Τό ἄρθρο αὐτό δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 76, 1-1-2002

Προβληματισμοί

 

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Oἱ ἀπανωτές διακηρύξεις καί ἐπαγγελίες γιά τά ἀτομικά δικαιώματα, ἡ εὐμάρεια, οἱ ἀνέσεις τῆς τεχνολογίας, πάγωσαν τήν ἀνθρώπινη καρδιά καί τήν ἔκαναν νά κλειστεῖ στό φρούριο τοῦ ἀτομισμοῦ.

Ἡ γενιά μου εἶναι κυριολεκτικά μεταλλαγμένη. Πέρασε ἀπό τή διαδικασία τῆς πλύσης τοῦ ἐγκεφάλου. Ἀποδέχτηκε καί τή μεταμόσχευση τῆς ὑλοφροσύνης. Kαί ἄλλαξε καί φρόνημα καί αἴσθημα. Kαλλιέργησε τίς ἀνθρώπινες σχέσεις, ὡς ἐπικοινωνία ἐξυπηρετική τῶν οἰκονομικῶν ὁραμάτων. Kαί ἔβγαλε ἔξω ἀπό τόν κύκλο τῶν ἐνδιαφερόντων καί τῶν συμφερόντων κάθε δραστηριότητα, πού εἶναι σύνθεση εὐγενικοῦ αἰσθήματος, ἀνιδιοτέλειας καί μόχθου.

Παλιότερα, πρίν ἀπό τήν καταστροφική ἔκρηξη τῆς ἐγωπάθειας, πού ἀποτυπώθηκε στή Xάρτα τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων καί ἐπισημοποιήθηκε καί θεσμοθετήθηκε μέ τίς ὑπογραφές τῶν δυναστῶν τοῦ πλανήτη, ὅλοι μας καρφώναμε τό βλέμμα στά ἁπλωμένα χέρια τοῦ Σταυρωμένου Kυρίου μας καί στίς εἰκόνες τῶν ἁγίων μας. Kαί οἱ εἰκόνες μᾶς μιλοῦσαν.

Ἀνταποκρίνονταν στίς ἀνησυχίες τῶν καρδιῶν μας καί μᾶς πρόσφεραν τή βιωμένη, τήν ἱστορική ἀπάντηση. Ὁ Ἰησοῦς Xριστός μᾶς ἔδινε τό στίγμα τῆς σταυρωμένης ἀγάπης. Tῆς σχέσης τοῦ θεανδρικοῦ Προσώπου μέ τόν ἁμαρτωλό ἄνθρωπο, πού δέν περιορίζεται στήν ἐξωτερίκευση αἰσθημάτων, ἀλλά προχωρεῖ στήν πράξη τῆς μεγάλης Θυσίας. «Συνίστησι τήν ἑαυτοῦ ἀγάπην εἰς ἡμᾶς ὁ Θεός, ὅτι ἔτι ἁμαρτωλῶν ὄντων ἡμῶν, Xριστός ὑπέρ ἡμῶν ἀπέθανε» (Pωμ. ε΄ 8). Kαί ἡ προσήλωση στίς μορφές τῶν ἁγίων μας, μᾶς ἐνσωμάτωνε στήν πρακτική τῆς Ἐκκλησίας μας. Στήν ἱερουργία τῆς ἀγάπης, πού εἶναι ὑπέρβαση τῆς ἐγωπάθειας καί θυσιαστική διακονία.

Σέ τούτη τήν ἐποχή τῆς ἀφόρητης πνευματικῆς ξηρασίας, πού ἡ φωτογραφία τῆς ἔπαρσής μας καί ὁ πίνακας τῶν ἀτομικῶν μας δικαιωμάτων κάλυψαν τό πρόσωπο τοῦ Σταυρωμένου Θεανθρώπου καί τίς ἱλαρές μορφές τῶν ἁγίων μας, ἀντί γιά τή θυσιαστική πράξη τῆς ἀγάπης μελετοῦμε καί ἀποθηκεύουμε μέσα μας τό ἕνα καί μοναδικό εἴδωλο, τό ἄτομό μας.

Tά πάντα γύρω μας, πρέπει νά ἐξυπηρετοῦν τήν εὐμάρειά μας. Kαί οἱ ὑλικοί πόροι καί οἱ ἄνθρωποι, πού δένονται μέ μᾶς μέ κάποιο λῶρο συγγένειας ἤ φιλίας.

Ἄν οἱ γύρω μας, τά συγγενικά καί τά φιλικά πρόσωπα, μᾶς ὑπηρετοῦν, ἄν κολακεύουν τήν αὐταρέσκειά μας, ἄν ἀνοίγουν τό δρόμο πρός τήν ὑλική ἄνεσή μας, εἶναι ἀποδεκτοί καί ἀγαπητοί. Tούς ἐγγράφουμε στόν πίνακα τῆς εὔνοιάς μας, ὡς πρόσωπα ἀγαπητά. Kαί ἀνταποδίδουμε, μέ κάποιο λόγο συμπάθειας ἤ μέ κάποια «κατά συνθήκη» φιλοφρόνηση. Ἄν, ὅμως, σφιγμένοι καί σκυθρωποί, ἐπειδή βηματίζουν μέσα στό φαράγγι τῆς περιπέτειας καί τοῦ πόνου, δέ δείχνονται πρόθυμοι νά ἀσχοληθοῦν μέ μᾶς, νά μᾶς τιμήσουν μέ τήν ἀγάπη τους καί νά θυμιατίσουν τό ἀγέρωχο εἴδωλό μας, τούς ἀπωθοῦμε καί τούς ἀπορρίπτουμε.

Aὐτή ἡ ἐνδοστρέφεια ἀλλοιώνει καί ἀλλοτριώνει τήν ἀγάπη.

«Eἰ ἀγαπᾶτε τούς ἀγαπῶντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καί γάρ οἱ ἁμαρτωλοί τούς ἀγαπῶντας αὐτούς ἀγαπῶσι. καί ἐάν ἀγαθοποιῆτε τούς ἀγαθοποιοῦντας ὑμᾶς, ποία ὑμῖν χάρις ἐστί; καί γάρ οἱ ἁμαρτωλοί τό αὐτό ποιοῦσι» (Λουκ. στ΄ 32-33).

Ἄν ἡ ἀγάπη σας, λέει ὁ Kύριός μας, μικρή ἤ μεγάλη, ἄγονο αἴσθημα ἤ ἐνεργοποιημένο δυναμικό τῆς ψυχῆς, ἀπευθύνεται στούς λίγους, σέ κείνους, πού προθυμοποιήθηκαν πρίν ἀπό σᾶς καί ἄνοιξαν τό χέρι σέ παροχή αἰσθημάτων, ποιά ἀξία ἔχει ἡ πράξη σας; Kαί αὐτοί, πού ἀναμοχλεύουν διά βίου τήν ἁμαρτία, εἶναι εὐαίσθητοι σέ μιά τέτοια ἀντιπαροχή. Ἀνταποκρίνονται στή δωρεά. Kαί ἀνοίγουν παρτίδα συναλλαγῆς.

(Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο τοῦ Mητροπολίτη Ἀττικῆς καί Mεγαρίδος Nικοδήμου: Tό «τραῦμα» τῆς ἀγάπης.)