Ὑποκατάστατα ἀγάπης

«… Ὅλα τά ὑποκατάστατα, πού προσφέρονται στόν «ἐκπεσόντα» ἄνθρωπο, γιά νά κορέσει τή δίψα τῆς ἀγάπης, δέν εἶναι ἀγάπη. Εἶναι ἀναζητήσεις, εἶναι ἐπινοήσεις, εἶναι ἐποχιακές ροπές καί δοκιμές, εἶναι κακέκτυπα καί πλάνα ἀναισθητικά, ἀλλά δέν εἶναι ἡ ἀγάπη. Ἡ γνήσια, ἡ δυνατή καί δυναμική, πού πηγάζει ἀπό τό Θεό καί μεταποιεῖ τόν ἄνθρωπο σέ εἰκόνα καί σέ μιμητή τοῦ Θεοῦ.»

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Σπουδή Ἀγάπης», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1997), σελ. 21

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 118, 1-10-2003

Σελίδες αὐτοκριτικῆς

Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Δέ διστάζω νά κοινολογήσω καί τή μελαγχολική κριτική μου, γιά συμπεριφορές καί περιστατικά, πού εὐκολύνουν τήν προέλαση τῆς ἀθεΐας. Οἱ συγκυρίες, πού ἔδωσαν κατακλυσμική δύναμη στό κύμα τῆς ἀθεΐας μποροῦν νά ἐνταχτοῦν σέ δυό, κύρια ρεύματα.

Τό πρῶτο ρεῦμα χρεώνεται στήν ἐκκοσμίκευση καί στίς ἐκτροπές τοῦ δυτικοῦ Χριστιανισμοῦ. ῾Η ἐγκατάσταση τῆς χλιδῆς στά Παπικά ἐνδιαιτήματα, ἡ αὐταρχικότητα καί ἡ καταπίεση τῶν μαζῶν, ἡ σκληρή κρίση καί ἡ ἀπάνθρωπη μεταχείριση ἐκείνων, πού τολμοῦσαν νά διατυπώσουν ἀντιρρητική ἄποψη, θεσμοθέτησαν ἕνα μέτωπο ἀντίστασης καί πολέμου ὄχι μόνο πρός τόν Παπικό θεσμό καί πρός τούς φορεῖς τῆς κεντρικῆς θρησκευτικῆς ἐξουσίας, ἀλλά πρός τήν καρδιά τῆς ᾿Εκκλησίας, πρός τήν πίστη στό Θεό. Οἱ ἐπαναστατημένες ὁμάδες προχώρησαν στή διαμαρτήρηση καί ἀποκόπηκαν ἀπό τόν κορμό τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς ᾿Εκκλησίας. Σήκωσαν τή σημαία τοῦ πολέμου. ῎Εκοψαν τόν ὀμφάλιο λῶρο, πού τούς συνέδεε μέ τήν παράδοση καί μέ τίς ἐμπειρίες τῶν σοφῶν καί ἁγίων. Αὐτονομήθηκαν βίαια. Θυσίασαν στό βωμό τῆς προσωπικῆς ἐλευθερίας τό consensus τῆς ᾿Εκκλησίας καί τήν κοινή ὁμολογία τοῦ “Συμβόλου τῆς Πίστεως”. Πῆραν γιά ὁδηγό τους στήν καινούργια τους πορεία τόν “ὀρθό λόγο”, πού δέ συγκατατίθεται στήν ἀποφατική ἀπελευθέρωση ἀπό τά δεσμά τῆς ὑλικότητας καί δέν ξανοίγεται σέ βύθισμα στά ὑπερούσια μυστήρια τοῦ Θεοῦ. ῎Εχασαν τό ἱερό καί τό μυστικό καί τό ἅγιο καί ἀναπτύχτηκαν στή θεσμική βάση τοῦ σωματείου κοινωνικῆς μέριμνας καί ἀλληλεγγύης.

Οἱ Ἅγιοι

«… Οἱ ἅγιοι εἶναι πιστοί μαθητές τῆς ἀγάπης καί σοφοί δάσκαλοι. Δέν εἶναι ἁπλοί ἑρμηνευτές τοῦ περιεχομένου τῆς Βίβλου. Οὔτε στεγνοί μελετητές τῶν ἀπροσδιόριστων ψυχικῶν ἀντιδράσεων τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης. Πολύ περισσότερο, δέν εἶναι ἐπιπόλαιοι δοκιμαστές τῶν συνθημάτων, πού πλημμυρίζουν τήν ἐποχή τους. Οἱ ἅγιοι ζοῦν τή συντριβή τῆς μετάνοιας, τή γλυκύτητα καί τήν καθαρότητα τῆς Εὐαγγελικῆς διδαχῆς, τή χαρά τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ τῆς Ἀγάπης, τή βεβαιότητα τῆς λύτρωσης, τήν ἐμπιστοσύνη καί τήν ἐπανάπαυση στή Θεϊκή ἀποκάλυψη. Καί ὅλα αὐτά τά βιώματα καί τά αἰσθήματα τά ζυμώνουν μέ τήν προσωπική τους θέληση καί τά ἀναπλάθουν σέ προσωπική ζωή καί σέ ἄμεση ἐμπειρία. Δέν ἀναπαράγουν ψυχρά σχήματα διδαχῶν. Καί δέν προβάλλουν ξένα ἀποκτήματα. Μιλοῦν ἀπό περιουσία Πνεύματος Ἁγίου καί ἀπό θησαύρισμα ἐμπειριῶν. Τόν πλοῦτο τῶν χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τόν ἔχουν φυλαγμένο στή δική τους καρδιά. Καί, καθώς τήν ἀνοίγουν, λαμπυρίζει ἡ καθαρότητα καί ἡ ὁμορφιά τῆς θεϊκῆς σφραγίδας.»

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Σπουδή Ἀγάπης», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 1997), σελ. 8

Ὁ πόλεμος

Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Ἡ δική μου γενιά, περπάτησε μέσα στήν καταχνιά τῶν ἀμφισβητήσεων καί μέσα στά φαράγγια τοῦ ἀνίερου πολέμου. Καί δέν ἀναφέρομαι μόνο στίς ἀτέλειωτες, παγκόσμιες ἤ τοπικές, συρράξεις, πού ἔλουσαν ὁλόκληρο τόν πλανήτη μέ αἷμα καί δάκρυ. Χρέος μου νά ὑπομνήσω καί νά σκιαγραφήσω καί τό κλίμα τῆς ἐχθρότητας καί τό κύμα τῶν ἐπιθέσεων, πού ἐπικεντρώθηκαν στήν πίστη καί στό πρόσωπο τοῦ σαρκωμένου Λόγου τοῦ Θεοῦ.

Οἱ ἐπιθέσεις αὐτές δέ στόχευσαν στήν ἀναχάραξη τῶν συνόρων τῆς πολιτικῆς καί τῆς στρατιωτικῆς ἐξουσίας καί στήν ἀναδιανομή τοῦ σωρευμένου ὑλικοῦ πλούτου. Χτύπησαν τήν καρδιά, πού δίνει παλμό καί ὅραμα καί ζωή στήν ἀνθρώπινη κοινωνία. Πολέμησαν μέ λύσσα τήν πίστη. ᾿Επιδίωξαν νά ἀπογυμνώσουν τόν ἄνθρωπο ἀπό τή δύναμη καί τήν ἔμπνευση καί τό νοηματισμό καί τήν παρηγοριά, πού τοῦ δίνει ἡ πίστη στό Δημιουργό καί Πατέρα καί νά τόν καταστήσουν ἀδύναμο πλάσμα, μονάδα εὔκολης ἐκμετάλλευσης στά χέρια τῶν δυναστῶν τῆς οἰκουμένης.

Μετοχή στήν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ

«… Ἡ Πίστη μας εἶναι κατάφαση καί ἐμπιστοσύνη στήν Ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ. Καί, ταυτόχρονα, ἀποτελεῖ μετοχή στά γεγονότα καί στίς ἐμπειρίες τῶν προσώπων, πού ἀξιώθηκαν νά βηματίσουν, μαζί μέ τό Θεάνθρωπο καί νά τυπώσουν στή μνήμη τους καί στήν καρδιά τους τίς θαυμαστές ἐντυπώσεις τῶν ὑπερφυῶν γεγονότων.»

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 2003), σελ. 171

Η ιερουργία του λόγου του Θεού σίγουρα είναι τό ιερότερο και δυσκολότερο έργο στην ιεραποστολή. Πολύ περισσότερο όταν ο ιεραπόστολος επωμίζεται να λύσει, γιά λόγους αγάπης, χίλια άλλα προβλήματα του ποιμνίου του! Τό παρακάτω άρθρο δημοσιεύθηκε στό περιοδικό «ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗΣ», τεύχος Σεπτεμβρίου 2018.

Το ιερότερο και δυσκολότερο έργο

Χωρίς αμφιβολία, το κήρυγμα «του ευαγγελίου της βασιλείας του Θεού» (Μαρκ. 1, 14), αποτελεί την πεμπτουσία και τον λόγο υπάρξεως της ιεραποστολικής δραστηριότητας της Εκκλησίας του Χριστού στα έθνη. Αποτελεί τον άξονα, γύρω από τον οποίο οφείλουν να περιστρέφονται και να αναπτύσσονται όλες οι επιμέρους δράσεις και πρωτοβουλίες της ιεραποστολής, προκειμένου να μπορούν να νοηματοδοτούνται και να αξιολογούνται ως εργαλεία και μόνο -και όχι ως αυτοσκοπός-, που συντελούν και διευκολύνουν την συνάντηση των λαών με το λυτρωτικό μήνυμα του Ευαγγελίου.

Πίστη στήν Ἀνάσταση

«… Ὅλοι μας, πλησιάζουμε τόν Ἀναστημένο Χριστό μας, διακρίνουμε τά τυπώματα τῶν καρφιῶν, καί καταθέτουμε τήν πίστη μας στήν ἐμπειρία καί στή μαρτυρία τῶν μαθητῶν. Πιστεύουμε, “ὅτι Χριστός ἀπέθανεν ὑπέρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν κατά τάς γραφάς. καί ὅτι ἐτάφη, καί ὅτι ἐγήγερται τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ κατά τάς γραφάς”»

Μητροπολίτου Ἀττικῆς και Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 2003), σελ. 171

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 116, 1-09-2003

 “Διά πίστεως περιπατοῦμεν...”

Μητροπολίτου Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου

Εἶμαι ὑποχρεωμένος νά ὑπογραμμίσω, πώς οἱ σύγχρονοί μου, ἐντελῶς αὐθαίρετα, κάνουν ἁπλούστευση καί ἀκύρωση τῶν δεξιοτήτων τῆς ὕπαρξής μας. Παγώνουν τή λειτουργικότητα τοῦ πνεύματος. Καί μηχανοποιοῦν τή ζωή. Δίνουν προτεραιότητα στόν “ὀρθό λόγο” καί στήν προσωπική ἐμπειρία. Καί καταργοῦν τή διεισδυτική ἱκανότητα τῆς πίστης. Πού ἀνοίγει ὁρίζοντες ἐμπειρίας καί γνώσης. Πού ἀνιχνεύει τά μυστικά φιόρδ τῆς ἀνθρώπινης προσωπικότητας καί τά τυπώματα τῆς παρουσίας καί τῆς πορείας τοῦ ἀπρόσιτου Θεοῦ μέσα στήν ἱστορία. Λησμονοῦν, ἤ διαγράφουν τήν ἀπαραβίαστη ἀλήθεια καί πρακτική, ὅτι ἡ πίστη ἔχει τό προβάδισμα στήν ἐξέλιξη καί τήν ὁλοκλήρωσή μας. ῎Οχι μόνο κατά τό βύθισμά μας στήν ὑπέρ αἴσθηση καί ὑπέρ λόγο ὑπέρτατη θεϊκή Παρουσία. ᾿Αλλά καί κατά τό βηματισμό μας στό ἱστορικό μονοπάτι. Στόν ὑλικό περίγυρο, στόν ὁποῖο φυτεύουμε τό μόχθο μας καί τό δάκρυ μας καί καρπούμαστε τή θεωρητική γνώση μας καί τήν ἄμεση ἐμπειρία μας.

῞Ενας ἀπό τούς ἀξιολογότατους Χριστιανούς συγγραφεῖς, ὁ Κλήμης ὁ ᾿Αλεξανδρεύς, ἐπικαλεῖται τή γνώμη τοῦ ᾿Αριστοτέλη στό μεγάλο θέμα, στή σχέση τῆς πίστης μέ τή μάθηση καί μέ τήν ἀνάπτυξη τῆς προσωπικότητας:

Μή στενάζετε ἐναντίον τοῦ ἄλλου

«Μή στενάζετε κατ’ ἀλλήλων, ἀδελφοί, ἵνα μή κριθῆτε· ἰδού ὁ κριτής πρό τῶν θυρῶν ἕστηκεν». (Ἰακ. 5, 9)

Σύντομη ἑρμηνεία: Μή στενάζετε ἀγανακτισμένοι ὁ ἕνας ἐναντίον τοῦ ἄλλου, ἀδελφοί, γιά νά μήν καταδικασθεῖτε ἀπό τόν Κριτή. Ἰδού, ὀ Κριτής στέκεται πολύ κοντά καί εἶναι ἕτοιμος νά παρουσιαστεῖ.

Παναγιώτου Ν. Τρεμπέλα, «Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ΜΕ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ», (Ἀθῆναι: Ἀδελφότης Θεολόγων «Ο ΣΩΤΗΡ», 2011), σελ. 991