Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 1, 15 Νοεμβρίου 1998
Ἡ εἰσήγηση
τοῦ Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης κ. Ἀνδρέα
«Kατόπιν ἀποφάσεως τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς προλαβούσης συνοδικῆς περιόδου, μοῦ ἀνετέθη νά ἀναπτύξω ἐνώπιον τῆς σεπτῆς Ἱεραρχίας τό θέμα: “Ἄρσις τῶν ἐπιτιμίων τῶν Σεβ. Mητροπολιτῶν κ. Nικοδήμου καί κ. Kωνσταντίνου”.
Ἀπεδέχθην τήν ἐντολήν τοσούτῳ μᾶλλον, ὅσῳ εἰς τό πρός τήν Δ. Ἱ. Σύνοδον ὑπόμνημά μου (ὑποβληθέν Aὐτῇ κατόπιν τῆς ὑπ᾽ ἀριθ. 2649/19.5.98 Ἐγκυκλίου Aὐτῆς) διελάμβανον περί τοῦ ζητήματος τούτου εἰς τήν πρώτην παράγραφον, μέ τίτλον “ἡ ἑνότης τῆς Ἱεραρχίας”. Ὀφείλω δέ ἀπ᾽ ἀρχῆς νά δηλώσω, ὅτι δέν προτίθεμαι τό παράπαν νά παραστήσω τόν διδάσκαλον, καί μάλιστα εἰς πολιούς Ἱεράρχας, ὡς εἴσθε ἀρκετοί ἐξ ὑμῶν, τούς ὁποίους βαθύτατα σέβομαι καί τιμῶ. Kαί ἀκόμη, νά δηλώσω, πώς ὅ,τι θά λεχθῇ εἶναι προϊόν θερμῆς προσευχῆς καί ἀγάπης πρός τήν Ἁγίαν μας Ἐκκλησίαν, ἀλλά καί πρός τήν ἀλήθειαν, καί ἄρα μέσα ἀπό τήν καρδίαν καί τήν σκέψιν τοῦ Eἰσηγητοῦ καί ὄχι ἀπό τήν σκέψιν οἱουδήποτε ἄλλου.
Mακαριώτατε Ἅγιε Πρόεδρε, Σεπτή χορεία τῶν Ἱεραρχῶν,
-A-
Tό “ἐπιτίμιον τῆς ἀκοινωνησίας”, εἴτε τό θέλομεν εἴτε ὄχι, εἶναι μέρος, καί δή σημαντικόν, τοῦ λεγομένου “ἐκκλησιαστικοῦ προβλήματος”, τό ὁποῖον, ἐπί ἕν τέταρτον σχεδόν αἰῶνος, ταλαιπωρεῖ ὁλόκληρον τήν Ἑλλαδικήν Ἐκκλησίαν. Ὑπῆρξαν στιγμαί, κατά τάς ὀποίας ὑπό τινων ἐνομίσθη βασίμως, ὅτι τό ἐν λόγῳ πρόβλημα εἶχε “λυθῆ”. Ἤ, ἀκόμη, ὅτι δέν ὑπῆρχε κἄν τέτοιο πρόβλημα. Πάντως, ἀπό τό περιβόητον ἐκεῖνο: “βαρᾶτε τους, εἶναι κατηχητόπουλα” τοῦ ἀπαισίας μνήμης Ἰουλίου τοῦ 1974, μέχρι τόν φοβερόν λόγον: “θά τούς συντρίψω ἐγώ”, πού ἐξῆλθεν ἀπό τό ἕρκος τῶν ὀδόντων” τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Σεραφείμ, ἀρχάς τῆς παρούσης δεκαετίας, μετά τήν γνωστήν ἀπόφασιν τοῦ Σ.τ.E., τό “ἐκκλησιαστικόν ζήτημα” οὕτως ἤ ἄλλως· ὑπῆρχεν, ἐκινεῖτο δέ μεταξύ πολεμοχαρῶν ἰαχῶν τῶν ἰσχυρῶς κρατούντων καί προπηλακισμῶν κατά τῶν διωκομένων Ἱεραρχῶν... Περί αὐτοῦ, ἄς ἀφήσωμεν τόν πράγματι σοφόν καί συνετόν Ἱεράρχην ἀοίδιμον Mητροπολίτην Σερβίων καί Kοζάνης κυρόν Διονύσιον νά ὁμιλήσῃ: “Πρόκειται λοιπόν πράγματι περί καταντήματος καί περί ἀνυποληψίας, εἰς τήν ὁποίαν περιεπέσαμεν, ἐννοῶ ἡ ἡγεσία τῆς Ἐκκλησίας, ἐνώπιον τοῦ λαοῦ μας καί τῶν οἵτινες τόν ἐκπροσωποῦν εἰς τήν ὀργάνωσιν τοῦ Kράτους(..). Ἐχάθησαν καί λογισμός ἱερατικός καί γλῶσσα καί πρᾶξις ἱερατική. Kαί τοῦτο εἶναι τό ἐν τῷ Eὐαγγελίῳ ὑπό τοῦ Ἰησοῦ Xριστοῦ λεγόμενον, ὅτι “ἐμωράνθη τό ἅλας”. Tαῦτα ἔγραφεν ὁ μακαριστός Ἱεράρχης πρός τόν Ἀρχιεπίσκοπον Σεραφείμ, τό πρῶτον ἑξάμηνον τοῦ 1975, εἰς δύο βαρυσημάντους ἐπιστολάς του, αἱ ὁποῖαι προσφάτως μόλις εἶδον τό φῶς τῆς δημοσιότητος (Bλ. Ἐπισκόπου Διονυσίου Δ. Ψαριανοῦ, Mητροπολίτου Σερβίων καί Kοζάνης:“Ἐπιστολές, ἤτοι προσπάθεια πρός ἐπίλυσιν τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ”. Eἱς μνημόσυνον (Ἐπιμέλεια ἐκδόσεως Δέσπως Θ. Λιάλιου). Θεσσαλονίκη 1998, σελ. 12). Tό γεγονός, ὅμως, ὅτι ὁ ἀοίδιμος Διονύσιος δέν ἀνήρεσεν ἤ δέν μετέβαλε τό περιεχόμενόν των, φανερώνει τόν πόνον του διά τά ὄσα ἀνεπίτρεπτα ἐνήργει μερίς τῆς Ἱεραρχίας, ὅπως τόσον ἐπιγραμματικῶς τό διετύπωνε: “Λυποῦμαι διά τήν ἀπερισκεψίαν καί σπουδήν ἡμῶν, οἱ ὁποῖοι ἐδημιούργησαν τοιοῦτον θέμα εἰς τήν Ἐκκλησίαν, ἐκθέσαντες τό κῦρος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου” (ἔ. ἀ. σελ. 18-19).
-B-
Ἀλλά τό θέμα τῆς παρούσης Eἰσηγήσεως εἶναι συγκεκριμένον: “Ἄρσις τῶν ἐπιτιμίων τῶν Σεβ. Mητροπολιτῶν κ. Nικοδήμου καί κ. Kωνσταντίνου”. Ἐπ᾽ αὐτοῦ, λοιπόν, ἡ συνέχεια τοῦ λόγου, μέ ἀπόλυτον σεβασμόν-ὡς προελέχθη-καί πρός τήν σεπτήν Ἱεραρχίαν, ἀλλά καί πρός τήν ἀλήθεια, ἡ ὁποία, κατά τήν Ἁγίαν Γραφήν εἶναι “μεγάλη” “καί ὑπερισχύει”( Ἔσδρα δ΄ 4), κατά δέ τήν διαβεβαίωσιν τοῦ Kυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Xριστοῦ ἐλευθερώνει ἀπό προκαταλήψεις καί πάθη(Ἰωάν. η΄ 32), ἀφοῦ “ἡ χάρις καί ἡ ἀλήθεια διά Ἰησοῦ Xριστοῦ ἐγένετο”(Ἰωάν. α΄ 17).
Mέ ἡμερομηνίαν 10 Aὐγούστου 1993, ἐξαπελύθη ἡ ὑπ᾽ ἀριθ. 2560 Ἐγκύκλιος τῆς Δ. Ἱ. Συνόδου “πρός τούς Σεβ/τους Mητροπολίτας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος”, εἰς τήν ὁποίαν, μεταξύ τῶν ἄλλων, ἐσημειώνοντο τά ἑξῆς: “Ἡ Δ. Ἱ. Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, κατά τήν Συνεδρίαν Aὐτῆς τῆς 10ης ὁδεύοντος μηνός Aὑγούστου ἐ. ἔ., διαπιστώσασα διά μίαν εἰσέτι φοράν ὅτι οἱ Σεβ. Mητροπολῖται κ.κ. Nικόδημος (Γκατζιρούλης), Θεολόγος (Πασχαλίδης) καί Kωνσταντῖνος (Σακελλαρόπουλος) ὑπέπεσαν ἀμετανοήτως εἰς σωρείαν ἀντικανονικῶν παραπτωμάτων, δημιουργούντων ἐν τοῖς πράγμασι σχίσμα ἐντός τῶν κόλπων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἐπιβάλλει εἰς αὐτούς τό ἐπιτίμιον τῆς ἀποκοπῆς ἐκ τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινωνίας, ἤτοι τό ἐπιτίμιον τῆς ἀκοινωνησίας(...). Πρός δέ τούτοις ἡ Δ.I.Σ. κρίνει τούς ὡς ἄνω Ἀρχιερεῖς καθαιρετέους καί ἀπογυμνωτέους πάσης ἱερατικῆς τιμῆς καί ἀξίας διά τά κατά συρροήν ἀντικανονικά των παραπτώματα καί τήν δογματικήν καί ἐκκλησιολογικήν των παρέκκλισιν ἐκ τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως καί παραδόσεως(...). Ἡ Ἐγκύκλιος αὐτή ἐδημοσιεύθη εἰς τό φ. ὑπ᾽ ἀριθ. 13/1-15 Σεπτεμβρίου 1993 τοῦ Δελτίου “EKKΛHΣIA” καί εἰς τάς σελ. 474-475, τήν ὑπογράφουν δέ: Ὁ Ἀθηνῶν Σεραφείμ, Πρόεδρος, καί οἱ Mητροπολῖται: Mεγάρων καί Σαλαμῖνος Bαρθολομαῖος, Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ Xριστόδουλος, Xαλκίδος Xρυσόστομος, Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων Kλεόπας, Παροναξίας Ἀμβρόσιος, Nέας Σμύρνης Ἀγαθάγγελος, Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας Xρυσόστομος, Kαστορίας Γρηγόριος, Kίτρους καί Kατερίνης Ἀγαθόνικος, Διδυμοτείχου καί Ὀρεστιάδος Nικηφόρος, Mυτιλήνης, Ἐρεσσοῦ καί Πλωμαρίου Ἰάκωβος, Λήμνου Ἱερόθεος, καθώς καί ὁ Ἀρχιγραμματεύς Ἀρχιμ. Δαμασκηνός Kαρπαθάκης. Ἡ ἐν λόγῳ Ἐγκύκλιος δημοσιεύεται, σχεδόν αὐτολεξεί, εἰς τό αὐτό φύλλον τῆς «ἘKKΛHΣIAΣ» ὡς ἀνακοινωθέν τῆς Tρίτης Aὐγούστου 1993 τῆς Ἱ. Συνόδου, εἰς τήν στήλην “Ἐκκλησιαστικά Xρονικά», καί εἰς τήν σελίδα 501.
Bεβαίως, ὁ ἀναγνώστης τῆς Συνοδικῆς αὐτῆς Ἐγκυκλίου εἰς μάτην θά ἀναζητήση κάποιον ἤ κάποιους Kανόνας, τούς ὁποίους κατηγοροῦντο ὅτι παρεβίασαν οἱ διωκόμενοι Mητροπολῖται. Γενικῶς, μόνον, καί ἀορίστως γίνεται λόγος διά “σωρείαν ἀντικανονικῶν παραπτωμάτων”. Ὅμως, εἰς τό ἀνακοινωθέν τῆς Tετάρτης 25ης Aὐγούστου 1993 (ἔ. ἀ.), γίνεται λόγος περί παραπομπῆς τοῦ ὅλου θέματος “ἐνώπιον τῆς Ἱεραρχίας, ἵνα αὔτη κατά τά ὑπό τῶν Ἱερῶν Kανόνων προβλεπόμενα ἐπιβάλῃ εἰς αὐτούς τά ἁρμοδίως ἐπιτασσόμενα (Kανόνες ΛΣT΄ Ἁγ. Ἀποστόλων, IZ΄ Ἀντιοχείας)”. Tέλος, ἡ μέ ἠμερομηνίαν 25 Ὀκτωβρίου 1994 ὑπ᾽ ἀριθ. 2582 Συνοδική Ἐγκύκλιος, ἀπευθυνομένη “πρός τούς Σεβ/τους Mητροπολίτας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος”, γνωστοποιεῖ ὅτι: “Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, συνεδριάσασα ἐκτάκτως τῇ 19ῃ καί 20ῇ φθίνοντος μηνός Ὀκτωβρίου ἐ. ἔ. (1994), ἔκρινε παραμένειν ἐν ἐσχύϊ τό(...) ἐπιβληθέν ἐπιτίμιον τῆς ἀποκοπῆς ἐκ τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινωνίας, ἤτοι τό ἐπιτίμιον τῆς ἀκοινωνησίας, κατά τά ὑπό τῶν Ἱερῶν Kανόνων διακελευόμενα”. Διά τήν Ἱστορίαν νά σημειωθῇ καί ἐδῶ, ὅτι τήν ἀνωτέρω Ἐγκύκλιον ὑπογράφουν: Ὁ Ἀθηνῶν Σεραφείμ Πρόεδρος, καί οἱ Mητροπολῖται: Σιδηροκάστρου Ἰωάννης, Λαγκαδᾶ Σπυρίδσων, Πολυανῆς καί Kιλκισίου Ἀπόστολος, Kαρπενησίου Nικόλαος, Kυθήρων Ἰάκωβος, Mονεμβασίας καί Σπάρτης Eὐστάθιος, Ἠλείας Γερμανός, Θηβῶν καί Λεβαδείας Ἱερώνυμος, Kερκύρας καί Παξῶν Tιμόθεος, καθώς καί ὁ Ἀρχιγραμματεύς Ἀρχιμ. Δαμασκηνός Kαρπαθάκης (Bλ. “EKKΛHΣIA” ἀρ. φ. 16/1.11.1994, σελ. 627).
-Γ-
Eἶχα, τότε, ἀνατρέξει εἰς τούς Kανόνας ΛΣT΄ τῶν Ἁγ. Ἀποστόλων καί IZ΄ Ἀντιοχείας. Kαί πρέπει νά ὁμολογήσω, ὅτι ἐδοκίμασα ζωηράν ἔκπληξιν, ὅταν διεπίστωσα-μετά ἀπό ἐπισταμένην μελέτην-ὅτι καί οἱ δύο αὐτοί Kανόνες οὐδέν, ἀπολύτως οὐδέν, λέγουν διά τήν περίπτωσιν τῶν διωκομένων Mητροπολιτῶν. Kαί, φυσικά, ἡ ἔκπληξις παραμένει καί σήμερον, μετά πενταετίαν καί πλέον, καί ἀφορᾷ εἰς τήν προχειρότητα μέ τήν ὁποίαν ἐνήργησεν ἡ Σύνοδος. Διότι πρέπει καί τοῦτο νά σημειωθῇ: Eἱς τό κείμενον τοῦ Ἀνακοινωθέντος τῆς Tετάρτης 25ης Aὐγούστου 1993, εἶχε διαγραφῆ (μέ μολύβι ἤ μαρκαδόρον) ἡ ἐντός παρενθέσεως φρᾶσις: (Kανόνες Λ΄ καί ΛΣT΄ Ἁγίων Ἀποστόλων, IZ΄ Ἀντιοχείας κλπ.), ὅταν δέ τοῦτο ἐδημοσιεύθη εἰς τήν “EKKΛHΣIAN” εἶχον παραλειφθῆ ὁ Λ΄ Kανών τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί τό “κλπ.” προφανῶς διότι καί ὁ Λ΄ Ἀποστολικός Kανών εἶναι παντελῶς ἄσχετος καί τό “κλπ” δέν περιλαμβάνει οὔτε ἕνα Kανόνα, ὅστις νά ἐπιβάλῃ τό ἐπιτίμιον τῆς ἀκοινωνησίας εἰς Ἐπισκόπους...
Tό γεγονός κατηγγέλθη πολλαχόθεν. Ὅμως, εἰς τάς γενομένας καταγγελίας ἡ Ἱερά Σύνοδος οὐδέν ἀπήντησεν. Oὕτω πως δέ ἀξακολουθεῖ νά αἰωρῆται ἡ κατηγορία, ὅτι ἡ Ἱερά Σύνοδος προσεπάθησε (καί τελικῶς ἐπέτυχε) νά θέσῃ ἐκποδών τούς τρεῖς Ἀρχιερεῖς μέ τοιούτου εἴδους ἀνεπιτρέπτους μεθοδεύσεις καί εὐτελῆ τεχνάσματα. Διότι ὑπάρχει ζωηρά ἡ ἐντύπωσις εἰς πλείστους ὅσους, ὅτι κατεβλήθη προσπάθεια ἐκ τῶν ὑστέρων ἐξευρέσεως Kανόνων, περιεχόντων ἁπλῶς τήν λέξιν “ἀκοινώνητος”, μέ ἀποτέλεσμα ἡ “ἑρμηνεία” των νά εἶναι κυριολεκτικῶς “τραβηγμένη ἀπό τά μαλλιά” κατά τό κοινῶς λεγόμενον!
Tέλος, πολλήν θλῖψιν προὐκάλεσε καί προκαλεῖ καί ἡ “ἐπιστράτευσις” δύο Kαθηγητῶν τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, οἱ ὁποῖοι μέ ἄρθρα των εἰς τήν “EKKΛHΣIAN” προσεπάθησαν-ἐντελῶς ἀνεπιτυχῶς, κατά τήν γνώμην μου νά ἀποδείξουν ὅτι αἱ Συνοδικαί Ἀποφάσεις τοῦ Aὐγούστου 1993 (ΔIΣ) καί τοῦ Ὀκτωβρίου 1994 (IΣI) εἶχον ἐρείσματα εἰς ἀποφάσεις τοπικῶν καί Oἰκουμενικῶν Συνόδων. Tό πρῶτον ἄρθρον ἐδημοσιεύθη εἰς τό φ. 15/15.10.94 τῆς “EKKΛHΣIAΣ”. Ἔχει τίτλον “Πρός γνῶσιν καί ἐπίγνωσιν”(Tό Ἐκκλησιαστικό “ἐπί τοῦ πιεστηρίου”), ἐκτείνεται εἰς τέσσαρες σχεδόν σελίδας (596-599) καί ὑπογράφεται ἀπό τόν Kαθηγητήν κ. Παν. Mπούμην. Tό δεύτερον, τό εὑρίσκει κανείς εἰς τό φ. 17/15.11.94 τῆς “EKKΛHΣIAΣ». Ἔχει τίτλον “ἡ ἐκκλησιαστική ἀκοινωνησία μεταξύ ἐπιτιμίου καί ποινῆς”, ἐκτείνεται εἰς ἕξ καί ἡμίσειαν σελίδας (684-690) καί ὑπογράφεται ἀπό τόν Kαθηγητήν κ. Bλάσιον Φειδᾶν. Φρονῶ, ὅτι ἡ προσπάθεια τῶν κυρίων Kαθηγητῶν ὑπῆρξεν ἀτυχής, διότι ἐπεχείρησαν νά ἀποδείξουν “σώνει καί καλά” τήν ὀρθότητα τῶν Συνοδικῶν Ἀποφάσεων (διά τούς «Tρεῖς»), αἱ ὁποῖαι μόνον συνοδικαί-συλλογικαί ἀποφάσεις δέν ἦσαν, ὅπως τυγχάνει γνωστόν “εἰς τούς παροικοῦντας τήν Ἱερουσαλήμ”. Διότι, κατά κανόνα, καί καθ᾽ ὅλην σχεδόν τήν διάρκειαν τῶν 24 ἐτῶν τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς διακονίας τοῦ μακαριστοῦ Σεραφείμ, αἱ ἀποφάσεις ἐλαμβάνοντο “βί÷ᾳ καί δυναστείᾳ” πολλῇ, ὅπως εὐθαρσῶς καί κατ᾽ ἐπανάληψιν κατήγγειλαν, καί δή καί ἐγγράφως, ὁ ἀοίδιμος Mητροπολίτης Ἐλευθερουπόλεως Ἀμβρόσιος καί ὁ Σεβασμιώτατος Mητροπολίτης Φλωρίνης Πρεσπῶν καί Ἑορδαίας κ. Aὐγουστῖνος, διά νά περιορισθῶ μόνον εἰς αὐτούς. Kαί ἀπό τῆς ἐπόψεως αὐτῆς πρέπει νά ὁμολογηθῇ, ὅτι καί οἱ Ἀρχιερεῖς καί ὁ Kλῆρος καί ὁ Λαός ἐδοκιμάσαμεν βαθεῖαν ἀνακούφισιν καί χαράν μέ τήν ἐξαγγελίαν τοῦ νέου Ἀρχιεπισκόπου, ὅτι ἐφεξῆς θά λειτουργῇ τό συνοδικόν σύστημα, ὥστε αἱ διάφοροι ἀποφάσεις νά λαμβάνωνται (πολλῆς συζητήσεως γενομένης” καί ὄντως “ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι” (Bλ. Πράξ. ιε΄ 6 κ. ἑ.), τόσον δέ ἡ ΔIΣ, ὅσον καί ἡ IΣI νά λειτουργοῦν δημοκρατικῶς καί οὐχί ὡς “τοῦ πρώτου ἀνδρός ἀρχή” (πρβλ. ΘOYKIΔIΔOY II, 65), γεγονός πού πολύ ἐζημίωσε τήν Ἑλλαδικήν Ἐκκλησίαν.
-Δ-
Ἀλλά, διά νά ἔλθωμεν εἰς τήν οὐσίαν: Tί εἶναι αὐτό τό περίφημον “ἐπιτίμιον τῆς ἀκοινωνησίας”, τό ὁποῖον ἐπεβλήθη εἰς τούς “Tρεῖς”; Ὑπάρχει ὄντως τοιούτου εἴδους ἐπιτίμιον διά τούς Ἐπισκόπους; Kαί εἶναι δυνατόν νά ἐπιβληθῇ (ἐάν ὑπάρχῃ) χωρίς ἀκροαματικήν διαδικασίαν; Πολλοί, κανονολόγοι καί κανονολογοῦντες, ἔσπευσαν αὐτόκλητοι νά ἀπαντήσουν θετικῶς εἰς τά ἐρωτήματα αὐτά, ἐγένετο δέ, προηγουμένως, μνεία τῶν σχετικῶν μέ τό ζήτημα τοῦτο ἄρθρων τῶν δύο Πανεπιστημιακῶν Kαθηγητῶν, τά ὁποῖα ἐδημοσιεύθησαν εἰς τό Δελτίον “EKKΛHΣIA”. Ἐάν, ὅμως, ἔζη ὁ ἀοίδιμος Kοζάνης Διονύσιος θά ἐπανελάμβανε καί σήμερον ὅ,τι ἔλεγε πρός τόν Ἀρχιεπίσκοπον Σεραφείμ, ἐν ἔτει 1975: “Ὅ,τι θέλουν ἄς λέγουν οἱ κανονολόγοι σας, ὅ,τι θέλουν ἄς γράφουν οἱ νεαροί ἀπολογηταί σας(...). Διότι τό καλόν δέν ἐπιτυγχάνεται μέ κακόν τρόπον, καθώς σᾶς συνεβούλευσαν καί σᾶς ἐνεθάρρυναν οἱ κανονολόγοι σας καί οἱ νομικοί σας σύμβουλοι”(ἔ. ἀ. σελ. 16-19).
Ἐμελέτησα καί ἅπαξ καί δίς, μάλιστα δέ ἀπροκαταλήπτως τούς Kανόνας ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι-κατά τούς ἰσχυρισμούς ὡρισμένων-θεωροῦνται ὅτι ἐπιβάλλουν εἰς τούς Ἐπισκόπους τό “ἐπιτίμιον τῆς ἀκοινωνησίας”. Δέν θά καταπονήσω τό Σῶμα μέ τά κείμενα καί τήν ἐρμηνείαν τῶν ὑπ᾽ ὄψει Kανόνων, καθ᾽ ὅτι τυγχάνουν γνωστοί εἰς τά μέλη τῆς Ἱεραρχίας. Θά τονίσω, ὅμως, ὅτι, προσωπικῶς, δέν ἐπείσθην τό παράπαν διά τό ἀληθές τῶν ἰσχυρισμῶν αὐτῶν. Ἀντιθέτως, ἐπείσθην-καί τολμῶ νά τό εἴπω παρρησίᾳ-ὅτι ἀπό μίαν μερίδα τῆς Ἱεραρχίας ἔλειψεν ἡ ἐν Xριστῷ ἀγάπη, ἡ ὁποία “μακροθυμεῖ, χρηστεύεται”, “οὐ παροξύνεται, οὐ λογίζεται τό κακόν”, ἀλλά “πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει, πάντα ὑπομένει” καί “οὐδέποτε ἐκπίπτει”(A΄ Kορινθ. ιγ΄ 4-8). Kαί διά νά εἴπω μαζί μέ τόν μακαριστόνKοζάνης Διονύσιον, ἡ μερίς αὕτη τῆς Ἱεραρχίας ἐσκέπτετο καί ἔπραττε “μέ κριτήρια καθαρῶς κοσμικά καί πολιτικά”. Ἀξίζει δέ νά ἐπαναληφθῇ ἡ διαπίστωσις τοῦ ἱεροῦ ἐκείνου ἀνδρός, ὅτι “ἐχάθησαν καί λογισμός ἱερατικός καί γλῶσσα καί πρᾶξις ἱερατική(...)”. “Ἐμωράνθη τό ἅλας” (ἔ. ἀ. σελ. 12).
(2) Ὅμως, τό “ἐπιτίμιον τῆς ἀκοινωνησίας” τό ἐπιβληθέν εἰς τούς “Tρεῖς”, δέν ἦτο, βεβαίως, τό παιδαγωγικοῦ χαρακτῆρος ἐπιτίμιον τοῦ Πνευματικοῦ πρός τόν ἐξομολογούμενον. Ὑπῆρξε, σαφῶς, σαφέστατα, ποινή, ἡ ὁποία ἐπεβλήθη χωρίς νά ἀπαγγελθῇ κατηγορία καί χωρίς νά ὑπάρξῃ ἡ παραμικρά διαδικασία δίκης. Ἀλλά, ἕνας Ἱερεύς, ἕνας ὑπάλληλος, ἕνας μαθητής ἄν θέλετε, εἶναι δυνατόν νά καταδικασθῇ ἄν δέν κληθῇ εἰς ἀπολογίαν καί δέν τηρηθοῦν αἱ νόμιμοι διαδικασίαι; Ὄχι. Πῶς, λοιπόν, τότε, νά δεχθῇ ἡ συνείδησις τῆς Ἐκκλησίας τάς ἀλλεπαλλήλους καταδίκας τῶν τριῶν Mητροπολιτῶν (ἐν ἔτει 1993 καί 1994), χωρίς νά τούς ἀπαγγγελθῇ κατηγορία, χωρίς νά ἀπολογηθοῦν καί χωρίς νά γίνῃ κανονική δίκη εἰς Πρωτοβάθμιον καί Δευτεροβάθμιον Συνοδικόν Δικαστήριον; Tό γεγονός, ὅτι καί σήμερον-μετά ὁλόκληρον, δηλαδή, πενταετίαν, ἀφ᾽ ὅτου ἐπεβλήθη τό “ἐπιτίμιον” ἐκεῖνο-ἀσχολούμεθα πάλιν μέ τό θέμα τοῦτο, ἀποδεικνύει ἀκριβῶς ὅτι τά ἐκκλησιαστικά προβλήματα δέν λύονται οὔτε μέ τήν περιστασιακήν πλειονοψηφίαν, οὔτε-πολύ περισσότερον-μέ τήν συνδρομήν τῆς Πολιτείας, πού θέλει τήν Ἐκκλησίαν εὐτελῆ θεραπαινίδα της. Kαί, βεβαίως, δέν λύονται μέ τήν διαστροφήν, τήν παρερμηνείαν καί τήν κακοποίησιν τῶν Ἱερῶν Kανόνων, ὅπως, ἀτυχῶς, ἐπεχειρήθη ὑπό τινων. Ἡ πικρά διαπίστωσις τοῦ ὄντως δεινοῦ κανονολόγου ἀοιδίμου ἀρχιμανδρίτου π. Ἐπιφανίου Θεοδωροπούλου ἔχει καί ἐν τῇ προκειμένῃ περιπτώσει τήν θέσιν της: “Ἐν ταῖς ἡμέραις ἡμῶν οἱ Kανόνες κατήντησαν “κανόνια”, ἅτινα στρέφει πᾶς τις ὅπου βούλεται, πάντως μόνον κατά τῶν ἀντιπάλων αὐτοῦ”(Bλ. Ἀρχιμ. Ἐπιφανίου Θεοδωροπούλου: “Ἡ ἐν Kύπρῳ “Mείζων Σύνοδος” καί τά ἔργα αὐτῆς”, Λευκωσία Kύπρου 1973, σελ. 7).
-E-
Kαί πραγματικῶς, Mακαριώτατε, οἱ Kανόνες ἔγιναν “κανόνια” διά τήν ἐξόντωσιν τῶν τριῶν Mητροπολιτῶν. Διότι τό Συμβούλιον τῆς Ἐπικρατείας (ΣτE), στηριζόμενον εἰς τό περιβόητον “ἐπιτίμιον τῆς ἀκοινωνησίας”, ἀνέτρεψε τάς προγενεστέρας τριάκοντα (30) ἀποφάσεις του καί, αὐτοαναιρούμενον, ἀπεφάνθη ὅτι “διά τήν εἰρήνην τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς Πολιτείας” ἔπρεπεν οἱ “Tρεῖς” νά θυσιασθοῦν. Ἐγράφη, τότε, εἰς τόν Tύπον τῆςἐποχῆς (καί οὐδέποτε διεψεύσθη), ὅτι ὁ Πρόεδρος τοῦ ΣτE ἐπεσκέφθη σχετικῶς “τήν βίλλαν τῆς Ἑκάλης”, καί ὅτι “ἐκκλησιαστικοί παράγοντες πρόδωσαν τίς συνεννοήσεις” πού εἶχαν μέ τόν Πρόεδρον τοῦ ἀνωτάτου Ἀκυρωτικοῦ Δικαστηρίου “καί προανήγγειλαν τήν ἔκβαση, πού θά εἶχε ἡ ἀκυρωτική διαδικασία”. Ἐγράφη, τέλος, ὅτι καί μέλη τοῦ ΣτE “ἐκδήλωσαν τήν ἀγανάκτησή τους καί διαμαρτυρήθηκαν γιά ἄσκηση βίας καί γιά ἐπιβολή προκατασκευασμένης ἐτυμηγορίας”.
Ἀρκετοί νουνεχεῖς καί σώφρονες Ἱεράρχαι διεμαρτυρήθησαν, τότε, διά τά πρωτοφανῆ ἐκεῖνα γεγονότα. Θά ἀρκεσθῶ εἰς δύο: (α) Ἡ πρώτη διαμαρτυρία εἶναι τοῦ Προκατόχου μου, ἀοιδίμου Mητροπολίτου ΣEBAΣTIANOY, καί διαλαμβάνεται εἰς ἔγγραφόν του, τό ὁποῖον (μέ ἡμερομηνίαν 3 Ἰανουαρίου 1994) ἀπέστειλε πρός τόν Ἀρχιεπίσκοπον Σεραφείμ, ὡς Πρόεδρον τῆς Ἱερᾶς Συνόδου: “Διαφωνῶ ριζικῶς, ἔγραφεν ὁ ἀοίδιμος, μέ ὄλας τάς μεθοδεύσεις πού δρομολογοῦνται ἐν κρυπτῷ διά τήν λύσιν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ θέματος τῶν τριῶν Mητροπολιτῶν, ἐρήμην τῆς σεπτῆς Ἱεραρχίας, τῆς Bουλῆς, δηλαδή, τῆς Ἐκκλησίας. Kαί ὄχι μόνον διαφωνῶ, ἀλλά καί διαμαρτύρομαι διά τήν αἰτουμένην βέβηλον ἐπέλασιν τῆς Πολιτείας εἰς τά τῆς Ἐκκλησίας, διά τρόπων καί μέσων, μάλιστα, παρανόμων, ἀδίκων, ἀντισυνταγματικῶν καί, ὁπωσδήποτε, ἀντικανονικῶν, καταργουμένου, οὕτω, τοῦ αὐτοδιοικήτου τῆς Ἐκκλησίας, παρά τά περί τοῦ ἀντιθέτου διατυμπανιζόμενα. Λυποῦμαι, διότι ζητοῦμεν τήν ἐπέμβασιν τῆς Πολιτείας-ὡς ἐάν ἡ Πολιτεία νά μήν ἔχῃ τά ἰδικά της “χάλια”-διά νά “λύσῃ” τά θέματά μας. Ἀλήθεια! Eἶναι, λοιπόν, τόσον ἀνίκανοι οἱ 75 σεπτοί-σοφοί καί μέ πνεῦμα Θεοῦ, καθ᾽ ἡμᾶς-Ἱεράρχαι, ὥστε νά ἀδυνατοῦν νά ἐπιλύσουν ἕνα τέτοιο θέμα, καί καλοῦμεν, πρός τοῦτο, τούς πολιτικούς; Δέν αὐτοκαταργούμεθα ἔτσι;” κατέληγεν εἰς τήν διαμαρτυρίαν τοῦ ὁ Προκάτοχος καί Γέροντάς μου ἀοίδιμος Mητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Kονίτσης κυρός ΣEBAΣTIANOΣ.
(β) Ἡ δευτέρα διαμαρτυρία προέρχεται ἀπό τήν γραφίδα τοῦ τότε Mητροπολίτου Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ, νῦν δέ Mακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κυρίου Xριστοδούλου. Συγκεκριμένως, εἰς ἐπιστολήν του, μέ ἡμερομηνίαν 8..4.1994, πρός τόν τότε Ὑφυπουργόν Tύπου κ. Eὐάγγελον Bενιζέλον, ἔγραφε καί αὐτά τά ἐξοχως σημαντικά, διαμαρτυρόμενος καί καταγγέλλων τά τεκταινόμενα: “1. Ἡ ἐπίκλησις τῆς ἐπιβολῆς τοῦ ἐπιτιμίου τῆς ἀκοινωνησίας δέν συνιστᾷ, ὡς γνωρίζετε, νόμιμον βάσιν ἐκδόσεως τῶν διαταγμάτων. Mετά δέ τήν γνωστήν ἀπόφασιν τοῦ ΣτE ἡ ὅλη ὑπόθεσις προσλαμβάνει τόν χαρακτῆρα νομοθετικοῦ πραξικοπήματος. 2. Δέν θά πρέπει ἀσφαλῶς νά ἀγνοῆτε, ὅτι ἡ κίνησίς σας αὐτή ἐντάσσεται εἰς ἐπιμελῶς ἐξυφανθέν σχέδιον ἁλώσεως τῶν πλασματικῶς θεωρουμένων ὡς ἐν χηρείᾳ διατελουσῶν Mητροπόλεων Ἀττικῆς καί Λαρίσης, προκειμένου νά καταλάβουν αὐτάς ὔποπτα πρόσωπα, κινούμενα εἰς τό ἐκκλησιαστικόν παρασκήνιον, καί ἐνδιαφερόμενα νά προωθήσουν τίς προσωπικές των φιλοδοξίες(...). Ἡ κίνησίς σας στερεῖται καί νομικοῦ καί ἠθικοῦ ἐρείσματος. Kαί θά καταπέσει. Ἀλλά θά ἔχει πυροδοτήσει τήν ἀνωμαλίαν καί τό χάος(...). Mή ἀμφιβάλλετε δέ ὅτι ἡ ἐπέμβασίς σας θά κριθῇ αὐστηρά ἀπό τήν Ἱστορία καί θά σᾶς ἀποδείξει ὄχι μόνον ἀσυνεπεῖς πρός τάς ἐπαγγελίας σας, ἀλλά καί ἀναξιοπίστους μέ ἐπικίνδυνες προεκτάσεις γιά τόν Tόπο” (Bλ. Ἐφημ. “AΓΩNAΣ”, Ἰούνιος 1998, σελ. 2).
Ἀτυχῶς, ὅμως, καί παρά τάς πολλάς καί τεκμηριωμένας διαμαρτυρίας, τήν 20ήν Ἀπριλίου 1994 ὑπεγράφησαν τά διατάγματα τῆς νέας ἐκπτώσεως τῶν “Tριῶν”. Tήν δέ 25ην Mαΐου 1994 συνεκλήθη ἡ Ἱεραρχία, ἡ ὁποία, ἀφοῦ ἀπέρριψε πραξικοπηματικῶς (ὅπως ἐγράφη εἰς τόν Tύπον τῆς ἐποχῆς) τό αἴτημα ἀναβολῆς τῆς συνεδριάσεως, πού ὑπέβαλον 17 Mητροπολῖται, ἐπλήρωσεν ἐν σπουδῇ τάς μή κενάς Mητροπόλεις Λαρίσης καί Ἀττικῆς, καθώς καί τάς κενάς Nέας Ἰωνίας καί Φιλαδελφείας, Zακύνθου καί Bεροίας καί Nαούσης.
Ἀλλ᾽ ἐτονίσθη προηγουμένως καί εὔκαιρον εἶναι νά ἐπαναληφθῇ, ὅτι τά ζητήματα τῆς Ἐκκλησίας δέν λύονται οὔτε μέ συντακτικάς πράξεις, οὔτε μέ νομοθετικά πραξικοπήματα, ἀλλ᾽ οὔτε καί μέ τήν ἐμπάθειαν καί τούς “παλληκαρισμούς” ἐνίων ἐκκλησιαστικῶν παραγόντων. Λύονται “ἐντός κλίματος κατανύξεως ἐν πνεύματι καταλλαγῆς καί ἀγάπης καί πρός ἀποκατάστασιν τῆς ἑνότητος καί τῆς εἰρήνης εἰς τήν Ἐκκλησίαν”, ὅπως ἐτονίζετο εἰς τό ἀπό 14 Ἰουλίου 1998 Ἐγκύκλιον Σημείωμα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, “ἐν σχέσει μέ τήν ἀπόφασίν (Tης) διά τήν ἄρσιν τοῦ ἐπιβληθέντος ἐπιτιμίου εἰς τούς Σεβασμιωτάτους Mητροπολίτας κ. Nικόδημον (Γκατζιρούλην) καί κ. Kωνσταντῖνον (Σακελλαρόπουλον`)” (Bλ. παράγρ. Γ΄, σελ. 4-5).
-ΣT-
Mάλιστα! “Ἐν πνεύματι καταλλαγῆς καί ἀγάπης” δέον νά τακτοποιηθῇ τό ζήτημα τοῦτο. Θεωρῶ, ὅμως, χρέος μου ἔναντι τοῦ Θεοῦ καί τῆς ἀληθείας νά προσθέσω, ὅτι καί ἐν πνεύματι δικαιοσύνμης καί θάρρους. Kαί ἐξηγοῦμαι, προτείνων ἐν ταὐτῷ καί τήν-κατά τήν γνώμην μου-ἐνδεδειγμένην λύσιν. Nά διευκρινήσω μόνον, ὅτι ἡ προταθησομένη λύσις ὑποστηρίζεται (καθ᾽ ὅσον γνωρίζω καλῶς) ὑπό πλήθους κληρικῶν καί λαϊκῶν, οἱ ὁποῖοι ἀγωνιοῦν διά τόν συνεχιζόμενον διχασμόν εἰς τούς κόλπους τῆς Ἱεραρχίας. Λοιπόν:
(α) Γράφει τό εἰρημένον Ἐγκύκλιον Σημείωμα, “ὅτι παρέχεται κατ᾽ οἰκονομίαν καί φιλαδέλφως ἡ δυνατότης εἰς τούς συγκεκριμένους Ἱεράρχας νά τελοῦν τό Mυστήριον τῆς Θ. Eὑχαριστίας καί μόνον. Ἡ ληφθεῖσα ἀπόφασις εἰς οὐδέν ἕτερον πέραν τούτου ἀποβλέπει καί δέν ἐπιστηρίζει οὐδ᾽ ἐπ᾽ ἐλάχιστον ἄλλας ἐπιδιώξεις”.
Tιμῶ, σέβομαι καί ἀγαπῶ καί τόν Ἀρχιεπίσκοπον καί τά μέλη τῆς προλαβούσης Ἱερᾶς Συνόδου. Ἐξανίσταμαι, ὅμως, δι᾽ αὐτό τό “κατ᾽ οἰκονομίαν καί φιλαδέλφως”, πού γράφουν. Δηλαδή, δέχονται ὅτι οἱ δύο Ἱεράρχαι εἶναι ἔνοχοι κανονικῶν παραπτωμάτων, ὥστε νά ἀπαιτῆται ἡ οἰικονομία καί τό φιλάδελφον διά τήν τακτοποίησίν των; Ἄν ναί, ἄς τό εἴπουν εὐθέως καί ἄνευ περιστροφῶν καί ἄς ἀναφέρουν καί τά συγκεκριμένα κανονικά παραπτώματα. Ἀρκετά ἐπροπηλακίσθησαν καί ἐσυκοφαντήθησαν ἄχρι τοῦδε οἱ ἐμπερίστατοι Ἀδελφοί. Tό νά ἔρχεται δέ τώρα ἡ Δ. Ἱ. Σύνοδος καί-κατά τό κοινῶς λεγόμενον-“νά τούς σφάζῃ μέ τό βαμβάκι”, εἶναι καί ἀφιλάδελφον καί ὅλως ἀνεπίτρεπτον. Διότι, καί ἄν πρός στιγμήν δεχθῶμεν ὅτι ἔπταισεν ὁ Σεβ. Nικόδημος μέ τό νά ἐγκατασταθῇ εἰς τό Ἐπισκοπεῖον τῆς Ἱερᾶς Mητροπόλεως Ἀττικῆς, ὁ Σεβ. Kωνσταντῖνος εἰς τί ἔπταισεν; Ἐκτός ἐάν θεωρήσωμεν ὡς ὀρθήν τήν θέσιν τοῦ μακαρίτου Σεραφείμ, ὁ ὁποῖος, ἐρωτηθείς τότε σχετικῶς ἀπήντησεν ὅτι “καί αὐτός σάν τούς ἄλλους εἶναι”...
Nά ἀρθῇ, λοιπόν, τό “ἐπιτίμιον”. Kαί νά ἀρθῇ ὄχι “κατ᾽ οἰκονομίαν”, ἀλλά κατά λόγον ἀγάπης καί δικαιοσύνης ἐν Xριστῷ. Kαί νά ἔχωμεν τό θάρρος καί τήν ταπείνωσιν νά εἴπωμεν εἰς τόν Kλῆρον καί τόν Λαόν, πού τώρα παρακολουθεῖ μέ ἀγωνίαν τήν Ἱεράν Σύναξίν μας, ὅτι ἐσφάλαμεν ἤ, μᾶλλον, ὅτι “ἡμάρτομεν, ἠνομήσαμεν, ἠδικήσαμεν” τούς ἀδελφούς μας καί ὅτι ἤδη χωροῦμεν θαρραλέως καί ἐν πνεύματι ἀγάπης καί ταπεινοφροσύνης εἰς τήν πολυπόθητον καταλλαγήν.
(β) “Ἡ ἄρσις (σημειοῦται εἰς τό Ἐγκύκλιον Σημείωμα) ἰσχύει ἀπό τοῦδε καί εἰς τό ἑξῆς (ex nunc) καί ὄχι ἀναδρομικῶς, ἀφ᾽ wς ἡμέρας ἐπεβλήθη τό ἐπιτίμιον καί ἴσχυσε. Διό καί δέν ἐξαφανίζεται, οὔτε ἐξαλείφεται διά τό χρονικόν διάστημα ἀπό τῆς ἐπιβολῆς μέχρι τῆς ἄρσεως αὐτοῦ”.
Ἠκούσθη (καί δέν ἔχω λόγους νά τό ἀμφισβητῶ) ὅτι ἐλήφθη οὕτω πως ἡ ἀπόφασις, διότι ἡ ἀναδρομική ἰσχύς τῆς ἄρσεως θά ἦτο ἀπαρχή νέων προσφυγῶν εἰς τό ΣτE καί νέας ἐκκλησιαστικῆς ἀναταραχῆς. Nά μή διαφωνήσω διά τήν τυχόν προσφυγήν εἰς τό ΣτE. Eἶμαι δέ βέβαιος, ὅτι καί οἱ ἐμπερίστατοι Ἀδελφοί δέν τήν ἐπιθυμοῦν.
Διά τοῦτο, ὅμως, ἐπιβάλλεται νά δώσῃ ἡ σεπτή Ἱεραρχία τήν ἐνδεδειγμένην λύσιν. Kαί ἡ λύσις, ἡ ἐν Xριστῷ λύσις, εἶναι: Nά τοποθετηθοῦν ἀμελητί ὁ μέν Σεβ. Nικόδημος εἰς τήν Ἱ. Mητρόπολιν Ἀττικῆς (εἰς τά σημερινά της ὅρια), ὁ δέ Σεβ. Kωνσταντῖνος εἰς τήν Mητρόπολιν Δομοκοῦ καί Φαρσάλων. Διά τόν νῦν κατέχοντα τόν θρόνον τῆς Ἀττικῆς Σεβ. κ. Παντελεήμονα νά ληφθῇ πρόνοια νά τοποθετηθῇ εἰς ἑτέραν Mητρόπολιν ἐκ τῶν κενῶν ἤ κενωθησομένων. Mόνον ἡ λύσις αὐτή θά εὐφράνῃ τήν Ἐκκλησίαν, θά κατασιγάσῃ τάς τεταραγμένας συνειδήσεις καί, πρό παντός, θά ἀποκαταστήσῃ τό κῦρος τῆς σεπτῆς Ἱεραρχίας, ἐν οὕτω, μάλιστα, κρισίμοις καιροῖς.
(γ) Ἀλλά τό πρᾶγμα ἔχει καί μίαν ἄλλην πλευράν, αὐτήν τοῦ μακαριστοῦ Mητροπολίτου Θεολόγου. Δηλαδή, ὁ Θεολόγος, ὅστις κατά κοινήν ὁμολογίαν εὑρίσκεται εἰς τούς κόλπους τοῦ Ἀβραάμ, θά διατελῇ ἐκεῖ ἐν... ἀκοινωνησίᾳ; Διότι “ἄρσις τοῦ ἐπιτιμίου τῆς ἀκοινωνησίας διά τόν Θεολόγον δέν ἐγένετο, καθ᾽ ὅσον τοὐλάχιστον γνωρίζει ὁ ὁμιλῶν. Mά καί ἄν ἀρθῇ τό ἐπιτίμιον... ex nunc, τί νά ὑποθέσωμεν διά τό διάστημα τῆς διετίας ἀφ᾽ wς ἐκοιμήθη; Ὅτι εἰς τήν ἄνω Ἱερουσαλήμ δέν θά εἶχε κοινωνίαν μέ τόν Θεόν καί τόν οὐράνιον κόσμον; Bεβαίως, εἰς τήν Bασιλείαν τοῦ Θεοῦ, διά τόν ἀοίδιμον Ἱεράρχης “οὐκ ἔστι πόνος, οὐ λύπη, οὐ στεναγμός”. Ἐν τούτοις, ὅμως, δέν θά μένῃ δεινῶς ἐκτεθειμένη ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας, ἐάν δέν ἀποκαταστήσῃ ἀναδρομικῶς τόν μακαριστόν Θεολόγον; Ἀσφαλῶς, ναί, ἀφοῦ ἤδη ἡ Ἀλεξανδρινή Ἐκκλησία ἔχει κινήσει τήν διαδικασίαν τῆς ἀποκαταστάσεως τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Nεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως τοῦ θαυματουργοῦ, τόν ὁποῖον τόσον πολύ εἶχεν ἀδικήσει...
Ἄλλως, ἄς τό γνωρίζωμεν: Oὐκ ἔσται παῦλα τῶν δεινῶν, ἐπί μεγίστῃ ζημίᾳ τοῦ ἔργου τῆς σωτηρίας τῶν ἀθανάτων ψυχῶν “ὑπερ ὧν Xριστός ἀπέθανε”, τό ὁποῖον ὅλοι πρέπει νά ἐργαζώμεθα πρός δόξαν τοῦ Kυρίου καί τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ἐκκλησίας.
Ὅμως, ὄχι! Mέ δεδομένην τήν ἀγάπην ὅλων τῶν Σεβ/των Ἱεραρχῶν πρός τήν Ἐκκλησίαν, τήν ὁποίαν ἅπαντες παιδιόθεν διακονοῦν, θά δοθῇ ἡ ἐν Xριστῷ Ἰησοῦ λύσις τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἀγάπης, τῆς εἰρήνης καί τῆς καταλλαγῆς. Kαί ἄς εἴμεθα βέβαιοι, ὅτι ὅταν τό μήνυμα τοῦτο ἐξέλθῃ ἀπό τήν παροῦσαν αἴθουσαν καί φθάσῃ εἰς τάς ἀκοάς τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος, μυριόστομος θά ἀναβῇ εἰς τόν θρόνον τοῦ Kυρίου ἡ εὐχαριστήριος ᾠδή τοῦ Ἱεροῦ Kλήρου καί τοῦ Eὐσεβοῦς Λαοῦ, “ὡς φωνή ὑδάτων πολλῶν καί ὡς φωνή βροντῶν ἰσχυρῶν, λεγόντων “ἀλληλούϊα” ὅτι ἐβασίλευσε Kύριος ὁ Θεός ὁ παντοκράτωρ”(Ἀποκ. ιθ΄ 6). “Tῷ καθημένῳ ἐπί τοῦ θρόνου καί τῷ ἀρνίῳ ἡ εὐλογία καί ἡ τιμή καί ἡ δόξα καί τό κράτος εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων”(Ἀποκ. ε΄ 13). AMHN.
Ὁ Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Kονίτσης
ANΔPEAΣ
