Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Σπουδή Ἀγάπης», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1997), σελ. 55

Τό ὑπερούσιο φῶς

«… Μόλις ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ κυριαρχήσει στίς καρδιές μας, τά μικρά καί ἀδύναμα φῶτα τῶν «αἰσθητῶν» πραγμάτων, τῶν δημιουργημάτων τῆς θείας Παντοδυναμίας καί τῆς θείας Ἀγάπης, χάνουν τήν κυρίαρχη λάμψη τους. Καί ἀφίνουν νά δεσπόσει τό ὑπερούσιο φῶς τοῦ Δημιουργοῦ. Τό μάτι τῆς ψυχῆς μας δέν ἐντυπωσιάζεται καί δέν ἐλκύεται. Γίνεται ἀναίσθητο πρός ὅλα αὐτά. Γιατί τό ἀπορροφάει τό ἄπειρο φῶς τοῦ Θεοῦ. “Ἀναισθητεῖ πρός πάντα τά ὑπ’ αὐτοῦ γεγονότα, καθάπερ ὀφθαλμός πρός τούς ἀστέρας, τοῦ ἡλίου ἀνατείλαντος”.

Κωνστάντιος Χρόνης
Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως

Παραθέτουμε παρακάτω ένα ολόκληρο κεφάλαιο από το βιβλίο του μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου «Δηλώνω Δημοσιογράφος» (κεφάλαιο 10. «Στόχος ο λευκός γέροντας», σελ. 96-114). Ένα μοναδικό κείμενο πού εξαίρει τήν αγία μορφή της Εκκλησίας μας, τον πράο και μαχητή επίσκοπο, τον μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιο.

Φίλοι δημοσιογράφοι, γιατί χτυπήσατε το λευκό κι άκακο γέροντα; Γιατί πετάξατε λάσπη στο χιόνι; Γιατί πληγώσατε κείνον, που, κατά τις φρικτές νύχτες της σκλαβιάς και της οδύνης, έχυνε λάδι και κρασί στις πληγές και μαλάκωνε τον πόνο; Γιατί τα βέλη σας τα αποσύρατε απ’ τους εκμεταλλευτές, απ’ τους πλαστογράφους, απ’ τους τυράννους, απ’ τους μοχλούς της βίας και της βαρβαρότητας και τα καθηλώσατε στο πρόσωπο, που έλαμψε σαν αστέρι παρηγοριάς στις σκοτεινιές των προσωπικών και των εθνικών περιπετειών μας; Στιγματίζω τη συμπεριφορά σας. Εγγράφω την ευθύνη σας. Σαλπίζω την ενοχή σας. Γυρίζω το κουμπί της πληροφόρησης στη μεγαλύτερη έντασή του, για να φωνάξω και να μ’ ακούσει η ελληνική γη. Για να φτάσει ο ήχος της διαμαρτυρίας μου πέρα απ’ τα σύνορα της ελληνικής πατρίδας. Και να κατατεθεί σαν κατηγορητήριο στο δικαστήριο της οικουμενικής συνείδησης. Σαν μαρτυρία γεγονότων, που υποβαθμίζουν το κύρος της δημοσιογραφίας κι αφίνουν ακάλυπτους τους χειριστές των μηχανών της ενημέρωσης.

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Σπουδή Ἀγάπης», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1997), σελ. 51

Τό ἄπειρο φῶς

«… Καί ὅταν ἀκοῦμε, ἤ ὅταν μιλᾶμε γιά ἄπειρο φῶς, δέν ἐννοοῦμε τήν ἐκτυφλωτική δύναμη, πού ἀλλοιώνει τήν πραγματικότητα καί ἐμποδίζει τήν ὅραση νά συλλάβει τίς γύρω εἰκόνες. Ἀλλά τή δύναμη ἐκείνη, πού ἀνοίγει τούς εὐρεῖς ὁρίζοντες τοῦ οὐρανοῦ καί ἀποκαλύπτει τά μυστήρια τοῦ Θεοῦ. Αὐτή τή δύναμη, πού, ταυτόχρονα, εἰσχωρεῖ στά βάθη τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης καί φωτίζει τά χάη τῆς ἀλλοτριωμένης καί φθαρμένης καρδιάς.»

Ὀρθός λόγος-Πίστη

Στήν ἔσχατη κούρσα τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα, ὅταν τά σχήματα τοῦ ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ φυλλορρόησαν καί οἱ πολιτικές καί οἰκονομικές ἀνακατατάξεις μετατόπισαν, τεχνητά, τήν προβληματική καί ἀναπροσδιόρισαν τούς κανόνες τοῦ διεθνοῦς παιχνιδιοῦ, ἡ ἀθεΐα δέν πέρασε στό ράφι τῆς ἀχρηστίας ἤ, ἔστω, τῆς ἀχρησίας. ῎Εμεινε στό κέντρο τῆς καινούργιας διαμάχης. Φορμαρισμένη στίς ἀπαιτήσεις τῆς ἐποχῆς. ᾿Αλλά πιστή στήν ἀρχική της ἐπιδίωξη. Μέ νέο σύνθημα τή σύντηξη τῶν θρησκευτικῶν βιωμάτων τῶν λαῶν τῆς οἰκουμένης, ἐπιχειρεῖ νά δημιουργήσει μιά ὑπερθρησκεία, μιά ἑσπεράντο θρησκευτική γλώσσα, πού θά ἀπαλείφει τίς ἰδιαιτερότητες, θά ἐκφυλίζει τά βιώματα καί θά καναλιζάρει, μεθοδικά, τούς ἀνθρώπους στήν ἐρημιά τῆς ἀθρησκείας. Νά ὑψώνουν στό βωμό τῆς λατρείας τήν εὐμάρεια. Νά προσκυνοῦν, ὡς ὑπέρτατη ἀξία τόν ἄνθρωπο. Καί νά περιφέρονται “ὡς ἐλπίδα μή ἔχοντες καί ἄθεοι ἐν τῷ κόσμῳ” (᾿Εφεσ. β΄ 12).

Βημάτισα καί ἐγώ, μαζί μέ ὅλους τούς συγχρόνους μου, στά ἱστορικά μονοπάτια αὐτῆς τῆς μεταλλαγῆς, παγωμένος ἀπό τόν τρόμο τῆς “χτεσινῆς” καί τῆς “σημερινῆς” ἐμπειρίας καί φορτωμένος μέ τήν προβληματική τῆς “αὐριανῆς” ἐξέλιξης. Τό πρόσθετο, πού ἔχω νά καταθέσω, σάν προσωπική γεύση καί σάν συμβολή στό διάλογο, εἶναι ὅτι κράτησα τήν πίστη μου. Τή διατήρησα καί τή διατηρῶ, ἀκόμα καί σήμερα, στό φυλακτήριο τῆς ψυχῆς μου. Περπατῶ τόν ἀνώμαλο δρόμο, μέ λυχνάρι τήν πίστη στό Θεό καί μέ σύντροφο τή θεϊκή ἀγάπη. Καί τώρα, μετά τή δοκιμή τῆς ὀδύνης, διακρίνω, πώς δέν εἶμαι μόνος σ᾿ αὐτό τό δρόμο. Πολλοί συνάνθρωποί μου στηλώνουν τό βλέμμα στό Πρόσωπο καί στόν κόσμο τοῦ Θεοῦ. ᾿Αναζητοῦν, ἐναγώνια, τήν “καινή κτίση” (Β΄ Κορινθ. ε΄ 17) καί τήν ἐλπίδα “τήν ἀποκειμένην ἐν τοῖς οὐρανοῖς” (Κολασ. α΄ 5).

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Σπουδή Ἀγάπης», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1997), σελ. 50

Ἀγάπη καί γνώση

«… Ἐκεῖνος, πού ἀγαπάει τό Θεό, πάνω ἀπό τή γνώση τῶν δημιουργημάτων, ἔχει τή γνώση τοῦ Δημιουργοῦ. Καί ἀκατάπαυστα, μέ τό φλογερό πόθο τῆς ψυχῆς του, ἐπιμένει νά ἀνιχνεύει κάι να συλλέγει αὐτή τη γνώση. Τή γνώση τῆς δύναμης καί τῆς ἀγάπης, πού ἐκφράστηκε στή Δημιουργία. Τή γνώση τῆς λυτρωτικῆς Θυσίας, πού ἔλαμψε στό Σταυρό. Τή γνώση τῆς ἀλήθειας καί τῆς ἁγιότητας, πού ἀποτελοῦν τό κεφάλαιο τῆς θείας κληρονομίας.»

Διαθήκη κληρονομιά στήν Ἐκκλησία

Συνήθως οἱ ἄνθρωποι ψάχνουν τίς διαθῆκες γιά νά ἀνακαλύψουν κάποια κληρονομιά πού τούς χαρίζεται ἀπό τόν κεκοιμημένο διαθέτη. Στή Διαθήκη τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, ὅμως, ἡ κληρονομιά χαρίζεται σ’ ὁλόκληρη τήν Ἐκκλησία. Ἀνακαλύπτουμε τό θησαυρό πίσω ἀπό τόν λακωνικό λόγο του:

Τή δοξολογική καί εὐχαριστιακή στάση του μέσα σέ κόπους, μόχθους καί περιπέτειες.

Τήν εὐχαριστία καί γιά τή θησαυρισμένη ἐμπειρία τῆς σταυρωμένης ἀρχιερωσύνης του.

Ὁ Ἐπίσκοπος καί ἡ Ἐκκλησία

Τοῦ Ἐ. Χ. Οἰκονομάκου

Πολλοί ἀπό τούς σύγχρονους ῾Ιεράρχες διακατέχονται ἀπό ἕνα σύνδρομο ὑπεροχῆς, σάν ἐκεῖνο τοῦ Λουδοβίκου ΙΔ΄ ὅταν ἔλεγε: “I’ etat c’ est moi” (ἐγώ εἶμαι τό Κράτος), πού στήν περίπτωσή τους θά μποροῦσε νά ἔχει τή διατύπωση: ἐγώ εἶμαι ἡ ᾿Εκκλησία! ῾Η μεγαλομανία τους, μάλιστα, βρίσκει τάχα θεολογικά ἐρείσματα στά λόγια τοῦ ἁγίου ᾿Ιγνατίου ᾿Αντιοχείας (+107 μ. Χ.), ὁ ὁποῖος, δέσμιος, καθ᾿ ὁδόν πρός τό μαρτύριο στή Ρώμη, ἔγραφε στούς πιστούς τῆς Σμύρνης καί τούς συμβούλευε: “Μηδείς χωρίς ᾿Επισκόπου τι πρασσέτω τῶν ἀνηκόντων εἰς τήν ᾿Εκκλησίαν.... ῞Οπου ἄν φανῇ ὁ ᾿Επίσκοπος, ἐκεῖ τό πλῆθος ἔστω, ὥσπερ ὅπου ἄν ᾖ ᾿Ιησοῦς Χριστός, ἐκεῖ ἡ καθολική ᾿Εκκλησία,.... ἵνα ἀσφαλές ᾖ καί βέβαιον πᾶν ὅ πράσσεται...” (“᾿Αποστολικοί Πατέρες”, Ἐκδ. ᾿Αστήρ, 1953, VΙΙΙ, 1-2).

Ἡ σταυρωμένη ἀρχιερωσύνη μου (2) Αὐτοβιογραφικό

[Λόγω τῆς δυσκολίας πού παρουσιάζει τό ἐγχείρημα νά σκιαγραφήσει κανείς μιά πολυσύνθετη καί πολυτάλαντη προσωπικότητα ὅπως ἦταν ὁ μακαριστός ἐπίσκοπος Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικόδημος, σκεφθήκαμε νά ἀφήσουμε τόν ἴδιο νά μᾶς μιλήσει γιά τόν ἑαυτό του, γιά τήν ἀρχιερωσύνη του, γιά τήν σταυρωμένη ἀρχιερωσύνη του. Παραθέτουμε ἐδῶ ἕνα ὑπέροχο κείμενό του ἀπό τό βιβλίο του: “Μνησθείη Κύριος ὁ Θεός” (Ἐκδόσεις ΣΠΟΡΑ, 1997)]

Kατά τίς γλυκές ὧρες τῆς ἱερατικῆς διακονίας μου ἔσκυψα στή ζωή καί στή βιωματική ποίηση τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Nαζιανζηνοῦ. Mέ συγκίνησε ἡ ποιητική ἀποτύπωση τῶν ἐμπειριῶν τοῦ φωτεινοῦ αὐτοῦ ἀστέρα τῆς Ἐκκλησίας μας καί μέ γοήτευσε ὁ στίχος του. Ἡ κάθε ἔκφραση εἶναι μιά «ἐκ βαθέων» ἐξομολόγηση. Ἡ κάθε λέξη εἶναι σταλαγματιά αἵματος, πού βγαίνει ἀπό τήν πληγωμένη καρδιά του.

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Σπουδή Ἀγάπης», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1997), σελ. 46

Ὁλοκληρωτικό δόσιμο

«… Ἀγάπη στό Θεό δέν εἶναι ἡ φτωχή καί συγκρατημένη παροχή τυποποιημένων προσευχῶν στό Θυσιαστήριο τοῦ Θεοῦ. Δέν εἶναι ἡ μίζερη ἀνταπόκριση στήν ἄπειρη θεϊκή ἀγάπη. Ἀγάπη εἶναι τό ὁλοκληρωτικό δόσιμο. Ὁ πόθος, πού καίει τά σωθικά. Ἡ ἐναγώνια ἀναζήτηση τοῦ Προσώπου, πού εἶναι ὁ Πλάστης, ὁ Θεός καί ὁ Λυτρωτής μας. Ὅταν πραγματικά ἀγαπᾶμε τό Θεό, ἡ ὕπαρξή μας, δέν περιορίζεται νά προσφέρει ἕνα κομμάτι τῆς καρδιᾶς, ἕνα μερίδιο τῶν αἰσθημάτων της. Δέν ἁπλώνει ἕνα νῆμα λεπτό καί εὔθραυστο πρός τόν οὐρανό, τή στιγμή, πού τά ὑπόλοιπα, δυνατά νήματα ἁπλώνονται πρός τίς κατευθύνσεις τῆς ὕλης καί τῶν ἀνθρώπων. Στό Θεό ἀναφέρεται καί ἀφιερώνεται ἀκέραιη ἡ καρδιά. Τό ἀκατανίκητο, ὁλοκληρωτικό πάθος. Ὁ ἔρωτας τῆς ἀγάπης. Ἡ σφοδρή, ἡ συναρπαστική, ἡ ὁλόψυχη, ἡ πυρακτωμένη ἀγάπη.»