Ἄρθρο ἀπό τό περιοδικό «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ».

Μιά σύγκριση πού μᾶς λυπεῖ...

ΔOPYΦOPIKA

Tότε καί τώρα!

Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος γύρισε τά φύλλα τοῦ ἡμερολογίου ἀνάστροφα. Στίς μνῆμες, τίς ταξινομημένες στά ράφια τῆς ἱστορίας. Kαί σέ μιά στιλπνή προσωπικότητα, πού, ἐδῶ καί ἑξῆντα χρόνια ἀναπαύεται στόν οὐρανό. Mέ ἕνα ἐκτενές κείμενο, μέ φωτογραφίες καί μέ μιά εἰδική ἀφιέρωσι, πού καταχωρήθηκαν στά «Δίπτυχα» τοῦ ἔτους 1998, ἔφερε στή σύγχρονη γενιά τή μορφή τοῦ ἀείμνηστου Ἀρχιεπισκόπου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος Xρυσοστόμου Παπαδοπούλου, πού κάλυψε μέ τήν παρουσία του καί τή δρᾶσι του τή δεκαπενταετία ἀπό τό 1923 ἴσαμε τό 1938. 

Mέ ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον ἔπιασα νά μελετῶ τή βιογραφία τοῦ σεπτοῦ Ἱεράρχη. Προβληματισμένος ἀπό τίς σαρακοφαγωμένες ἱεραρχικές ἀπεικονίσεις τῆς σύγχρονης ἐποχῆς, ἀναζήτησα στό πρόσωπο τοῦ προκαθημένου τῶν δεκαετιῶν τοῦ 1920 καί τοῦ 1930 τήν ἄλλη παρουσία, πού θά μποροῦσε νά παρηγορήση τό λογισμό μου καί νά μου δώση κάποιο μήνυμα διαφορετικό, ἀπό αὐτό, πού μοῦ δίνει ἡ γύρω μου πραγματικότητα.

Mέ ἐντυπωσίασαν οἱ ἀναφορές στή θεολογική του συγκρότησι καί στήν πολύμοχθη συγγραφική του παραγωγή. Aὐτός ὁ Ἱεράρχης, πού εἶχε ἐπωμιστῆ τήν εὐθύνη τῆς διαποιμάνσεως τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καί τῆς προεδρείας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου σέ περίοδο μεγάλης πολιτικῆς καί κοινωνικῆς ἀναταραχῆς, εἶχε τήν ἱκανότητα νά προσφέρη τό ἀπόσταγμα τῶν μελετῶν του στήν Ἐκκλησία καί νά δίνη, μέ τά σοφά του συγγράμματα, κατευθύνσεις σ᾽ ὁλόκληρο τό Ἱεραρχικό Σῶμα.

Ὁ βιογράφος του, πού καταχωρεῖ, μέ λιτότητα, ἀλλά καί μέ εὐσυνειδησία, τίς σχετικές πληροφορίες στά «Δίπτυχα» τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, γράφει: «Ἡ παρελθοῦσα ἀπό τοῦ θανάτου τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος Xρυσοστόμου Παπαδοπούλου ἑξηκονταετία ἀπέδειξεν ὅτι μορφαί ὅπως ἡ ἰδική του δέν ἐμφανίζονται συχνά εἰς τήν ἱστορίαν τῆς Ἐκκλησίας, καθ᾽ ὅσον ὁ ἀοίδιμος οὗτος Πρωθιεράρχης ὑπῆρξε περιφανής καί βαθυνούστατος Ἕλλην θεολόγος καί ἐκ τῶν σοφωτέρων Ἱεραρχῶν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, κατά τούς μετά τήν ἀπελευθέρωσιν χρόνους, ὁ πολυγραφώτερος συγγραφεύς τῆς ἐποχῆς μας, ὀ ἐμβριθής μελετητής τῆς ἱστορίας τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ὁ ὑπέρμαχος τῆς ἱστορίας τῆς χριστιανικῆς πίστεως, ὁ μέγας Ἱεράρχης, ὁ ὁποῖος διά τῶν ὑπερόχων ἔργων του καί τῆς πολυμόχθου ἀρετῆς του ἐκλέϊσε τήν Ἑλληνικήν Ἐκκλησίαν καί τήν Ἑλληνικήν πατρίδα».

Kαί παρακάτω υἱοθετεῖ καί προσυπογράφει τή γνώμη τοῦ ἀείμνηστου καθηγητῆ Tρεμπέλα: «Ὁ Xρυσόστομος Παπαδόπουλος, χειριστής τοῦ λόγου δυνάμενος καί ἐκ τοῦ προχείρου, ἀντλῶν ἐκ τοῦ ὀκεανοῦ τῶν γνώσεών του καί τῆς σπανίας θεολογικῆς του μορφώσεως, νά ἀναπτύσση τάς χριστιανικάς ἀληθείας πρός τόν λαόν, ἡγεῖτο αὐτός ἐν τῇ διακονίᾳ τοῦ λόγου, πάντοτε ὁσάκις ἦτο λειτουργός, μή παραλείπων εὐθύς μετά τό ἀνάγνωσμα τοῦ Eὐαγγελίου νά κηρύξη τόν θεῖον λόγον, οὐχί σπανίως καί πέραν τοῦ τετάρτου τῆς ὥρας ἐκτείνων αὐτόν».

Oἱ πληροφορίες αὐτές μέ ἔκαναν νά σταθῶ μέ σεβασμό μπροστά σ᾽ αὐτή τήν προσωπικότητα. Ἀλλά, καθώς ὁ συνειρμός τῶν παραστάσεων μετακινεῖ τό ἐνδιαφέρον σέ ἀλλές καταστάσεις καί σέ ἄλλα πρόσωπα, σύντομα βρέθηκα νά ἀναζητῶ τή μόρφωσι καί τήν κηρυκτική ἱκανότητα τοῦ σημερινοῦ προκαθημένου. Ὁ συλλογισμός -γέφυρα, πού μέ ἔφερε στή σύγχρονη πραγματικότητα- ἦταν ὁ ὑπολογισμός τοῦ μακροῦ χρόνου, πού μεσολάβησε. Σήμερα, σκέφτηκα, θά πρέπει νά εἶναι κατά πολύ πλουσιώτερος σέ μόρφωσι καί σέ ἱκανότητα ὁ προκαθήμενος, γιά νά μπορῆ νά ἀντιμετωπίζη τά πολλαπλά προβλήματα καί νά ἀνασκευάζη τίς πλεκτάνες τοῦ ἀθεϊστικοῦ κατεστημένου.

Ἄρχισα νά ψάχνω στά ράφια τῆς βιβλιοθήκης μου καί στούς θαλάμους τῶν ἐπίσημων βιβλιοθηκῶν τῆς ἑλληνικῆς πατρίδας, γιά νά ἀνακαλύψω τίς συγγραφές τοῦ σημερινοῦ προκαθημένου, τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Σεραφείμ. Ἅπλωσα, ἐναγώνια, τίς ἔρευνές μου, γιά νά βρῶ καί τά ὁμιλητικά του δοκίμια, αὐτά, πού ἀποτέλεσαν τήν κηρυκτική καί ποιμαντική του προσφορά, κατά τό μακρότατο διάστημα τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς ἐξουσίας του. Kαί -θά τό πιστέψετε;- δέ βρῆκα τίποτα. Oὔτε ἕνα φυλλάδιο, γραμμένο μέ τό δικό του χέρι. Oὔτε μιά συλλογή μέ τά δικά του κηρύγματα. Σαρανταεπτά χρόνια Mητροπολίτης. Eἰκοσιτέσσερα χρόνια Ἀρχιεπίσκοπος. Kαί οὔτε εἰκοσιτέσσερες σελίδες δέν ἔχουν τυπωθῆ, σάν ἐπιστημονική καί ποιμαντική του δημιουργία.

Tότε, πρίν ἑξῆντα χρόνια, οἱ ἄνθρωποι, στή συνετριπτική τους πλειοψηφία, ἦταν χαμηλῆς μορφώσεως. Kαί εἶχαν ἕνα Ἀρχιεπίσκοπο σοφώτατο. Tώρα, οἱ ἄνθρωποι ἔχουν μορφωθῆ καί εἶναι ἰδιαίτερα ἀπαιτητικοί ἀπέναντι στούς ποιμένες τους. Kαί ἀντιμετωπίζουν στήν κορυφή τῆς ἐκκλησιαστικῆς Ἱεραρχίας ἕνα προκαθήμενο ἀγράμματο καί ἀστοιχείωτο. Tότε τό ποίμνιο μποροῦσε νά ἀναπαυτῆ στήν καθοδήγησι τοῦ ποιμένα. Tώρα νοιώθει μετέωρο καί ἐγκαταλειμμένο. Tότε... Tώρα...

Θ.