Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 256, 1-7-2009

Ἡ νέμεση τῆς ἱστορίας

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Δέχτηκα μιά ἐπιστολή, πού μέ ἐπιτιμᾶ γιά τό περιεχόμενο καί τό ὕφος τῶν κριτικῶν δημοσιευμάτων μου. ῾Ο ἐπιστολογράφος μοῦ εἶναι ἄγνωστος. Εἶχε, ὅμως, τήν ὑπομονή -δέν ξέρω γιά πόσο χρονικό διάστημα- νά διαβάζει τοῦτο τό φυλλάδιο. Νά ἐπεξεργάζεται τόν πίνακα τῶν ἐκκλησιαστικῶν εἰδήσεων. Νά περνάει ἀπό τήν κρησάρα τοῦ προσωπικοῦ του λογισμικοῦ τίς δικές μου ἐκτιμήσεις. Καί νά καταλήγει στό συμπέρασμα, ὅτι ἡ ἐπί μακρότατο χρονικό διάστημα -ὁλόκληρη τριακονταπενταετία- παρουσίαση καί ἐπεξεργασία τῶν θλιβερῶν γεγονότων, πού εὐτέλισαν τήν ἐκκλησιαστική μας διοίκηση καί ἔπνιξαν τίς ἐλπίδες τῆς ἑλληνικῆς ᾿Ορθόδοξης παρεμβολῆς, εἶναι μιά πράξη ἀσύμβατη μέ τό πνεῦμα καί μέ τήν παράδοση τῆς ἁγιότατης ᾿Εκκλησίας μας, πού “ἐμφυσᾶ τή συγχώρηση, τήν πραότητα καί τή γαλήνη”. Τό συμπέρασμά του αὐτό, καθώς φαίνεται ἀπό τό συνολικό κείμενο τῆς ἐπιστολῆς του, τό καθιστᾶ περισσότερο ὀξύ, πραγματικό ψυχικό τραῦμα, ἡ πυκνή ἀναφορά καί ἡ καθήλωση τοῦ κριτικοῦ μου καλάμου σέ συμπεριφορές προσώπων, πού ἔχουν, ἀπό μακροῦ χρόνου ἤ καί πρόσφατα, ἀποχωρήσει ἀπό τή σκηνή τοῦ παρόντος βίου καί βρίσκονται κατενώπιον τοῦ δικαιοκρίτη Θεοῦ.  

῾Η ἐπιστολή αὐτή δέν μέ ἐξέπληξε. ῾Υπάρχουν ἄνθρωποι, πού ἐξ αἰτίας προσωπικῆς φιλίας ἤ προσωπικῶν συμφερόντων, εὐνοοῦν τήν ἀπόσυρση καί τοῦ ἑαυτοῦ τους καί τῶν φίλων τους, ἀπό τήν ἔπαλξη τῆς κριτικῆς παρατήρησης καί τόν ἐφησυχασμό στήν ἀπόλυτη σιωπή. Τόν εὐνουχισμό τῆς μνήμης. Τήν ἀποπομπή τῆς βίβλου τῶν “συμβάντων” στό ντουλάπι τῆς ὁριστικῆς λήθης. Καί τήν ἀμνήστευση κάθε ἔκτροπης συμπεριφορᾶς τῶν προσώπων, πού ἡγήθηκαν στήν ἀλλοίωση τῆς ποιότητας τῶν ἀποστολικῶν ὁραμάτων καί στήν ἐπέκταση τοῦ μολυσμένου κλίματος τῆς διαφθορᾶς. 

᾿Ενῶ, ὅμως, δέν μέ ἐξέπληξε τό περιεχόμενο τῆς ἐπιστολῆς, μοῦ ἄνοιξε ἕνα ἄλλο ὁρίζοντα προβληματικῆς. Καί ἀποφάσισα, αὐτή τήν εὐρύτατη προβληματική, μέ τίς πολλές, ἀναπάντεχες, συμπτώσεις της καί τίς ἀκόμη περισσότερες, ὀδυνηρές, ἐπιπτώσεις της, νά τίς παρουσιάσω σέ ὅλους σας καί νά σᾶς κεντρίσω σέ ὑπεύθυνο καί γόνιμο συλλογισμό.

* * *

Σέ πρώτη φάση, θά μεταφέρω ἐδῶ τήν ἀπάντηση, πού ἔστειλα στόν ἐπιστολογράφο μου. Καί, στή συνέχεια, θά προσπαθήσω νά ἀναλύσω εὐρύτερα τήν ἀνάγκη καί τό χρέος τῆς κριτικῆς περιπλάνησης στά γεγονότα καί στά πρόσωπα τῆς πρόσφατης ἤ τῆς παλαιότερης ἱστορικῆς περιόδου.

Τοῦ ἔγραψα:  

“...Τήν ἐπιστολή σας τήν ἔλαβα καί τή διάβασα μέ ἰδιαίτερη προσοχή. Σέβομαι τίς ἀπόψεις σας, ὡς ἐρεθίσματα προσωπικῶν προβληματισμῶν. Θά μοῦ ἐπιτρέψετε, ὡστόσο, νά ἐκφράσω καί ἐγώ κάποιες ἀπόψεις, ὡς ἐρεθίσματα τῶν δικῶν μου προβληματισμῶν. Πιστεύω ὅτι ὅλα τά γεγονότα πού σηματοδοτοῦν θετικά ἤ ἀρνητικά τήν ἐπικαιρότητα ἀποτελοῦν ἱστορία καί ὅλες οἱ προσωπικότητες πού δρομολογοῦν τά γεγονότα, ἀνανεωτικά ἤ ἀπαξιωτικά, χαράσσουν ἀνεξίτηλα σελίδες τῆς ἱστορίας, τῆς τοπικῆς ἤ τῆς οἰκουμενικῆς. Οἱ παράγοντες τῶν ἱστορικῶν ἐξελίξεων, ὅπως εἶναι φυσικό, φεύγουν. ᾿Αλλά οἱ πράξεις τους κληροδοτοῦνται στίς διάδοχες γενεές. Συνεχίζουν νά προκαλοῦν προβληματισμούς, νά κρίνονται, νά ἐπανασταθμίζονται, νά ἐπανεκτιμῶνται καί νά ἐπηρεάζουν τίς ἑπόμενες δέσμες τῶν γεγονότων. ῎Αν  σπρωχτοῦν  στό  σκότος  τοῦ  ἀρχείου, ἡ κίνηση αὐτή θά εἶναι πέρα ὡς πέρα ἀπαξιωτική καί γιά τόν συγγραφέα τῆς συγκεκριμένης ἱστορικῆς σελίδας καί γιά τίς ζυμώσεις τοῦ κοινωνικοῦ χώρου.

Αὐτή εἶναι ἡ πεποίθησή μου καί αὐτό τό κίνητρο, πού δεσμεύει τόν κάλαμό μου στήν κριτική τῶν νωπῶν σελίδων τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ἱστορίας καί τῆς συμβολῆς τῶν πρωτεργατῶν της”.

* * *

῾Η πρώτη μου ἐπισήμανση, πού τήν παρουσίασα ἀκροθιγῶς στόν ἐπιστολογράφο μου καί προτίθεμαι νά τήν παρουσιάσω ἀναλυτικά σέ σᾶς, εἶναι ἡ ἀκόλουθη:

῾Η ἱστορία, φίλοι μου, γράφεται, ἀλλά δέ διαγράφεται. Καί ἡ ἀτομική μας ἱστορία -περίπατος εὐτυχίας ἤ περιπλάνηση θρήνου- καί ἡ οἰκογενειακή μας, καθημερινή, ἀναμέτρηση μέ τίς ἀναποδιές τοῦ βίου καί ἡ ἐθνική μας, μακρότατη καί ποικιλότατη σέ φάσεις καί ἐμπειρίες, περιπέτεια, ἀλλά καί ἡ παγκόσμια, ἄλλοτε ἐλπιδοφόρα καί ἄλλοτε τραγική, ἀναμέτρηση τῶν κυρίαρχων πολιτικῶν ἤ πολεμικῶν κολοσσῶν, ἐκτυλίσσεται, γράφεται στίς μνῆμες καί στίς καρδιές, χαροποιεῖ ἤ πληγώνει καί ἀναδεικνύεται ἐμπνευστής καί ὁδηγός γιά τά ἑπόμενα ἱστορικά πλάνα.

Στίς περιπτώσεις τῶν μοναχικῶν ὁδοιπόρων τοῦ βίου, τά προσωπικά βήματα τοῦ καθενός, πού -σέ τούτη τή νεώτερη ἐποχή- συνηθίζεται νά χαρακτηρίζονται “προσωπικά δεδομένα”, συμπληρώνουν τό ἀτομικό ἱστορικό βιβλίο. Καί αὐτό ἀφήνεται στή γῆ, ὡς παρηγοριά ἤ ἐφιάλτης τοῦ στενοῦ ἤ εὐρύτερου περιβάλλοντος. Καί κατατίθεται στόν οὐρανό, στά πόδια τοῦ Πατέρα καί Κριτή, ὡς ἀπόδοση λόγου, γιά τό χειρισμό τῶν ταλάντων, πού δωρήθηκαν στήν καθεμιά ὕπαρξη.

Στίς περιπτώσεις, ὅμως, τῶν προσώπων, πού τιμητικά προβλήθηκαν ἤ ἐκβιαστικά αὐτοπροβλήθηκαν καί κατέλαβαν ἡγετικούς θώκους, τό βιβλίο τῶν προσόντων τους καί τῆς προσφορᾶς τους δέν ἀποσύρεται εὔκολα στό περιθώριο τοῦ ξεθωριάσματος καί τῆς λησμοσύνης καί δέν ἀποσύρεται ἀπό τήν τράπεζα τῆς κριτικῆς καί τῆς θετικῆς καί ἀρνητικῆς ἀποτίμησης. ῎Αν κατάθεσαν τά αἰσθήματά τους, τή σοφία τους καί τό μόχθο τους στήν ἔντιμη καί γόνιμη ἐξυπηρέτηση τῶν κοινῶν συμφερόντων, ἡ προσωπικότητά τους ἀνυψώνεται στό βάθρο τῶν φωτισμένων ἡγετῶν καί τό ἔργο τους παραμένει σέ σταθερή καί ἀδιαφιλονίκητη καταξίωση. ῎Αν ἐκμεταλλεύτηκαν τήν καρέκλα τους καί τίς γνωριμίες τους, γιά  τή δική τους προβολή καί ἄν -μέ τή σκοτεινή δράση τους- ἔπνιξαν τίς ἐλπίδες καί τραυμάτισαν θανάσιμα τό λαϊκό αἴσθημα, ἡ ἐγκληματική τους καταβολή στά ἱστορικά ἀπομνημονεύματα δέν ἀποσβήνεται καί ὁ καταλογισμός τῶν εὐθυνῶν τους δέ διακόπτεται. Χρόνια κυλοῦν, αἰῶνες περνοῦν καί οἱ ἀναφορές στά πρόσωπά τους εἶναι πάντοτε ἐπικριτικές καί ἀπαξιωτικές.

Αὐτή ἡ πρώτη ἐπισήμανσή μου εἶναι καί ἡ πρώτη ἀναιρετική ἀπόκρισή μου στόν ἰσχυρισμό τοῦ ἐπικριτοῦ ἐπιστολογράφου μου.

῾Η ἱστορία γράφει, ἀλλά δέ διαγράφει τίς σκοτεινές συμπεριφορές, τίς διαπιστωμένες ἐγκληματικές πρωτοβουλίες καί τίς κλιμακωμένες εὐθῦνες.

* * *

῾Η δεύτερη ἐπισήμανσή μου: Οἱ ἱστορικοί μελετητές, οἱ διαμορφωτές τῶν σύγχρονων κοινωνικῶν ρευμάτων καί οἱ ἐκτιμητές τῶν διαδοχικῶν πολιτιστικῶν ἀναβαθμίσεων, σκύβουν μέ ἰδιαίτερη προσοχή στό ὑλικό, πού ἄφησαν πίσω τους οἱ παρωχημένες γενιές, τό βιογραφικό καί τό δημιουργικό καί διατυπώνουν, μέ ἐπιστημονική εὐαισθησία, τίς κρίσεις τους καί τίς ἀποτιμήσεις τους.

Καί ρωτάω τόν ἄγνωστο ἐπικριτή μου καί ὅλους ἐκείνους, πού ἐνοχλοῦνται καί ἀγανακτοῦν κάθε φορά, πού περνοῦν στόν τομογράφο τῶν συμπεριφορῶν οἱ λαθεμένες ἤ οἱ σκόπιμες καταπατήσεις τῆς Κανονικότητας καί τῆς Νομιμότητας, τῶν σημερινῶν καί τῶν χτεσινῶν διαχειριστῶν τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐξουσίας καί, μέ περισσή ἄνεση, χαρακτηρίζουν τήν κριτική “ἔκδηλο μῖσος” καί ἀνεπίτρεπτη δυσφήμιση προσώπων “πού ἤδη ἀποδήμησαν πρός τόν Κύριο”. 

῎Αν ἡ ἐπαναφορά στό προσκήνιο τῶν προσώπων καί τῶν πράξεων πού μέ τίς ἐνέργειές τους νόθευσαν τό χαρισματικό status τῆς ᾿Εκκλησίας, ἄν ἡ ἐνημέρωση τοῦ λαοῦ γιά τό ἀρρωστημένο κλίμα πού δημιουργήθηκε καί πού ἐξακολουθεῖ νά ἀλλοιώνει καί νά ἀλλοτριώνει τήν ἐκκλησιαστική ἐμπειρία καί ἄν ἡ ἔμπονη ὑπόδειξη ὅτι ἡ σημερινή ἠγεσία εἶναι ὑποχρεωμένη νά κοπιάσει καί νά ματώσει, στήν προσπάθειά της νά θεραπεύσει τίς πληγές, ἀποτελοῦν ἄκαιρη καί ἀναποτελεσματική διαιώνιση τῆς πικρίας, τότε, ποιό μπορεῖ νά εἶναι τό ὅραμα τῆς σύγχρονης Εὐχαριστιακῆς Κοινότητας; ῾Ο συμβιβασμός μέ τή φιλοσοφία τῆς αὐθαιρεσίας καί μέ τίς συμπεριφορές τῆς ντροπῆς; ῎Η τό σκύψιμο τοῦ κεφαλιοῦ καί ἡ δραπέτευση ἀπό τήν περιπέτεια τῆς ὁλόψυχης ἀντίστασης καί τοῦ ἀποφασιστικοῦ ἀγώνα;

* * *

῾Η τρίτη μου ἐπισήμανση: ᾿Ερευνώντας τίς Θεόπνευστες καί τίς Θεοφώτιστες πηγές τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς καί ἐμπειρίας, κατά κύριο λόγο τήν Παλαιοδιαθηκική καί τήν Καινοδιαθηκική ᾿Αποκάλυψη καί, κατά προέκταση, τά πλούσια ἀπομνημονεύματα τῶν ἐξαγιασμένων Πατέρων μας, διαπιστώνουμε πώς ἡ ᾿Εκκλησία ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ πορεύτηκε καί πορεύεται μέσα στήν ἀσταμάτητη καταιγίδα τῶν ἀνθρώπινων παθῶν, μέσα στή φωτιά τῆς ἀντιπαλότητας καί μέσα στό πνιγηρό κλίμα τῆς ἐκκοσμίκευσης. Καθώς ἡ ᾿Εκκλησία ζεῖ καί κινεῖται μέσα στά ὅρια καί στά κατεστημένα σχήματα τοῦ κόσμου, ἀντιμετωπίζει, σέ κάθε στιγμή, τήν εἰσβολή στούς κόλπους Της τοῦ κοσμικοῦ φρονήματος πού ἐκτρέπει τήν ῾Ιερή ῾Ολκάδα ἀπό τήν κλειδωμένη πρός τόν Οὐρανό τροχιά Της, στήν εὐτέλεια τῶν κοσμικῶν προνομίων.

῾Η ἐκτίμηση καί προφητική ἐπισήμανση τοῦ ἀποστόλου Παύλου, πού διατυπώθηκε καί ἐκφράστηκε καί ὡς πνευματική κληροδοσία του πρός τούς πρεσβυτέρους τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ᾿Εφέσου, εἶναι ἀποκαλυπτική προτύπωση τῶν μελλοντικῶν ἱστορικῶν ἐξελίξεων.

“᾿Εγώ γαρ οἶδα τοῦτο, ὅτι εἰσελεύσονται μετά τήν ἄφιξίν μου λύκοι βαρεῖς εἰς ὑμᾶς μή φειδόμενοι τοῦ ποιμνίου· καί ἐξ ὑμῶν αὐτῶν ἀναστήσονται ἄνδρες λαλοῦντες διεστραμμένα τοῦ ἀποσπᾶν τούς μαθητάς ὀπίσω αὐτῶν” (Πράξ. κ΄ 29-30).

῾Η εἰσβολή αὐτή, πού προαναγγέλθηκε ἀπό τόν μαρτυρικό ᾿Απόστολο, δέν ἄργησε νά ἐκδηλωθεῖ. Καί ἡ ᾿Εκκλησία ἀντιμετώπισε τήν ἐκστρατεία νοθείας τῆς Διδαχῆς Της, τήν προσπάθεια ἀλλοίωσης καί διαστροφῆς τοῦ ἤθους Της, τήν ἀμφισβήτηση τῶν χαρισματούχων ποιμένων καί διδασκάλων Της, τό διωγμό, τό μαρτύριο.

῞Ομως, καθ᾿ ὅλη αὐτή τή μακρότατη καί σκληρότατη περιπέτεια, οἱ ἄνθρωποι τῆς πίστης καί τῆς συνέπειας, οἱ “μαθητές”, πού ἐγεύσαντο “ὅτι χρηστός ὁ Κύριος” (Α΄ Πέτρ. β΄ 3) καί οἱ Πατερικοί ἡγετικοί στύλοι ἔμειναν ἀκλόνητοι, κήρυκες -διά τοῦ λόγου καί τοῦ βίου- ὅτι “ὁ λίθος ὁ ἐξουθενωθείς ὑφ᾿ ὑμῶν... ὁ γενόμενος εἰς κεφαλήν γωνίας” (Πράξ. δ΄ 11).

Τό δυναμικότερο, τό ἐντυπωσιακότερο καί ἐπιβλητικότερο στοιχεῖο τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ἱστορίας εἶναι ἡ κρυστάλλινη διαφάνειά της. Οἱ πρωτοπόροι στό μόχθο, γιά τόν εὐαγγελισμό καί τή διαποίμανση τοῦ λαοῦ καί οἱ εὐσυνείδητοι χειριστές τοῦ ἱστορικοῦ καλάμου, δέ λοξοδρόμησαν ποτέ ἀπό “τήν εὐθεῖα ὁδό” τῆς ἀλήθειας καί τῆς εὐκρίνειας. Δέ φοβήθηκαν νά ἀποκαλύψουν καί νά στιγματίσουν τήν πλάνη, τή σκοπιμότητα, τήν πανουργία καί τά ποικίλα σκοτεινά πάθη. Καί δέν ὑπέστειλαν τή σημαία τοῦ ἀγώνα, γιά τήν κάθαρση τῶν βαθμίδων τοῦ ῾Ιεροῦ Θυσιαστηρίου ἀπό τούς παρείσακτους “διαφθορεῖς” καί γιά τήν ἐμμονή ὅλου τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος “εἰς τήν ὑπακοήν τοῦ Χριστοῦ” (Β΄ Κορινθ. ι΄ 5).

῾Η ἴδια ἡ Καινή Διαθήκη δέν καλύπτει τήν ἀδυναμία καί δέν ἀποσιωπᾶ τήν προδοσία. ῾Ιστορεῖ τά γεγονότα, ὅπως ἐξελίχτηκαν. Κληροδοτεῖ στίς ἀναρρίθμητες, διάδοχες γενιές τήν προδοσία τοῦ ᾿Ιούδα, τήν ἄρνηση τοῦ πρωτοκορυφαίου μαθητή, τοῦ Πέτρου, τή διαφωνία τοῦ Πέτρου καί τοῦ Παύλου καί ὅλες τίς ἄλλες ἀρρυθμίες, πού προκάλεσαν οἱ ἀνωριμότητες ἤ οἱ ἀδυναμίες τῶν ἐκλεγμένων μαθητῶν τοῦ Κυρίου μας. ῞Ολοι καί ὅλα σέ πλήρη διαφάνεια καί κάτω ἀπό τό φῶς τῆς θεϊκῆς διδαχῆς. ῞Ολοι καί ὅλα σέ γνώση τοῦ πληρώματος καί μέ σταθερή ὑποκίνηση γιά μετάνοια καί γιά ἀνακαίνιση.

 Στό ἴδιο χρέος στοιχήθηκαν καί οἱ Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας μας. Διάφανοι καί ἀγωνιστικοί, δέν ἐπικάλυψαν τίς πληγές. Καί δέν ἀμνήστευσαν τίς δολοπλοκίες. Μέ τήν καρδιά δοσμένη στό σταυρωμένο Κύριο, μέ τή θέληση ἐναρμονισμένη στά ἀποστολικά ὑποδείγματα καί μέ τήν καθημερινή πράξη ἀπαλλαγμένη ἀπό τά παράσιτα τῆς ἰδιοτέλειας, μετέφεραν ἀνόθευτο, πρός κάθε κατεύθυνση, τό Εὐαγγελικό μήνυμα καί ἔστηναν φράγματα, ἀνασχετικά τῆς κακοδοξίας καί τῆς παραχάραξης τοῦ Εὐχαριστιακοῦ βιώματος.

Στήν ἐποχή μας, αἰῶνες μετά τήν ὁρμητική εἰσβολή τῶν αἱρέσεων καί μετά τίς δυναμιτιστικές ἐκρήξεις τῶν ποικίλων φιλοδοξιῶν, συναρμολογοῦμε τά γεγονότα ἐκείνης τῆς ἐποχῆς καί ἀποκτοῦμε πλήρη ἐνημέρωση, διαβάζοντας τίς θεολογικές ἀναλύσεις, τίς ἀμερόληπτες περιγραφές καί τίς σοφές ἀποτιμήσεις τῶν άγωνιστῶν Πατέρων, πού δόθηκαν ὁλόψυχα στόν ἀγώνα καί κράτησαν τήν “παρεμβολή” σέ σταθερή σύνδεση καί κοινωνία μέ τήν πράξη τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, μέ τήν ἔκχυση τῆς λυτρωτικῆς ᾿Αγάπης ἀπό τό Γολγοθά τῆς Μεγάλης Θυσίας καί μέ τήν ἐπιφοίτηση τοῦ Παναγίου Πνεύματος, κατά τή μέρα τῆς Πεντηκοστῆς.

Κανένας ἀπό μᾶς τούς νεώτερους, δέ διανοήθηκε νά στιγματίσει ἤ νά μεμφθεῖ τούς ἀγωνιστές τῆς ἀλήθειας καί τοῦ γνήσιου ἤθους Πατέρες μας, ὅτι διατάρασσαν, μέ τά ἀγωνιστικά τους κηρύγματα, τή γαλήνη τῆς ἐκκλησιαστικῆς παρεμβολῆς  καί κανένας, καλύπτοντας τή διαφθορά τῶν λίγων, δέν ἀποκάλεσε τά προϊόντα τῆς μαχητικῆς τους γραφίδας ἐκχείλισμα πικρίας ἤ μίσους.

* * *

Θά προχωρήσω καί σέ μιά τέταρτη ἐπισήμανση. Στίς σύγχρονες κοινωνικές δομές κυρίαρχο λειτούργημα εἶναι ἡ ἐνημέρωση. Τά μέσα τῆς λαϊκῆς πληροφόρησης βρίσκονται σέ ἀέναη κίνηση. Οἱ διαχειριστές τῶν εἰδήσεων καί τῶν ἐντυπώσεων, σέ ἔντονη καί -κατά τό πλεῖστον- ἐκνευριστική ὑπερφόρτιση. Οἱ ἀναγνῶστες ἤ οἱ ἀκροατές ἤ οἱ τηλεθεατές τῆς καθημερινῆς μεικτῆς παραγωγῆς εἰκόνων, ἄλλοτε διεγερτικῶν καί ἄλλοτε καταθλιπτικῶν, σέ συνεχή, κρίσιμη καί συχνά ἐπικίνδυνη μετάπτωση ἀπό τήν ἠρεμία στήν ἔξαψη καί ἀπό τήν κατάφαση στήν ἐπιθετικότητα.

Μέσα σ᾿ αὐτό τό ἐκνευριστικό πλαίσιο, πού κινεῖται ἡ μοντέρνα ἐπιστήμη καί ἡ συνακόλουθη τεχνολογία τῆς δημόσιας ἐνημέρωσης, ποιός θά μποροῦσε νά κρατήσει ἀμπαρωμένες τίς  πύλες τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὀργανισμῶν; Καί γιά ποιό λόγο νά τό ἐπιδιώξει καί νά τό μεθοδεύσει;

῾Η ᾿Εκκλησία τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ εἶναι τό φῶς τοῦ κόσμου. Εἶναι πόλις ἐπάνω ὄρους κειμένη (Ματθ. ε΄ 14, 15). Βιώνει τή λυτρωτική Ἀλήθεια, πού ἔφερε στίς ἀνθρώπινες κοινωνίες μας ὁ σαρκωμέ-νος Λόγος τοῦ Θεοῦ. Καί μεταφέρει τό κρυστάλλινο μήνυμα πρός κάθε κατεύθυνση. ᾿Από τή διπλανή πόρτα, ἴσαμε τά πέρατα τῆς Οἰκουμένης. Δέ φοβᾶται τή δημοσιοποίηση τῶν ὁραμάτων Της καί τῆς πρακτικῆς Της. Οὔτε καί αὐτή ἡ στρεβλή φωτογράφηση καί δόλια διασπορά τοῦ σωστικοῦ ἔργου Της τήν καταβάλλει. Εἶναι πάντοτε ἕτοιμη “πρός ἀπολογίαν παντί τῷ αἰτοῦντι λόγον περί τῆς ἐν (αὐτῇ) ἐλπίδος” (Α΄ Πέτρ. γ΄ 15).

Φυσικά, αὐτό τό ἄνοιγμα τῶν ἀνθρώπων τῆς ᾿Εκκλησίας, τῶν ποιμένων Της καί τῶν μελῶν Της, ἀποτελεῖ ἀπαύγασμα καί τῆς πιστότητάς τους στό πρόσωπο καί στό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί τῆς  ἔντιμης διαφάνειάς τους στό ἀνοιχτό γήπεδο τῆς συμπορείας τους καί τῆς συνάθλησής τους μέ τά ἄλλα μέλη τοῦ ἱεροῦ ἐκκλησιαστικοῦ Σώματος.

Στήν περίπτωση, πού τό δημοσιογραφικό δαιμόνιο θά καταφέρει νά διολισθήσει στά ἄδυτα κάποιου ἐκκλησιαστικοῦ διοικητηρίου καί θά ἀνακαλύψει σκόπιμες παραβιάσεις τῶν ἀρχῶν τῆς διάφανης, χαρισματικῆς διακονίας ἤ σκοντάψει  σέ σωρευμένους ἠθικούς ρύπους, ἔχει ὅλο τό δικαίωμα καί τήν ὑποχρέωση νά μήν ἐπικαλύψει τήν ἀσχημία, ἀλλά νά τήν ἐμφανίσει στό φόρουμ τοῦ δημόσιου λειτουργήματός του, νά τήν κάνει εὐρύτατα γνωστή καί νά ἀπαιτήσει τήν ἄμεση ἐνεργοποίηση τῆς θεσπισμένης ἐκκλησιαστικῆς δικαιοσύνης, ὥστε νά ἀπαλλαγεῖ ὁ ἱερός χῶρος τοῦ Θυσιαστηρίου ἀπό τά σκάνδαλα καί τά μιάσματα.     

῎Αν αὐτός εἶναι ὁ μόνος ἀνοιχτός διάδρομος δράσης γιά τούς λειτουργούς τῆς πληροφόρησης, ποιός μπορεῖ νά εἶναι ὁ δείκτης τοῦ χρέους γιά τούς ὑπεύθυνους ἀξιωματούχους τῆς ᾿Εκκλησίας;  Δικαιοῦνται αὐτοί νά ἀποσιωποῦν καί νά καλύπτουν τά σκάνδαλα; ῾Υπάρχει ῾Ιερός Κανόνας, πού τούς δίνει τό δικαίωμα νά ἐπικαλοῦνται “τό φιλάδελφο” καί μέ αὐτή τήν ἐπίκληση νά σφραγίζουν κάθε φάκελλο διαφθορᾶς καί νά τόν σπρώχνουν στό σκοτάδι τοῦ ᾿Επισκοπικοῦ ἤ τοῦ Συνοδικοῦ ᾿Αρχείου;

῾Η σιωπή καί -πολύ περισσότερο- ἡ ἐπικάλυψη, ἐγγράφει πρακτικό βαρειᾶς ἐνοχῆς, ὄχι μόνο γιά κεῖνον, πού ὑπηρέτησε καί θησαύρισε τό ρύπο, ἀλλά καί γιά κεῖνον, πού ἐπιχείρησε νά παραπλανήσει ὁλόκληρη τήν ἐκκλησιαστική παρεμβολή, περπατώντας ἀδιάφορα καί προσπαθώντας νά ξεγελάσει τίς ἀνήσυχες συνειδήσεις, ὅτι δέν συμβαίνει τίποτα, πίσω ἀπό τά προπετάσματα διαφήμισης τῆς πολυτέλειας τοῦ ἐπισκοπικοῦ βίου καί ἀπόκρυψης τοῦ ἠθικοῦ ρύπου.

Οἱ μεγάλοι Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας μας δέν ὑπέκυψαν στόν δελεαστικό πειρασμό τῆς ἀπόκρυψης. Διάφανοι οἱ ἴδιοι, ἀγάπησαν τή διαφάνεια καί τήν ὑπηρέτησαν μέ πιστότητα καί συνέπεια. Μίλησαν, ἔγραψαν, φώναξαν, κάθε φορά, πού τό “ἄπρεπο”, τό “ἀντικανονικό”, τό “ἰδιοτελές”, τό “ἀνήθικο”, τό “βδέλυγμα τῆς ἐρημώσεως”, θρασύ καί ἀπροκάλυπτο, παραβίαζε τίς θύρες τῆς ᾿Εκκλησίας καί ἐπιχειροῦσε νά σταθεῖ “ἐν τόπῳ ἁγίῳ” (Ματθ. κδ΄ 15). Καί ὁ ἀγώνας τους ἄνοιγε δρόμους ἐπιστροφῆς στήν Κανονικότητα καί στήν ἁγιότητα. Στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Καί στίς προδιαγραφές τῆς ἐκκλησιαστικῆς γνησιότητας.

* * *

Τήν τελευταία, τήν πέμπτη μου ἐπισήμανση, θά τήν ἀπευθύνω, ἀποκλειστικά καί μόνο, στόν ἐπιστολογράφο μου, πού θά προτιμοῦσε, διαβάζοντας τά ἐνημερωτικά ἤ τά κριτικά μου κείμενα, νά νοιώθει μέσα του, ἁπαλή, τήν πνοή τῆς ἀγάπης καί τῆς συγχώρησης καί τῆς πραότητας καί νά μήν ἐνοχλεῖται ἀπό τήν ἀποκάλυψη μιᾶς ἤ καί περισσότερων πληγῶν, πού καί μόνη ἡ ἐπισήμανσή τους, διαταράσσει τήν εἰσπνοή καί τήν ἀπόλαυση τῆς γαλήνης.

Φίλε μου -δέν ξέρω ἄν τό ἔπιασε τό μάτι σου- τελευταία εἶδε τό φῶς τῆς δημοσιότητας μιά μακροσκελέστατη συνέντευξη, πού παραχώρησε σέ δημοσιογράφο ὁ Παντελεήμων Μπεζενίτης, μέσα ἀπό τό κελλί τοῦ Κορυδαλλοῦ. Εἶπε πολλά, γιά τό “σήμερα” καί γιά τό “χτές” τοῦ χώρου τῶν Συνοδικῶν διαβουλεύσεων καί τῶν Συνοδικῶν ραδιουργιῶν. Τόσο πολλά, πού ὁ ἀναγνώστης φλομώνεται καί παγιδεύεται.

᾿Από αὐτό τόν “πλοῦτο”(!!!) τῶν ἐκμυστηρεύσεων, θά σοῦ παρουσιάσω καί θά σοῦ ὑπογραμμίσω μόνο μία. Προσπαθώντας νά ἀποφορτωθεῖ τίς εὐθῦνες καί τίς ἐνοχές πού τόν ἔφεραν δέσμιο, στή φυλακή καί πού ἔγιναν ἀφορμές νά ὑποστεῖ τήν ἔσχατη ταπείνωση, νά ἀπογυμνωθεῖ ἀπό τό χάρισμα καί τήν τιμή τῆς ἀρχιερωσύνης, ἐνοχοποίησε τόν ἤδη “μακαρίτη” ᾿Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο.

Συγκεκριμένα, στήν ἐρώτηση “πῶς κρίνετε ἐκείνη τήν ἀπόφαση τῆς ῾Ιεραρχίας νά σᾶς θέσει σέ διαθεσιμότητα”, μεταξύ ἄλλων, ἀπάντησε: “... Δέν ἦταν τῆς ῾Ιεραρχίας... Μέσα σ᾿ αὐτή τήν ἀτμόσφαιρα ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος γιά νά προστατεύσει τόν ἑαυτό του, κυρίως, ἔπρεπε νά βρεῖ κάποιο ἐξιλαστήριο θύμα. Τό εὐκολότερο ἤμουν ἐγώ. Καί μέ ἔθεσε σέ διαθεσιμότητα, ὄχι μέ ἀπόφαση τῆς ῾Ιεραρχίας, ἀλλά μέ ἀπόφαση τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου, πού ἦταν ὅλοι νέοι ᾿Αρχιερεῖς καί μάλιστα μέ ἀσφυκτικές πιέσεις εἰς βάρος τους, τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου... Γιά νά διασωθεῖ ὁ ἴδιος στό θρόνο του καί γιά νά ἱκανοποιήσει τά Μέσα ᾿Ενημερώσεως... Τό ἔκανε γιά νά διασφαλίσει τή δημοτικότητά του -γιά τήν ὁποία ἐνδιαφερόταν πολύ ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος- καί τόν θρόνο του καί δεύτερον γιά νά ἱκανοποιήσει τήν κοινή γνώμη καί κυρίως τά Μέσα ᾿Ενημερώσεως... ῎Ημουν τό ἐξιλαστήριο θύμα...”.

Αὐτά εἶπε ὁ δέσμιος τοῦ Κορυδαλλοῦ. ᾿Απόσυρε τίς εὐθῦνες ἀπό τούς δικούς του ὤμους καί τίς φόρτωσε, ὅλες, στούς ὤμους τοῦ  νεκροῦ ᾿Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου.

Πρός χάρη τῆς ἀλήθειας καί τῆς δημοσιογραφικῆς ἀξιοπρέπειας εἶμαι ὑποχρεωμένος νά ξεσκεπάσω τήν κρυμμένη πραγματικότητα.῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος ἦταν ὁ ἄνθρωπος, πού πάλεψε γιά τήν ἀνάδειξη τοῦ Παντελεήμονα Μπεζενίτη σέ Μητροπολίτη ᾿Αττικῆς. ῎Οχι μόνο διακινήθηκε στρατηγικά, γιά νά ἐπηρεάσει τούς Συνοδικούς Μητροπολίτες καί νά τούς πείσει νά θυσιάσουν τήν ψῆφο τους γιά τήν προαγωγή τοῦ Παντελεήμονα, ἀλλά ἔφτασε στό ἀπονενοημένοι διάβημα, νά πλαστογραφήσει ὁ ἴδιος ψηφοδέλτια, γιά νά ἐξασφαλιστεῖ ἡ ἐκλογή του. Καί αὐτή ἡ πλαστογραφία εἶναι διαπιστωμένη μέ ἐκθέσεις, πού ἔχουν συντάξει εἰδικοί γραφολόγοι καί βρίσκεται κατατεθειμένη στό ᾿Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο, στό Συμβούλιο τῆς ᾿Επικρατείας. Βέβαια, ὅταν οἱ σκανδαλώδεις συμπεριφορές τοῦ εὐνοουμένου του Παντελεήμονα βγῆκαν στά τρίστρατα καί ἔγιναν βούκινο, γιά νά σώσει τό δικό του κύρος, ἐνεργοποίησε τόν ἀντι-Κανονικό καί ἀντι-Δημοκρατικό Νόμο τοῦ Κακλαμάνη καί τόν πέταξε ἔξω.

Καί ρωτάω –“εὐθέως”- τόν ἐπιστολογράφο μου, πού βρίσκει μῖσος στίς δικές μου, κριτικές ἀναφορές καί πού τόν ἐνοχλεῖ, ἡ ἐπιστροφή τῆς ὀπτικῆς μου ἴνας στά πρόσωπα καί στά γεγονότα τοῦ παρελθόντος. Δέν τόν ἐνόχλησε τό φόρτωμα τῶν Μπεζενιτικῶν εὐθυνῶν στούς ὤμους τοῦ νεκροῦ ᾿Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου; Καί δέν τόν τάραξε -πολύ περισσότερο- ἡ ἄκρα ἀγνωμοσύνη του, ἡ ὁποία ἔσβησε ἀπό τό νοῦ του καί ἀπό τήν καρδιά του τό bonus τῶν πλαστογραφημένων ψηφοδελτίων καί πού ἔφερε τά πάνω-κάτω, τόν κ. Παντελεήμονα στό θρόνο τῆς ᾿Αττικῆς καί τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο ᾿Αθηνῶν καί πάσης ῾Ελλάδος Χριστόδουλο στό βῆμα τῆς δημόσιας χλεύης;

* * *

Φίλοι μου καί ἀδελφοί μου, τό κλίμα στό χῶρο τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας διοίκησης, εἶναι, σήμερα, ζοφερό. Οὔτε ἐγώ, ὁ λειτουργός τῶν῾Αγίων Μυστηρίων καί κάποιοι ἄλλοι συλλειτουργοί μου, ἔχουμε τό δικαίωμα νά ἀσκοῦμε ἀλόγιστη κριτική, μόνο καί μόνο γιά νά ἁπαλύνουμε τίς πικρίες μας, οὔτε σεῖς ὅλοι, πού νοιώθετε τό τραῦμα τοῦ Σώματος τῆς ᾿Εκκλησίας νά περνάει στό δικό σας κορμί καί τόν πόνο νά παγώνει τή θέλησή σας, ἔχετε τήν ἄνεση νά γυρνᾶτε πλάτη στή χαίνουσα πληγή καί νά στοχεύετε μόνο στήν ἀποστασιοποίηση ἀπό τήν ἑστία τῆς μελαγχολίας καί στή γαλήνευση τῆς δικῆς σας ψυχῆς.

Καί σεῖς καί ἐμεῖς, ὅλοι, ἔχουμε χρέος νά φορτωθοῦμε τίς προσωπικές μας εὐθῦνες. Νά συνειδητοποιήσουμε τό χρέος μας. Νά γονατίσουμε. Νά ἱκετέψουμε τό θρόνο τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ. Καί, παράλληλα, νά προσφέρουμε ὅλη μας τή ζωτικότητα στόν ἀγώνα, γιά τήν ἀλλαγή τοῦ κλίματος. Νά πάψουν τά σκάνδαλα. Νά λάμψει ἡ ἐντιμότητα καί ἡ ἁγιότητα. Καί αὐτό τό μήνυμα τῆς μετάνοιας καί τῆς μεταστροφῆς νά δονήσει τίς καρδιές ὅλου τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος καί νά τίς γεμίσει μέ τήν ἀναστάσιμη Χάρη καί μέ τήν ἀναστάσιμη χαρά.

Ο ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ

ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ