτούς, πού σχεδιάζουν τό Σύνταγμα, νά περιλάβουν σέ αὐτό ἀναφορές γιά τή θρησκευτική καί συγκεκριμένα τή Χριστιανική κληρονομιά τῆς Εὐρώπης. Ζητᾶ ἀκόμα νά θεσμοθετηθεῖ ἐπίσημη κοινωνική θέση γιά τίς ᾿Εκκλησίες καί τά ἄλλα θρησκευτικά σώματα, μέ τό ἐπιχείρημα ὅτι ἀποτελοῦν κάτι πολύ παραπάνω ἀπό ἁπλά ἰδιωτικά ἱδρύματα (ἱστοσελ. www.ekklesia.co.uk 30-6-2003). ᾿Ανάλογη θέση ἔχουν λάβει καί ἀρκετές Προτεσταντικές ὁμολογίες.

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 117, 16-9-2003

Ἐκκλησία

καί Εὐρωπαϊκός Πολιτισμός

Τοῦ Ἐλευθερίου Χ. Οἰκονομάκου

Ὁ ἀναβρασμός, πού προκλήθηκε σέ ἐκκλησιαστικούς κύκλους ἀπό τή μή ἀναφορά τοῦ χριστιανικοῦ παρελθόντος τῆς Εὐρώπης στό σχεδιαζόμενο εὐρωπαϊκό Σύνταγμα, δημιουργεῖ σέ πολλούς πιστούς ἔντονο προβληματισμό. Ποιοί πρέπει νά εἶναι οἱ στόχοι τῶν Χριστιανῶν τῆς Εὐρώπης καί τῶν ἡγεσιῶν τους κατά τήν παροῦσα φάση τῆς πορείας πρός τήν εὐρωπαϊκή ὁλοκλήρωση; Εἶναι ἀρκετό νά λάβει συνταγματική καθιέρωση ὁ Χριστιανισμός ὡς ἡ κυρίαρχη εὐρωπαϊκή θρησκεία, λόγῳ τῆς γνωστῆς πολιτισμικῆς σφραγίδας του στή ἱστορία τῆς Εὐρώπης, ὅπως ὁ Μωαμεθανισμός στούς ῎Αραβες, ὁ ᾿Ινδουϊσμός στούς ᾿Ινδούς, κ.ο.κ, ἤ τό ζητούμενο εἶναι νά διακηρύξουν οἱ Εὐρωπαῖοι στόν κόσμο τόν Χριστιανισμό ὡς βίωμα; Βεβαίως, ἄν τούς δεχθοῦμε ὑπόδειγμα Χριστιανῶν, τό ἐρώτημα περιττεύει. Μήπως, ὅμως, ὅλη ἡ ἀντιδικία ἔγκειται μόνο στό ἄν, ἀπό σεβασμό πρός τό παρελθόν, θά χαρακτηρισθεῖ ὁ Χριστιανισμός διατηρητέο εὐρωπαϊκό πολιτιστικό μνημεῖο, ἤ ὄχι;

῾Υπῆρξε, λοιπόν, ἡ Εὐρώπη ποτέ χριστιανική; Μπορεῖ νά σταθεῖ ὁ ἰσχυρισμός ὅτι ὁ εὐρωπαϊκός πολιτισμός ἀκτινοβολεῖ διαχρονικά τό φῶς τοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο; ῞Οτι οἱ Εὐρωπαῖοι κινήθηκαν στήν παγκόσμια σκηνή καί πολιτεύτηκαν ὡς ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ; Φοβόμαστε ὅτι οἱ ἀπαντήσεις στά ἐρωτήματα αὐτά δέν εἶναι καί τόσο κολακευτικές γιά τό “χριστιανικό” πολιτισμό τῆς Εὐρώπης. Οἱ ἄθεοι χρησιμοποιοῦν ἀκριβῶς σκοτεινές σελίδες ἀπό τήν εὐρωπαϊκή ἱστορία, γιά νά διαβάλουν τό Χριστό καί τήν ᾿Εκκλησία Του ὅτι ἔβλαψαν τάχα, παρά ὠφέλησαν τούς λαούς. Καί δέν κάνουν λάθος στήν κριτική τους στάση ἀπέναντι στήν εὐρωπαϊκή ἱστορία. Θά ἦταν ἄστοχο νά προσπαθήσει κανείς νά τούς ἀντικρούσει προβάλλοντας τά μεγαλουργήματα τῆς Εὐρώπης, πού φέρουν σφαγίδα χριστιανική. ῞Οταν πρόκειται γιά ἰδεολογικές ἀποτιμήσεις καί συγκρούσεις πολιτισμῶν δέν ἔχει νόημα νά ἀναζητήσει κανείς μέτρο συγκρίσεως. ῞Ολα γίνονται σχετικά. Δέν μπορεῖς νά ἀρνηθεῖς ὅτι πολιτιστικά ἐπιτεύγματα ἔχουν νά ἐπιδείξουν καί ἄλλοι λαοί, μή χριστιανικοί, καί στήν ἀρχαιότητα καί στή σύγχρονη ἐποχή. Αὐτό, πού δέν μποροῦν νά δοῦν ἤ δέν θέλουν, κακόπιστα, νά ἀποδεχθοῦν οἱ ἐχθροί τοῦ Χριστοῦ εἶναι, ὅτι ἄλλο Χριστιανισμός καί ᾿Εκκλησία Χριστοῦ καί ἄλλο Εὐρώπη μέ τήν ἱστορία καί τόν πολιτισμό της.

Μιά γενιά χάνεται

Μετάφραση:  Ἐλευθέριος Χ. Οἰκονομάκος

Εἶμαι μιά Ὀρθόδοξη μητέρα. Ἔγινα Ὀρθόδοξη πρίν ἀπό 30 χρόνια. Ὁ σύζυγός μου εἶναι Ὀρθόδοξος ἀπό κούνια, γεννημένος καί ἀναθρεμμένος μέσα στήν "Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἐν Ἀμερικῇ"^(*). Ἔχουμε τέσσερα παιδιά ἐδῶ καί ἕνα στόν Οὐρανό.

Τούς τελευταίους τρεῖς μῆνες, δέν ἔχω ἀκούσει οὔτε ἕναν Ἐπίσκοπο νά πεῖ κάτι, νά δώσει μιά ὁδηγία πού νά ἀφορᾶ τά παιδιά μας. Οὔτε ἕνα. Ἡ ΜΟΝΗ ἀναφορά γιά τά παιδιά εἶναι ὅτι ἄν δέν μποροῦν νά κρατοῦν τίς ἀποστάσεις κανονικά, καλύτερα νά μένουν στό σπίτι.

Νιώθω πολύ θλίψη γι' αὐτό, εἰλικρινά εἶμαι θυμωμένη καί νομίζω ὅτι ἔχω δίκιο. Ὁ σύζυγός μου καί ἐγώ, ὅπως καί πολλοί ἄλλοι Ὀρθόδοξοι γονεῖς, ἔχουμε παλαίψει, ἔχουμε καταβάλει πολύ κόπο, βδομάδα μέ βδομάδα, χρόνο μέ χρόνο, γιά δώδεκα χρόνια τώρα, νά παίρνουμε τά παιδιά μας στήν Ἐκκλησία καί νά τούς διδάσκουμε τήν πίστη μας.

Στόν κολοφώνα τῆς «ὀρθοπολιτικῆς» ζούγκλας

Τοῦ Ἐ. Χ. Οἰκονομάκου

Στό παλιὸ τὸ λιοτριβεῖο/ ... / στὰ λιθάρια ποὺ γυρίζαν

κι ἐλιῶναν τὸν καρπὸ/ πέταξαν ἕνα παιδί, ... /

γιὰ νὰ λιώσει νὰ χαθεῖ./... / οἱ ἀνθρῶποι οἱ κακοὶ/ .../

τὸ λουλούδι τὸ σεμνὸ/λιώσαν τὸ παιδὶ μὲ βία/

καὶ δὲν εἶναι αὐτὸ ἱστορία.

Μιχάλης Κατσαρός «Στά λιθάρια»⁽¹⁾.

          Ὁ Σύλλογος Προστασίας τοῦ Ἀγέννητου Παιδιού «Ἀφῆστε με νά ζήσω», εἶχε ἀναρτήσει πρόσφατα σέ σταθμό Μετρό τῶν Ἀθηνῶν, μιά ἀφίσα. Εἰκόνιζε ἕνα ἔμβρυο καί ἔδινε κάποια ἐπιστημονικά στοιχεία, πού ἔδειχναν ὅτι τό ἔμβρυο, κατά τή διάρκεια τῆς κύησής του, εἶναι ζωντανό πλάσμα σέ πορεία ταχείας ἀνάπτυξης. Προφανῶς, τό μήνυμα πού ἤθελε νά προωθήσει ἡ δημοσίευση, ἦταν ὅτι τό ἔμβρυο εἶναι ἕνας νέος ἄνθρωπος, σέ ἀρχικό στάδιο σωματικῆς ἀνάπτυξης, ἡ ὁποία, ἄν δέν ἀνακοπεῖ, θά συνεχισθεῖ καί μετά τή γέννησή του, μέχρι τήν πλήρη ψυχοσωματική του ὁλοκλήρωση. Ἀναγκαία δέ λογική συνέπεια αὐτῆς τῆς φυσιολογικῆς δυναμικῆς πορείας εἶναι ὅτι τό δικαίωμα ζωῆς γιά κάθε ἄνθρωπο δέν μπορεῖ παρά νά στοιχειοθετεῖται πλήρως ἀπό τό ἐμβρυϊκό στάδιο τῆς ὕπαρξής του. Γιατί ἄν σ' ὁποιαδήποτε φάση της αὐτή ἡ πορεία ἀνακοπεῖ, ἀκόμα καί στήν ἀρχική ἐμβρυϊκή της φάση, ὁ συγκεκριμένος ἄνθρωπος⁽²⁾ στερεῖται τῆς δυνατότητας νά ἀναπτυχθεῖ, νά ὁλοκληρωθεῖ καί νά ζήσει στό μέλλον. Χάνει ὁριστικά καί ἀμετάκλητα κάθε δικαίωμα ζωῆς.

Μελαγχολική διαπίστωση ἡ διάζευξη πίστεως καί ἤθους στήν ἐποχή μας. Δυστυχῶς ἀκόμα καί στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία γίνεται συχνά αὐτό τό λάθος. Σκέψεις πάντα ἐπίκαιρες πρός προβληματισμό. (Ἀπό τήν «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 77, 16-1-2002)

Συνειδησιακός διχασμός

Τοῦ Ἐ. X. Oἰκονομάκου

Aἴσθηση προκάλεσε πρίν ἀπό μερικά χρόνια, ἡ στάση τῆς ἀμερικάνικης κοινωνίας στά ἠθικά σκάνδαλα μέ πρωταγωνιστή τόν τότε πλανητάρχη Mπίλλ Kλίντον, μέσα στούς θαλάμους ἐξουσίας τῶν HΠA. Γράφει ὁ Kαναδός συγγραφέας Michael Whelton: «Tό σκάνδαλο γύρω ἀπό τόν Πρόεδρο τῶν HΠA Mπίλλ Kλίντον προβάλλει ἕνα χτυπητό παράδειγμα ἔθνους βυθισμένου σέ ἠθική ἀφασία... Πράγματι, παρά τή μοιχεία του, παρά τό ὅτι εἶπε χοντρά ψέματα στό λαό, παρά τήν ψευδορκία του καί τήν ἀπόπειρα παρεμποδίσεως τοῦ ἔργου τῆς δικαιοσύνης, ἡ δημοτικότητα τοῦ Mπίλλ Kλίντον παρέμεινε ἀμείωτη» («The Pearl», Ἔκδ. Regina Orthodox Press,1999, σελ. 23). Tό σύμπτωμα κάνει ἐντύπωση γιατί οἱ HΠA εἶναι ἕνα ἔθνος, πού διακηρύσσει τήν πίστη του στό Θεό. Συχνά οἱ Ἀμερικανοί Πρόεδροι καί ἄλλοι ἀξιωματοῦχοι σέ ἐπίσημες τελετές ψάλλουν τόν ὕμνο «God Save America» (Φύλαγε, Θεέ, τήν Ἀμερική), στά δέ γνωστά μας δολλάρια ὑπάρχει ἡ ἐπιγραφή «In God we trust» (Στηρίζουμε τίς ἐλπίδες μας στό Θεό).

Πάντα ἐπίκαιρο τό παρακάτω ἄρθρο προσπαθεῖ νά ὁριοθετήσει τήν παρουσία κλήρου καί λαοῦ στό ἐκκλησιαστικό σῶμα, τή σχέση τους καί τήν συνεργασία καί διακονία τους γιά τό ἔργο τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων. (Ἀπό τήν «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 76, 1-1-2002)

Kλῆρος καί λαός

Τοῦ Ἐλευθερίου Οἰκονομάκου

Mιά ἐκκοσμικευμένη Ἐκκλησία ἐντάσσεται μέσα στούς θεσμούς τοῦ κόσμου καί υἱοθετεῖ πολλά ἀπό τά δομικά χαρακτηριστικά του, ὅπως εἶναι ἡ ταξική διαστρωμάτωση. Ὡς «τάξεις» μέσα στήν Ἐκκλησία θεωροῦνται κατά βάση δύο: ὁ κλῆρος καί ὁ λαός. Ἡ Ἐκκλησία ἀποτελεῖται ὄντως ἀπό τόν κλῆρο καί τό λαό. Συχνά, ὅμως, θέτουμε μεταξύ αὐτῶν ἕνα ταξικό διαχωρισμό καί θεωροῦμε αὐτονόητο νά ἀνταγωνίζονται γιά τό ποιός προσδιορίζει καί ποιός κατευθύνει τήν Ἐκκλησία. Ὁ κλῆρος, ὁπότε ὁ λαός χρησιμεύει μόνο γιά νά δικαιολογεῖ τήν ὕπαρξή του, ἤ ὁ λαός, ὁπότε ὁ κλῆρος ἀποτελεῖ ὄργανό του; Tέτοια διλήμματα, διασπαστικά τῆς ἑνότητας τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας, ἔχει εἰσαγάγει στή νοοτροπία πολλῶν Xριστιανικῶν κοινοτήτων ἡ θεσμοποίησή Tης. Oἱ περισσότεροι Xριστιανοί σήμερα δέν μποροῦν νά δοῦν τήν Ἐκκλησία ἔξω ἀπό τούς συσχετισμούς δυνάμεων, πού διεκδικοῦν τή διαχείριση τῆς κοσμικῆς ἐπιρροῆς καί τῶν οἰκονομικῶν πόρων, πού διαθέτει.

Ἀναδημοσιεύουμε τό παρακάτω κείμενο τοῦ κ. Ἐλευθερίου Οἰκονομάκου ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση» (τεῦχος 29, 16-1-2000), πού διατυπώνει βασικές ἀλήθειες, χρήσιμες να τίς γνωρίζει κάθε πιστός, πολύ ἐπίκαιρες καί γιά σήμερα.

Ἡ συνοδικότητα τῆς Ἐκκλησίας

Τοῦ Ἐλευθερίου Οἰκονομάκου

H λειτουργία τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας στούς καιρούς μας, τόσο ἀπό τόν τρόπο διεξαγωγῆς τῶν ἐργασιῶν της, ὅσο καί ἀπό τά θέματα, πού τήν ἀπασχολοῦν, προκαλεῖ συχνά τήν ἀπορία: τόσο πολύ ἔχει ἡ ἐκκοσμίκευση διαποτίσει τήν ἐκκλησιαστική μας διοίκηση; Ἡ Ἐκκλησία, ὡς Θεανθρώπινος ὀργανισμός, πορεύεται μέσα στόν κόσμο, ἀλλά δέν εἶναι ἐκ τοῦ κόσμου. Oἱ κοσμικές δομές διοικήσεως δέν εἶναι στά μέτρα Tης. Ἄν τίς ἐφαρμόσουμε στήν Ἐκκλησία, εἶναι σά νά Tήν ξαπλώνουμε σέ προκρούστεια κλίνη. Πῶς διοικεῖται ἡ Ἐκκλησία; Ὅπως οἱ κρατικές ὑπηρεσίες, πού βασίζονται στήν ὑπαλληλική ἱεραρχία; Ὅπως οἱ ἐπιχειρήσεις, μέ τίς συνελεύσεις τῶν μετόχων, τούς διευθύνοντες συμβούλους καί τούς μάναντζερς; Ἤ, ὅπως τά σωματεῖα μέ τίς γενικές συνελεύσεις τῶν μελῶν καί τά διοικητικά τους συμβούλια; Mόνο μιά ἀκρωτηριασμένη καί παραμορφωμένη, μιά ἐκκοσμικευμένη βατικάνεια Ἐκκλησία, μπορεῖ νά βρεῖ ἀνάπαυση σέ τέτοια διοικητικά σχήματα. Ἔστω καί ἄν τά σχήματα αὐτά φαντάζουν στά μάτια τοῦ κόσμου ὀρθολογιστικά καί ἀποτελεσματικά.

Πολύ ἐνδιαφέρον ἄρθρο ἀπό τήν «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση» (τεῦχος 126, 1-2-2004). Τονίζει τήν πρακτική νά χρησιμοποιεῖται ἡ Ἐκκλησία γιά τονισμό τοῦ ἐθνικισμοῦ. Ἀντίθετη ἐργασία ἐπιτελεῖ τό Πανάγιο Πνεῦμα στήν Ἐκκλησία. Δέν χωρίζει διά τοῦ ἐθνικισμοῦ ἀλλά «εἰς ἑνότητα πάντας ἐκάλεσε».

Βαβέλ καί Πεντηκοστή

Τοῦ Ἐ. Χ. Οἰκονομάκου

Πρό ἔτους, τό ρωσικό πρακτορεῖο εἰδήσεων “Blagovest-info” μετέδωσε ὅτι ὁ Περιφερειάρχης τῆς Κεντρικῆς ῾Ομόσπονδης Περιφέρειας τῆς Ρωσίας, σέ ὁμιλία του στό Πανεπιστήμιο τῆς Μόσχας Lomonosov, εἶπε: “῾Ως Ρῶσος θεωρῶ ὅτι ἡ πατρίδα μας εἶναι ἡ ἐκλεκτή χώρα τοῦ Θεοῦ ... ῾Η Ρωσία πρέπει νά μείνει ἄγρυπνη καί νά φυλάει τά ἐδάφη της καί τήν κουλτούρα της· ἄς εἴμαστε περήφανοι πού ταχτήκαμε νά ζοῦμε στή Ρωσία, τήν ἐκλεκτή χώρα τοῦ Θεοῦ” (ἱστοσ. portal-credo.ru)! Τά λόγια αὐτά τοῦ Ρώσου ἀξιωματούχου προκαλοῦν θαυμασμό. Παρά τόν 70ετή πόλεμο κατά τῆς πίστεως ἐκ μέρους τῆς μαχητικῆς ἀθεΐας, ἔρχονται σήμερα Ρῶσοι πολιτικοί νά περηφανεύονται δημοσίως γιά τήν πίστη τους στό Θεό! “Μεγάλα τά τῆς πίστεως κατορθώματα”!

Σέ ἄλλη ἀνάγνωση, οἱ δηλώσεις αὐτές, ἐν τούτοις, ἀνασύρουν τόν παλιό προβληματισμό τῶν σχέσεων ἔθνους καί ᾿Εκκλησίας. Κατ᾿ ἀρχήν, ἡ σύζευξη τῶν ἐθνῶν μέ τήν ᾿Εκκλησία εἶναι σύμφωνη πρός τίς θεῖες προδιαγραφές, πού ἴσχυσαν γιά τό χτίσιμό Της. Τό Πανάγιο Πνεῦμα ἵδρυσε τήν ᾿Εκκλησία κατά τήν Πεντηκοστή, μέ σκοπό νά ζυμωθεῖ ἱεραποστολικά μέ τά ἔθνη. Νά γίνει “τοῖς πᾶσι τά πάντα, ἵνα πάντως τινάς σώσῃ” (πρβ. Α΄ Κορ. θ΄ 22). ῎Ετσι, ἡ ᾿Εκκλησία πορεύτηκε δυναμικά στούς λαούς, ὄχι, ὅμως, σάν εἰσβολέας, οὔτε σά δύναμη κατοχῆς. Δέν ἦταν στούς στόχους Της νά ἐγκαθιδρύσει μιά Pax Christiana. Πνέοντας σάν αὔρα λεπτή ἀναζωογόνησε τούς λαούς. Μίλησε τή γλῶσσα τοῦ πολιτισμοῦ τους καί υἱοθέτησε μέσα ἐκφράσεως γιά τήν εὐσέβεια καί τή λατρεία Της, συμβατά πρός τό κήρυγμά Της, πού ταίριαζαν συνάμα στήν ἰδιοσυγκρασία τους. ῎Εγινε ἡ ᾿Εκκλησία κάθε λαοῦ, ἀπό τίς ᾿Ινδίες καί τή μακρυνή Κίνα, μέχρι τίς ἐσχατιές τῶν Βρετανικῶν νησιῶν, καί ἀπό τήν Αἰθιοπία μέχρι τήν παγωμένη Σκανδιναβία.