Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 145, 16 Νοεμβρίου 2004

Τό κόστος τῆς ἐλευθερίας

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου 

Ὅταν ἀκοῦτε γιά κόστος τῆς ἐλευθερίας, μή ἀφήνετε τό λογισμό σας νά πλανηθεῖ στό μακρό ἱστορικό χρονικό, πού καταγράφει τίς περιπέτειες τοῦ γένους μας, παλιές καί νεότερες, ἤ στίς ἀφόρητες ταλαιπωρίες τῶν καταπιεσμένων λαῶν τῆς σημερινῆς οἰκουμένης. Γῆ καί θάλασσα, ὁλάνθιστοι κάμποι καί ἀπρόσιτες κορφές ἐναλλάσσουν τό θρῆνο μέ τόν παιάνα τῆς δόξας, γιά κείνους, πού πάλαιψαν καί θυσιάστηκαν γιά τῆς πατρίδας τήν ἐλευθερία ἤ γιά τήν κατάλυση τῶν δομῶν τῆς κοινωνικῆς ἐκμετάλλευσης. Ἡ ἐλευθερία, ἄν ὑπάρχει καί ὅπου ὑπάρχει, εἶναι στάλαγμα τῆς θυσίας. Τοῦ πόνου. Τῆς ἄμετρης στέρησης. Τῆς αἱματηρῆς ἀντιπαράθεσης μέ τόν ἐχθρό. Τῆς γενναίας πάλης μέ τό θάνατο. Ἡ ἱστορική ἐμπειρία ὅλων μας εἶναι τόσο δυνατή καί τόσο πειστική, πού δέν ἀφήνει περιθώρια γιά ἀμφισβήτηση ἤ γιά διάφορη ἐκτίμηση τοῦ καταγραμμένου πληροφοριακοῦ ὑλικοῦ.

Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύτηκε στήν ἐφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ, 13-12-1996

Ἡ χιονοστιβάδα

(Φωτογραφία: Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ Τίκας)

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Πρωτόγνωρο τό φαινόμενο. Kαί σημαδιακό. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ περπατάει τά τελευταῖα μέτρα τῆς ἐπίγειας διαδρομῆς του. Συντάσσει τόν ἰσολογισμό τῆς μακρᾶς θητείας του στόν ἀρχιεπισκοπικό θρόνο. Στοιχειοθετεῖ τήν πνευματική του διαθήκη, πού θά τήν ἀφήση στήν κρίσι τῶν συνεργατῶν του καί τοῦ πληρώματος τῆς ἑλληνικῆς Ἐκκλησίας. Kαί αὐτή τή στιγμή, τήν ἰδιαίτερα σημαντική γιά κάθε ἡγετική φυσιογνωμία, ἀντί νά συλλέγη ἤρεμα τούς καρπούς του μόχθου του, βρίσκεται στό ἐπίκεντρο μιᾶς φοβερῆς ἀναταραχῆς. Oἱ πάντες ἔχουν στρέψει τούς προβολεῖς τῆς προσοχῆς τους στό σκοτεινιασμένο του πρόσωπο. Oἱ δημοσιογράφοι ἀναμοχλεύουν τό βοῦρκο, πού εἶναι δικό του δημιούργημα. Ὁ λαός παρακολουθεῖ μέ κρατημένη τήν ἀναπνοή τά γεγονότα καί τίς ἀποκαλύψεις καί ἐπικρίνει τόν προκαθήμενο τῆς Ἐκκλησίας, γιατί τόν θεωρεῖ ὡς κεντρικό ἥρωα καί αἴτιο τῆς διαφθορᾶς, πού ἐξευτέλισε τόν ἀρχιερατικό χιτώνα καί διέσυρε τήν ἀμώμητη Nύμφη Ἰησοῦ Xριστοῦ, τήν ἑλληνική Ἐκκλησία. Oἱ νέοι τόν ἀποστρέφονται. Oἱ ὥριμοι στήν ἡλικία φυλλομετροῦν τό χρονικό τῶν πράξεών του καί ἀγανακτοῦν. Oἱ πράξεις τῆς ντροπῆς, ὅπως ἀποκαλύπτονται ἡ μιά μετά τήν ἄλλη, κατεβαίνουν σάν ὁρμητική χιονοστιβάδα καί τόν καταπλακώνουν. Oἱ ἀνομίες καί οἱ παρανομίες, οἱ οἰκονομικές ἀτασθαλίες καί τά ἠθικά ἔκτροπα, γίνονται μιά μπάλα, πού συνεχῶς μεγαλώνει καί συντρίβει τή φυσιογνωμία τοῦ πρωταγωνιστῆ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἀποσυνθέσεως. Ἔτσι, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Σεραφείμ κατάντησε νεκρός, πρίν τό κορμί του νά παραδοθῆ στή μητέρα γῆ. Bρίσκεται ἄφωνος καί ταπεινωμένος, πρίν νά τόν καλύψη τό σάβανο τῆς λησμοσύνης. Ἔχει περιβληθῆ τά ράκη τῆς ἀνυποληψίας καί της περιφρονήσεως, πρίν οἱ ἱστορικοί συντάξουν τόν ἀπολογισμό τοῦ βίου του καί παραδώσουν σέ δημόσια προβολή καί ἐκτίμησι τούς ὁραματισμούς του καί τά ἔργα του.

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Κατενώπιον τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ», α' ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 2011), σελ. 68-71

Κατενώπιον τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ

«Ἡμάρτομεν, ἠνομήσαμεν...» 

Συνιεράρχες, μέλη τοῦ Συνοδικοῦ Σώματος, τολμεῖστε μιά ἡρωϊκή ἔξοδο. «Ἀρχιερεῖς τοῦ ῾Υψίστου, ἐξέλθετε» ἀπό τούς φόβους σας καί ἀπό τή δειλή ἀπόκρυψη τῶν ἐνοχῶν σας. Πλησιάσετε τό λαό. Τά τραυματισμένα πνευματικά σας παιδιά. Τά δοχεῖα τῆς ἄμετρης λύπης. Σταθεῖτε μπροστά τους, μέ ράβδο, στηρικτική, ὄχι τήν κομπορρημοσύνη, ἀλλά τήν παρρησία τῆς ταπείνωσης. Καί «μέ ἐγκόλπιο», τή διαφάνεια τῆς συντριβῆς. Καί καταθέσετε, δίχως φαρισαϊκές ἀποκρύψεις, τήν ὁλόψυχη μετάνοιά σας στήν καρδιά τους, πού εἶναι ἡ “ἄμετρα πληγεῖσα” καί ἡ μόνη ἐξουσιοδοτημένη μέ τήν ἀποστολή νά ἐκτιμήσει τή συντριβή σας, νά συγχωρήσει τίς πράξεις σας καί νά διαγράψει τίς ἐνοχές σας.

Μή θεωρήσετε ὑποτιμητική -γιά τό ἀξίωμά σας- πράξη τό σκύψιμο τῆς ἀρχιερατικῆς σας κεφαλῆς, τήν περιβολή τοῦ «σάκκου» τῆς ἔσχατης λύπης καί τό κάθισμα «ἐπί τῆς σποδοῦ» τῆς μετάνοιας καί τῆς ἐξουθένωσης

(Ἰωνά γ΄ 6 ἑξ). Μήν ἐπιτρέψετε νά σφηνώσει στό μυαλό σας ἡ βλάσφημη ἄποψη, πώς ἡ μετάνοια εἶναι χρέος -κατ᾿ ἀποκλειστικότητα- τῶν μελῶν τῆς πνευματικῆς ποίμνης  καί δέν  εἶναι  ἐντολή δεσμευτική γιά τούς ποιμένες. Ὅλοι βαραίνουμε τήν ψυχή μας μέ ἐνοχές. Ὅλοι σπιλώνουμε τό διακόνημά μας μέ τίς παραβιάσεις τοῦ χρέους μας. Καί ὅλοι, ἔχουμε διδαχθεῖ νά προσφέρουμε, μέ στεναγμό ἐκ βάθους ψυχῆς, τήν ἀναίμακτη Θυσία «ὑπέρ τῶν ἡμετέρων ἁμαρτημάτων καί τῶν τοῦ λαοῦ ἀγνοημάτων».

Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύτηκε στήν ἐφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ, 8-11-1996

Tό ναρκωτικό

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Περίεργο τό φαινόμενο. Ἡ ἐκκλησιαστική διοίκησι προσπαθεῖ νά παγιδέψη τά πλήθη σέ μιά ἄγονη σιωπή. Ἐνεργεῖ σπασμωδικά καί ἀνέντιμα. Διεκδικεῖ γιά τόν ἑαυτό της τό δικαίωμα τῆς ἀσυδοσίας καί χρεώνει στό λαό τήν εὐθύνη τῆς ταπεινώσεως καί τῆς ἐσωστρέφειας.

Ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, δυστυχῶς στή συντριπτική πλειοψηφία της, βρίσκεται τούτη τήν ὥρα ἐκτροχιασμένη. Ὑπόσχεται ἀρχιερατική ἐντιμότητα καί ἐργάζεται ἀνέντιμη ἐμπορεία. Ὁρκίζεται συμμόρφωσι πρός τούς Ἱερούς Kανόνες τῆς Ἐκκλησίας καί ἀσκεῖ καπηλεία. Ἐπαγγέλλεται ἦθος πατερικό καί δουλεύει «ἐπιθυμίαις καί ἡδοναῖς ποικίλαις, ἐν κακίᾳ καί φθόνῳ» (Tίτ. γ΄ 3). Kαί ἐνῶ βρίσκεται σέ πλήρη ἀνακολουθία πρός τούς ὅρκους της καί πρός τίς ὑποχρεώσεις της, στρέφεται ἐναγώνια στό λαό καί  κηρύσσει τήν ὑποχρέωσι τῆς αὐτογνωσίας καί τῆς σιωπῆς, μέ τή μόνη, ἀλλά καί ἔνοχη, σκοπιμότητα, νά ἀποφύγη τήν κριτική καί νά περισώση τόν διάτρητο μανδύα τῆς ἀρχιερατικῆς ἐξουσίας. Παίρνει ὕφος σοβαρό καί ἐξουσιαστικό καί φωνάζει: Mή μιλᾶτε. Mή διαμαρτύρεστε. Δέν σᾶς πέφτει λόγος. Eἶστε τό ποίμνιο καί δέν ἔχετε τό δικαίωμα νά ἐλέγξετε τούς ποιμένες.

Κυριακή τῶν Ἁγίων Πατέρων

Πίστη: ὄραμα καί πράξη

Ἡ πίστη εἶναι ὅραμα καί πράξη. Βύθισμα στό μυστήριο καί προσωπικό βίωμα. Πλησίασμα στό Θεό καί ἐγκαινισμός διαλόγου ἀγάπης. Σχέση ὑπαρξιακή. Ἄγγιγμα χαρισματικό καί ἀναγεννητικό. Κοινωνία Θεοῦ καί ἀνθρώπου. Δημιουργοῦ καί πλάσματος. Ἐπανάπαυση στήν ἀγκαλιά τοῦ μεγάλου Πατέρα καί μετοχή στή θεία Χάρη.

Ἡ Καινή μας Διαθήκη ἀποτελεῖ καταπληκτική καί ἔγκυρη μαρτυρία αὐτῆς τῆς σχέσης. Καί τά παραδείγματα τῶν ἁγίων μας, τῶν μεγάλων ἀδελφῶν μας, πού ἀνοίχτηκαν στόν εὐρύ ὁρίζοντα τῆς πίστης, ἐπιμαρτυροῦν αὐτή τήν πραγματικότητα.

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 2003), σελ. 126

Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 144, 1 Νοεμβρίου 2004

Τά τρία δείγματα

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου 

Νωπή ἡ δημοσιογραφική φωτογράφηση καί ἡ ἀποκάλυψη τριῶν δειγμάτων ὀργανωμένου βιασμοῦ καί ἐκμετάλλευσης τῆς ἀνθρώπινης ἐλευθερίας. Τόν τελευταῖο καιρό, ἐντελῶς περιπτωσιακά, συνοδοιπόρησαν, μέ τούς ἀγέρωχους σημαιοφόρους τῶν λαμπρῶν καί ἀξιοθαύμαστων σύγχρονων ἐπιστημονικῶν καί τεχνολογικῶν ἐπιτευγμάτων καί κάποιοι σεμνοί λιτανευτές τοῦ κριτικοῦ λόγου, τῆς ἀμφισβήτησης καί τοῦ πένθους. Ποιοί εἶναι αὐτοί; Παράγοντες, πού δέν ἐντυπωσιάζονται καί δέν αἰχμαλωτίζονται ἀπό τά φανταχτερά διαφημιστικά σπότς, ἀλλά ἐρευνοῦν καί ἐκθέτουν, μέ ἀκριβοδίκαιη στάθμιση, τή συνθηματολογία τῆς δῆθεν προοδευτικότητας. Κριτικές γραφίδες, πού δέν κουράζονται ψάχνοντας, μήτε ὑποτάσσονται στήν ὀχλοβοή, καταφέρνουν νά ξεσκεπάσουν, ἔστω λίγους ἀπό τούς πολλούς, καμουφλαρισμένους, βιαστές καί ἐκμεταλλευτές τῆς ἐλευθερίας μας καί νά τούς ἀνεβάσουν στό ἐδώλιο τῆς στυπτικῆς δημοσιογραφικῆς προβολῆς.

Τό καλοκαίρι, πού μᾶς πέρασε καί μέσα στίς ἰαχές τοῦ θριάμβου γιά τά ἀθλητικά μας ἐπιτεύγματα, σημειώθηκε ἡ ἀπρόσμενη, τρομακτική ἔκρηξη, πού αἰφνιδίασε καί ἀναστάτωσε ὄχι μόνο τή στενή, ὀλυμπιακή, συγγένεια, ἀλλά ὁλόκληρη τήν ἑλληνική μας οἰκογένεια.

Μίμηση Ἰησοῦ Χριστοῦ

Ἡ μίμηση Ἰησοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι εὔκολο ἐγχείρημα. Τό ἀνέβασμα στά ὕψη τοῦ Γολγοθά δέ γίνεται χωρίς κόπο καί ἀγώνα. Εἶναι, ὅμως, ἐντολή τοῦ Κυρίου μας. Εἶναι ἦθος, πού μᾶς τό διδάσκει ἡ παρουσία Του στή γῆ μας. Εἶναι γεύση γλυκύτατη τῆς ἀγάπης, πού τήν παραχωρεῖ καί τή μεταδίδει Ἐκεῖνος, πού μᾶς «προώρισε συμμόρφους τῆς εἰκόνος τοῦ Υἱοῦ Αὐτοῦ, εἰς τό εἶναι αὐτόν πρωτότοκον ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς» (Ρωμ. η΄ 29)

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 2003), σελ. 105-106

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Ἱεροί Κανόνες καί ἐπικαιρότητα», α' ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 2000), σελ. 13-14, 185-212

Ἱεροί Κανόνες καί ἐπικαιρότητα

"...θέλησα νά ἰχνηγραφήσω, μέ ὅση δύναμη διαθέτω... τό φωτεινό πλαίσιο τῶν Ἱερῶν Κανόνων. Νά δώσω μερικές ἐκκλησιολογικές ἀναλύσεις. Καί νά ὑπογραμμίσω τήν εὐθύνη ὅλων μας γιά τή σωστή ἀνάγνωσή τους, τήν ὑπεύθυνη ἑρμηνεία τους καί τήν εὐλαβική, τήν Εὐχαριστιακή τήρησή τους."

7. Πειθαρχημένο σῶμα

«Ἐπίσκοπον κατηγορηθέντα ἐπί τινι, παρά ἀξιοπίστων ἀνθρώπων, καλεῖσθαι αὐτόν ἀναγκαῖον ὑπό Ἐπισκόπων, κᾄν μέν ἀπαντήσῃ καί ὁμολογήσῃ, ἤ ἐλεγχθείη, ὁριζέσθω τό ἐπιτίμιον. Ἐάν δέ καλούμενος μή ὑπακούσῃ, καλείσθω καί δεύτερον, ἀποστελλομένων ἐπ᾽ αὐτόν δύω Ἐπισκόπων. Ἐάν δέ καί οὕτω μή ὑπακούσῃ, καλείσθω καί τρίτον, δύο πάλιν Ἐπισκόπων ἀποστελλομένων πρός αὐτόν, ἐάν δέ καί οὕτω καταφρονήσας, μή ἀπαντήσῃ, ἡ σύνοδος ἀποφαινέσθω κατ᾽ αὐτοῦ τά δοκοῦντα, ὅπως μή δόξῃ κερδαίνειν φυγοδικῶν».

(OΔ΄ Kανών τῶν ἁγίων Ἀποστόλων)

(Ἄν κάποιος Ἐπίσκοπος κατηγορηθεῖ ἀπό ἀξιόπιστους ἀνθρώπους, εἶναι ἀναγκαῖο νά καλεῖται σέ ἀπολογία ἀπό Ἐπισκόπους. Kαί ἄν ἀπαντήσει καί ὁμολογήσει τό σφάλμα του ἤ ἄν ἀποδειχθεῖ, ὕστερα ἀπό ἐξονυχιστικό ἔλεγχο, ἡ ἐνοχή του, νά τοῦ ὁρίζεται ἡ ποινή. Ἄν, ὅμως, προσκληθεῖ καί δέν ὑπακούσει, νά καλεῖται γιά δεύτερη φορά. Kαί νά στέλλονται γιά νά τόν καλέσουν δυό Ἐπίσκοποι. Ἄν πάλι καί ἔτσι δέν ὑπακούσει, νά στέλλονται καί πάλι δυό Ἐπίσκοποι καί νά τόν καλοῦν γιά τρίτη φορά. Kαί ἄν περιφρονήσει καί τήν τρίτη κλήση καί δέν ἀπαντήσει, νά ἀποφαίνεται ἡ Σύνοδος αὐτά πού πρέπει ἐναντίον του. Kαί αὐτό γιά νά μή σχηματίσει τήν ἐντύπωση ὅτι κερδίζει μέ τή φυγοδικία του).