Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», τεῦχος 141, 16 Σεπτεμβρίου 2004

Ἐλεύθερος ἤ σέ γκέττο;

 

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Μέ συνταράσσει τό ὑπαρξιακό δίλημμα. Στό διάβα τῆς ζωῆς μου εἶμαι ἐλεύθερος ἤ κλεισμένος σέ γκέττο; Αὐτοβεβαιώνομαι, σέ κάθε στιγμή καί σέ κάθε στροφή τοῦ δρόμου μου, ἀνεξάρτητος σχεδιαστής τῆς πορείας μου καί ἐλεύθερος δρομέας στήν τροχιά τῶν ὀνείρων μου; Ἤ μέ σπρώχνει ἐκβιαστικά καί ἀνελέητα ἡ κατεστημένη ὀλιγαρχία, τά πολιτικά, τά κοινωνικά καί τά οἰκονομικά συμφέροντα ἑνός καλά ὀργανωμένου, ἀλλά καί καλά καμουφλαρισμένου παρασκηνίου;

Μέ προβληματίζει καί μέ συνθλίβει τό φαινόμενο τῆς παγκόσμιας ὁμοιομορφίας. Στό ἀνοιχτό καί πολυεθνικό γήπεδο τῆς ἐγκόσμιας ζωῆς μας ἔχει κυριαρχήσει ὁ προπονητής τοῦ σχεδίου τῆς παγκοσμιοποίησης. Τό παιχνίδι στημένο. Οἱ ὅροι τοῦ παιχνιδιοῦ αὐστηρά καθορισμένοι. Ὁ νικητής, ἐκ τῶν προτέρων, στημένος στό βάθρο τῆς νίκης του. Καί ἐμεῖς, οἱ κομπάρσοι, μέ τά σημαιάκια στά χέρια, δέν ἔχουμε δεύτερο ρόλο, παρά μονάχα νά συντονιζόμαστε στήν ἀναγνώριση καί στήν ἐπευφημία τοῦ νικητή.

Φυλλομετρῶ καί μετρῶ τίς κονσερβοποιημένες ντιρεκτίβες, πού μοῦ προσφέρονται. Καί τίς βρίσκω τόσο πολλές, πού νά παρεμβαίνουν καί νά καβαλικεύουν σέ ὅλα τά εὐαίσθητα φτερουγίσματα τῆς ψυχῆς μου. Μοῦ προσανατολίζουν τήν προσωπικότητα στά δικά τους θελήματα. Μέ ἀναγκάζουν νά γυρίζω, μέ κλειστά τά μάτια, στό μαγγανοπήγαδο τῶν δικῶν τους συμφερόντων. Καί ἄν ἀλλάξω τόπο, καί ἄν μεταφέρω τό κορμί μου καί τή δραστηριότητά μου σέ κάποιο ἄλλο διαμέρισμα τοῦ πλανήτη μας, θά συναντήσω τό ἴδιο κλίμα καί θά γίνω ἀποδέκτης τῆς ἴδιας προπαγάνδας.

Ἄν ἐπιτρέψω στή σκέψη μου νά διερωτηθεῖ, νά προβληματιστεῖ ὑπεύθυνα καί νά διαμορφώσει τούς βηματισμούς τῆς μιᾶς καί μοναδικῆς ἱστορικῆς μου διαδρομῆς, θά παρέμβει ἡ κατεστημένη παγκοσμιότητα καί θά μοῦ στήσει τήν πινακίδα τοῦ μονόδρομου. Ἄν διανοηθῶ νά ἀξιοποιήσω τήν πλούσια καί δοκιμασμένη ἐμπειρία τῶν προγόνων μου, θά μοῦ ὑψώσουν κίτρινη κάρτα, κρίνοντάς με ὀπισθοδρομικό καί ἀνώφελο στήν ἐκσυγχρονισμένη κοινότητά μας. Ἄν ἐπιλέξω τήν τροφή μου μέ κριτήριο τό δικό μου γοῦστο, θά ρίξουν μπροστά μου τά ἐντυπωσιακά προϊόντα τους, μέ τό διαφημιστικό σλόγκαν, ὅτι διαλέγουν ἐκεῖνοι γιά μένα καί πρίν ἀπό μένα. Ἄν προγραμματίσω μιά ψυχαγωγία τῆς ἀπόλυτα δικῆς μου ἐπιλογῆς, θά ἐμφανίσουν στίς τηλεοπτικές ὀθόνες τίς ἀνώνυμες καί ἐξαγριωμένες μάζες, πού ἀνεβάζουν στά θεϊκά ἐνδιαιτήματα τοῦ Ὀλύμπου τά μαγικά πόδια τοῦ ποδοσφαίρου καί θά μοῦ μηνύσουν, πώς αὐτό καί μόνο ἀποτελεῖ εὐγενική, γενναία ἅμιλλα καί ἐκσυγχρονισμένη διασκέδαση. Ἄν -σέ ἀκόμα προχωρημένη ἀναζήτηση τῆς ψυχῆς μου- ὑψώσω τά βλέμματα στόν οὐρανό καί προσπαθήσω νά ἀνοίξω γραμμή κοινωνίας καί διαλόγου μέ τόν “πάντων ἐπέκεινα” τό Δημιουργό τῆς ὕπαρξής μου καί ὑπερούσιο Πατέρα, θά καταντήσω τό μαῦρο πρόβατο, καί θά θεωρηθῶ ἀξεπέραστα ἀπροσάρμοστος.

Καί σκέπτομαι καί διερωτῶμαι. Αὐτή ἡ ἐλευθερία μου, πού τόσο διαφημίζεται σήμερα καί τόσο καλύπτεται μέ διεθνεῖς καί μέ ἐπί μέρους συμβάσεις, πότε καί πῶς λειτουργεῖ; Ποιοί εἶναι οἱ παράγοντες, πού τή σέβονται ἀληθινά; Καί ποιά εἶναι τά περιθώρια, πού τῆς ἀπομένουν γιά ὑπαρξιακό ὁραματισμό, γιά σχεδιασμούς προσωπικούς καί γιά ἀπόλυτα αὐτόνομη κίνηση στίς λεωφόρους καί στά σοκάκια τῆς ἱστορίας; Ἄν ὅλα εἶναι τόσο σφιχτά καθορισμένα ἀπό παράγοντες τοῦ μυστικοῦ σχεδιασμοῦ, πῶς θά καταξιώσω ἐγώ τήν προσωπική μου ἐλευθερία; Καί πῶς θά γράψω, ἀνεμπόδιστα, τή μιά καί μοναδική βίβλο μου; Ἐκτός καί ἄν, ἡ μιά καί μοναδική διάσταση τῆς ἐλευθερίας εἶναι ἡ προθυμία στήν ἀδιαμαρτύρητη ὑποταγή.