Περί Μοναστηριοῦ καί «Ἐγκλείστρας»
Τοῦ Ἐ. Χ. Οἰκονομάκου
Ἡ Ὀρθοδοξία ἔχει ὡς καύχημα καί ἀκρόπολή της τόν Μοναχισμό καί τόν τιμᾶ. Τόν προασπίζεται καί τόν διατηρεῖ ἀναλοίωτο καί πλούσιο σέ πνευματικούς καρπούς, εὐεργετικούς γιά ὅλη τήν Ἐκκλησία. Παρά ταῦτα, ὄχι λίγες φορές, ὁ Μοναχισμός δέχεται κριτικές καί ἐπιθέσεις, μέσα ἀπό τούς κόλπους τῆς Ἐκλησίας, μέ πρόσχημα τή διόρθωση κατά φαντασίαν «κακῶς κειμένων», πού δῆθεν τόν ἀλλοιώνουν. Στήν πολεμική αὐτή χρησιμοποιοῦνται κάποτε καί ... Ἱεροί Κανόνες (!), ἀλλοιωμένοι βέβαια ὡς πρός τήν ἔννοιά τους, πού καταντοῦν ἀγνώριστοι. Ἔτσι, ἦρθε σχετικά πρόσφατα στή δημοσιότητα στόν ἠλεκτρονικό τύπο, ἕνα κείμενο (τώρα ἔχει ἀποσυρθεῖ, γιαυτό δέν δίνουμε τή διεύθυνση), πού προβλημάτισε πολλούς. Πρότεινε μιά καινοφανῆ διαδικασία προκειμένου νά γίνει ἕνας νέος Μοναχός, ἡ ὁποία δέν ἴσχυσε ποτέ στήν πράξη τῆς Ἐκκλησίας. Κατά τούς προτείνοντες στηρίζεται τάχα στόν 41ο Κανόνα τῆς Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Θά δοῦμε τόν Κανόνα αὐτόν παρακάτω, πρίν ὅμως, ἄς ἐξετάσουμε ἄν ἡ προτεινόμενη διαδικασία εἶναι «εὔλογη»1, δηλαδή, ἄν ἀντέχει στήν κοινή λογική. Εἶναι προφανές ὅτι οἱ Ἱ. Κανόνες δέν θεσπίζουν παραλογισμούς, οὔτε συγκαλύπτουν ἀνομολόγητες σκοπιμότητες. Ἀντιγράφουμε μερικά ἀποσπάσματα:
«Ἡ διαδικασία πού πρέπει νά ἀκολουθεῖται εἶναι: 1.) Νά δοκιμάζει ὁ ὑποψήφιος τήν ζωή στό μοναστήρι γιά τρία ἔτη. [...]. 2.) Μετά τό πέρας τῆς τριετίας, ὁ ἡγούμενος θά πρέπει νά ΣΤΕΛΝΕΙ ΠΙΣΩ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ τόν δόκιμο γιά ἕνα χρόνο! Αὐτό εἰδικά σήμερα σκανδαλίζει πολλούς, ἀλλά εἶναι ἔνα ἀκόμη δεῖγμα τῆς Σοφίας τῶν Πατέρων, πού δέν θέλουν νά φτιάξουν “ρομποτοποιημένους” μοναχούς ὅπως οἱ σέχτες, ἀλλά νά διασφαλίσουν τήν ἐλεύθερη ἐπιλογή τους. Μετά ἀπό τρία ολόκληρα χρόνια μοναστικῆς ζωῆς ὁ δόκιμος ἀναγκάζεται νά ἐπιστρέψει στό καμίνι τοῦ κόσμου γιά νά δοκιμαστεῖ ὁλοκληρωτικά. Μέ αὐτό τόν τρόπο διασφαλίζεται πώς [...] ὁ δόκιμος δέν ἔχει ἐπηρεαστεῖ ἀπό τόν δικό του ἄκριτο ἐνθουσιασμό. [...] Δέν ὑπάρχει χώρος γιά αὐταπάτες. Ὁποιεσδήποτε αὐταπάτες διαλύονται ὅταν ἡ πραγματικότητα ὀρθώνεται ἀνελέητη ....»