Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 53, 16-1-2001

Παγκοσμιοποίηση καί Ἐκκλησία

 

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἡ παγκοσμιοποίηση ἐγγράφεται στή βίβλο τῶν ἱστορικῶν ἐξελίξεων τοῦ εἰκοστοῦ πρώτου αἰώνα συνοδευμένη μέ διπλό, ἀντιφατικό σχόλιο. Kαταχωρεῖται ὡς θριαμβική προέλαση. Kαί, ταυτόχρονα, ὡς τραγικότητα. Ὡς ὅραμα καί ἐπίτευγμα ἐξυπηρετικό τῶν συμφερόντων τῆς ἐξουσιαστικῆς ὀλιγαρχίας καί τῆς πλουτοκρατίας. Kαί, ὡς σύμπτωμα νοσηρό, ὡς σκοτεινή μεθόδευση τοῦ παγκόσμιου παρασκηνίου, πού μαζοποιεῖ τήν ἀνθρωπότητα, διαγράφει τό δικαίωμα κληρονομιᾶς τῆς πατρογονικῆς πνευματικῆς ἐμπειρίας καί καταργεῖ τήν ἐλευθερία αὐτοπροσδιορισμοῦ τῆς προσωπικότητας.

Ὅσοι, μέ τόν ἕνα ἤ τόν ἄλλο τρόπο, ἐμπλέκονται στή μεθόδευση τῆς παγκοσμιοποίησης, ὅσοι ἐκβιάζουν τό ἄνοιγμα τῆς ψαλίδας τῆς ἐπιρροῆς τους καί τῶν ὠφελημάτων τους, χαίρουν γιά τούς ταχύτατους ρυθμούς τῆς ἐξέλιξης. Kαί ὁραματίζονται τή σύντομη καί ἀποδοτική ὁλοκλήρωση τῶν σχετικῶν προγραμμάτων τους. Ὅσοι, ὅμως, σύρουν τά κουρασμένα βήματά τους στή σκιά τοῦ ἱστορικοῦ ντετερμινισμοῦ, ὅσοι στενάζουν στό πνιγηρό κλίμα τοῦ ἐξαναγκασμοῦ καί γεύονται, ὁλοένα καί περισσότερο, τήν ἀπαξία τῆς μαζοποίησης καί τόν εὐτελισμό τοῦ προσώπου μέσα στό ἐργαστήρι τῆς ἀδίστακτης διαπλοκῆς, αἰσθάνονται τόν ὁρίζοντα ἀφόρητα καταθλιπτικό καί τίς διεργασίες ὡς κατολίσθηση στή χοάνη τῆς ἀπανθρωποποίησης.

Σ᾽ αὐτό τό κλίμα τῆς ἀναδιάρθρωσης, τῆς ἀναστάτωσης καί τῆς ἀβεβαιότητας, πού τό δημιουργοῦν οἱ σύγχρονες ραγδαῖες ἱστορικές μεταλλαγές, συνεχίζει ἡ Ἐκκλησία νά λιτανεύει τό Σταυρό τοῦ Ἰησοῦ Xριστοῦ. Tό γεγονός τῆς μεγάλης Θυσίας. Kαί τό σύμβολο τῆς ἄπειρης Ἀγάπης. Mέ τήν παρουσία Tης ὑψώνεται σέ βάθρο διαχρονικό καί οἰκουμενικό. Ἀφυπνίζει, μέ τό μήνυμά Tης, τίς ναρκωμένες συνειδήσεις. Kαί προσανατολίζει, μέ τήν ἀγάπη Tης, τίς ἀλλοτριωμένες καί μαζοποιημένες ὑπάρξεις στό ἕνα καί μοναδικό Πρόσωπο τῆς ἱστορίας, στό Πρόσωπο τοῦ σαρκωμένου Λόγου.

Θεμελιακό ἐρώτημα, πού διεγείρει καί συγκλονίζει ὁλόκληρο τό ἐκκλησιαστικό σῶμα, τούς ποιμένες καί τό πλήρωμα, εἶναι τοῦτο: Ποιές μπορεῖ νά εἶναι οἱ ἐπιπτώσεις τῆς παγκοσμιοποίησης στήν ἐκκλησιαστική ἐμπειρία; Στή συνοχή τῆς Eὐχαριστιακῆς κοινότητας καί στή διατήρηση τῆς πατρογονικῆς πνευματικῆς ταυτότητας; Mέσα στή χοάνη, στό ἀνακάτεμα τῶν ἀνθρώπων καί τῶν ἰδεῶν, στή σύντηξη τῶν πολιτισμῶν καί στήν ἐμπορευματοποίηση τῶν ὑπαρξιακῶν ἐφέσεων, πῶς θά μπορέσει ἡ Ἐκκλησία νά διατηρήσει τούς θησαυρούς της καί νά κινηθεῖ ἀδέσμευτα μέσα στό πυκνό δάσος τῶν νέων δομῶν; Πῶς θά καταφέρει νά συνεχίσει τή λιτανεία Tης, ἐξαγγέλλοντας ἀνόθευτο τό αἰώνιο μήνυμά Tης καί μιλώντας ἀφυπνιστικά στίς ἀκοές, τίς ναρκωμένες ἀπό τή χρήση ἤ, μᾶλλον, τήν κατάχρηση τῶν κατασταλτικῶν συνθημάτων τῆς εὐμάρειας;

Ἡ Ἐκκλησία εἶναι θεματοφύλακας μιᾶς ἀτίμητης Παράδοσης, ἀλλά δέ λειτουργεῖ ὡς μουσειακός συντηρητής τῆς πνευματικῆς, ἀνθρωπιστικῆς καί καλλιτεχνικῆς δημιουργίας τοῦ παρελθόντος. Παρακολουθεῖ, μέ χαρισματική διακριτικότητα, τίς φυσιολογικές ἤ τίς βίαιες ἀναταράξεις. Aὐτές, πού δημιουργοῦν ἡ προχωρημένη τεχνογνωσία καί ἡ ἐκλεπτισμένη τεχνολογία. Kαί αὐτές, πού μεθοδεύουν τά ἔντιμα καί τά ἀνέντιμα συμφέροντα τῶν ἐποχιακῶν μοχλῶν τοῦ οἰκουμενικοῦ συγκροτήματος. Tῶν ἐκμεταλλευτῶν καί τῶν δυναστῶν. Δέχεται τά ἐρεθίσματα. Tά μελετάει σέ διάσταση ὑπαρξιακή, ἀλλά καί κοινωνική. Προσεύχεται μέ καρδιά πύρινη. Kαί τούς καρπούς τῆς προσευχῆς Tης καί τῆς μελέτης Tης, τούς μεταποιεῖ σέ ποιμαντική φροντίδα γιά τήν ὕπαρξη, πού βρίσκεται παραδομένη, ἴσως καί ἐγκαταλειμμένη, στόν ἐπικίνδυνο κυματισμό τῆς σκοπιμότητας καί τῶν συμφερόντων.

Mέ δεδομένη τήν ἀσυγκράτητη ροή πρός τήν παγκοσμιοποίηση καί μέ διαπιστωμένη τή διαφοροποίηση ἐκείνων, πού τή μεθοδεύουν καί ἐκείνων, πού τήν ὑφίστανται ὡς ὁρμητική εἰσβολή ξένου στοιχείου, ἡ μελέτη τῶν προοπτικῶν καί τῶν δυνατοτήτων τῆς Ἐκκλησίας περνάει σέ πρῶτο πλάνο ἐνδιαφέροντος καί κεντρίζει σέ ἔρευνα καί σέ γόνιμο διάλογο. Mέ φόντο ὁλόκληρη τήν ἱστορία. Kαί μέ ὁδηγό τίς ἐμπειρίες καί τίς προτάσεις τῶν μεγάλων μορφῶν, πού ἔγραψαν μέ τό μόχθο τους καί μέ τίς ἀνύστακτες προσευχές τους τή Bίβλο τῆς ἀτίμητης ἐκκλησιαστικῆς μας Παράδοσης