Χουντικός ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Ἱερώνυμος (Κοτσώνης);

Στίς 22 Νοεμβρίου τοῦ ἔτους 1989, ὅλοι ἐκεῖνοι, πού ἀγαποῦσαν καί σέβονταν τό σεπτό πρόσωπο τοῦ Ἀρχιεπισκόπου ῾Ιερωνύμου, συγκεντρώθηκαν στή μεγάλη αἴθουσα τῆς ᾿Αρχαιολογικῆς ῾Εταιρείας ᾿Αθηνῶν σέ φιλολογικό μνημόσυνο, ἕνα χρόνο μετά τήν κοίμηση τοῦ ἀληθινοῦ ποιμένα καί κορυφαίου Πανεπιστημιακοῦ δασκάλου.

῞Ενας ἀπό τούς ὁμιλητές, ἦταν ὁ καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου ᾿Αθηνῶν, κ. Μᾶρκος Σιώτης. Πρέπει νά σημειωθεῖ, ὅτι ὁ καθηγητής κ. Σιώτης, ἐκτός ἀπό τήν πανεπιστημιακή του ἐνασχόληση, προσέφερε τίς ὑπηρεσίες του καί στήν ἐπιτελική ἔπαλξη τοῦ ῾Υπουργείου Παιδείας, ὡς Γενικός Διευθυντής Θρησκευμάτων, κατά τήν περίοδο, πού ὁ τότε ᾿Αρχιμανδρίτης καί συνάδελφός του ῾Ιερώνυμος κλήθηκε νά διακονήσει, ἀπό τή θέση τοῦ προκαθημένου, τήν ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος. Ἦταν μάλιστα παρών μέσα στή Σύνοδο πού τόν ἐξέλεξε, ὡς ἐκπρόσωπος τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας. 

Ἐπιστημονικό καί συγγραφικό ἔργο
τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν Ἱερωνύμου (Κοτσώνη)

Τό κείμενο πού ἀκολουθεῖ ἀποτελεῖ μιά ὁμιλία πού ἀπαγγέλθηκε τήν 22-11-1989 στή μεγάλη αἴθουσα τῆς Ἀρχαιοελληνικῆς Ἑταιρίας Ἀθηνῶν ἀπό τόν Μάρκο Σιώτη, ὁμότιμο Καθηγητή Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, κατά τό φιλολογικό μνημόσυνο γιά τήν συμπλήρωση ἑνός ἔτους ἀπό τόν θάνατο τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἱερωνύμου.

Μέ λίγα λόγια ξεδιπλώνεται τό πλούσιο συγγραφικό ἔργο τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου γιά νά θαυμάσουμε καί αὐτή τήν πτυχή τῆς πολυσύνθετης προσωπικότητάς του.

Γιά να διαβάσετε τό σχετικό ἀρχεῖο, πατῆστε τό παρακάτω εἰκονίδιο:

Κυριακή Τυρινής

Έξοδος από την ραστώνη

 Αποστολικό ανάγνωσμα

(Ρωμ.ιγ΄ 11-ιδ΄4)

Του Αρχιμ. Ειρηναίου Μπουσδέκη

«ώρα ημάς ήδη εξ ύπνου εγερθήναι»

Η ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΡΑΣΤΩΝΗΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ

Είναι παράξενο στην εποχή μας που χαρακτηρίζεται από μια ταχύτητα εξελίξεως των πραγμάτων και μια ενεργητικότητα του ανθρώπου για χίλια δυο πράγματα του κόσμου τούτου, στο επίπεδο το πνευματικό ο άνθρωπος ζει σήμερα μέσα στην ραστώνη. Μια ακινησία, μια αδράνεια για τα πνευματικά θέματα, μια παθητική στάση που δείχνει την έλλειψη του ενδιαφέροντος και την ανυπαρξία οραμάτων και μεγάλων σκοπών.

Ο σημερινός άνθρωπος έχει υποκύψει σε ένα όραμα ζωής που χαρακτηρίζεται ἀπό τή ζωή της ευκολίας και της άνεσης, ἀπό την απόλαυση της ύλης και της σάρκας. Ένα ευδαιμονισμό από πλευράς υλικής αλλά συγχρόνως μια νωθρότητα και χαύνωση από πλευράς πνευματικής.

Ὑψηλός δείκτης δημοτικότητας 

Σφύζει ἀπό κίνηση τό παζάρι τῆς δημοτικότητας. Πολιτευτές, ἀρχιεπίσκοποι, ἠθοποιοί, τραγουδιστές, βαρῶνοι τοῦ πλούτου, συνωστίζονται στή φωτεινή δέσμη τῆς κάμερας, γιά νά φωτογραφηθοῦν, νά προβληθοῦν στό γυαλί  και νά ἀνεβάσουν τό δείκτη τῆς δημοτικότητάς τους.

Στά μυστικά τῆς τέχνης τῆς δημοτικότητας δέ θά μπεῖ κανένας ἀπό τούς κοινούς θνητούς. Mήτε θά μάθει τό ὑλικό καί τό ἠθικό κόστος τῆς δημόσιας  προβολῆς. Δέ θά τά δεῖ νά δημοσιεύονται. Δέ θά διαβάσει μέ τά μάτια του τά ἔξοδα σέ χρῆμα.  Mήτε θά ψηλαφήσει τίς ὑπογραφές τῶν συναλλαγματικῶν, πού δίνονται ἤ ἐκβιάζονται στούς σκοτεινούς θαλάμους τῆς διαπλοκῆς. Δέ θά σταθεῖ θεατής καί μάρτυρας στά σπρωξίματα, γιά τό προσπέρασμα στήν κούρσα τῆς πρωτιᾶς. Kαί  στά διαγκωνίσματα,  πού ἀνταλλάσσονται πρίν  τήν κατάληψη τῶν πρώτων  θέσεων  στό βάθρο τῆς  ἐγκόσμιας δόξας.

Περιοδικό «Ἐλεύθερη Πληροφόρηση», φύλλο 26, 1-12-1999

«Ἡ γνῶσις φυσιοῖ, ἡ δέ ἀγάπη οἰκοδομεῖ»

(A΄ Kορινθ. η΄ 1)

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου 

Παλιά ἡ διάγνωσι. Ἀπόσταγμα προσωπικῆς σοφίας  καί  ἔλλαμψης τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Ἐμπειρία τῆς θεοφώτιστης προσωπικότητας τοῦ μεγάλου ἀποστόλου. Tοῦ Παύλου. Kαί χαραγμένη ἀπό τό εὐλογημένο χέρι του στήν ἐπιστολή, πού στέλνει στήν Ἐκκλησία τῆς Kορίνθου.

Ἡ γνῶσι, μικρή ἤ μεγάλη, λυμφατική ἤ πληθωρική, μπορεῖ νά ἀλλοιώσει τήν ὕπαρξι. Nά τήν ἐκτρέψη ἀπό τήν ἰσορροπία τῆς αὐτογνωσίας, τῆς σεμνότητας καί τῆς ταπεινοφροσύνης. Nά τήν ἀπομονώση καί νά τήν ἀποκόψη ἀπό τό κοινωνικό σῶμα τῶν «ἀδελφῶν». Nά τή σπρώξη στήν ἄγονη ἔπαρσι. Nά τήν καταντήση πύργο κλειστό. Tαξιδευτή μοναχικό στό πέλαγος τῆς ἱστορίας.

Ἡ μητρότητα στό νεωτερικό «ἄφυλο» κόσμο

Τοῦ Ἐ. Χ. Οἰκονομάκου

Ὁ φεμινισμός γεννήθηκε στή Δύση ἀπό τήν ἀριστερή ἐκδοχή τοῦ ὑλιστικοῦ Διαφωτισμοῦ, ὡς κίνημα γιά τήν ἰσότητα τῶν φύλων. Ἔθεσε ὡς δεδομένο ὅτι οἱ γυναῖκες, «θύματα» τῆς ἀνά τούς αἰῶνες συστημικῆς ἀνδροκρατίας, βιώνουν ἄδικο «κοινωνικό ἀποκλεισμό». Στήν πορεία, θά προβάλει ἀξιώσεις ἐπανεκτίμησης τῆς ἴδιας τῆς ψυχοσωματικῆς λειτουργίας τῶν φύλων: στόν ἀκτιβισμό του, ὑφέρπει ὄντως «ὀργή» γιά τό ὅτι, ἐνῶ τά δύο φύλα εἰσφέρουν ἐξ ἴσου στή σύσταση τοῦ γονιδιώματος τοῦ νέου ἀνθρώπου, στή συνέχεια ὁ ἄνδρας-πατέρας «ἀποσύρεται» καί εἶναι ἡ γυναίκα-μητέρα ἐκείνη, πού σηκώνει τά βάρη ἐγκυμοσύνης, τοκετοῦ, λοχείας, θηλασμοῦ καί τίς συναφεῖς φροντίδες, μέχρις ὅτου τό νέο πλάσμα αὐτονομηθεῖ βιολογικά. Μέ δεδομένη αὐτή τήν «σεξιστική» διάκριση (τήν ὁποία τό ἔμφυτο μητρικό φίλτρο ἀδυνατεῖ πλέον νά νομιμοποιήση πλήρως ὡς «αὐτονόητη») ὁ φεμινισμός διεκδικεῖ γιά τή γυναίκα, τρόπον τινά, «ἀντισταθμιστικά ὀφέλη»: τόν πρῶτο λόγο στήν τεκνογονία, δηλαδή, κατά τή λειτουργία αὐτή, νά προτάσσει τά δικά της ἐνδιαφέροντα, πρίν ἀπ’ ὁτιδήποτε ἄλλο.

Ἡ προσέγγιση τοῦ ἀοράτου

«Ἄν μείνω καθηλωμένος στόν ὑλικό μου περίγυρο, στό χῶρο πού τόν ψηλαφῶ καί τόν προσδιορίζω, δέ θά φτάσω ποτέ σε Κεῖνον, πού ὑπέρκειται τῆς Δημιουργίας. Θά μείνω φυλακισμένος στό «κτιστό». Καί θά στερηθῶ το «ἄκτιστο». Θά ἀπολαύσω τό «ὁρατό». Καί δέ θά προσεγγίσω τό «ἀόρατο»».

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, «Βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ», α΄ ἔκδ. (Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «ΣΠΟΡΑ», 2003), σελ. 73

Ἐπιστροφή στίς πηγές

Μητροπολίτου Ἀττικῆς καί Μεγαρίδος Νικοδήμου

Kοινή ἡ παραδοχή στούς ἐκκλησιαστικούς καί στούς Θεολογικούς κύκλους, ὅτι πρέπει νά ἐπιστρέψουμε στίς πηγές. Στό γάργαρο νερό τῶν Ἀποστολικῶν καί τῶν Πατερικῶν παραδόσεων. Στά κείμενα, πού ἔθρεψαν καί ζωογόνησαν τήν Ἐκκλησία κατά τή μακρά ὁδοιπορία της στό χῶρο καί στό χρόνο.

Ἡ ἐποχή μας ἔχει ἔμβλημά της τήν ἀλόγιστη ροή. Tήν ξέφρενη ἀλλαγή, πού τήν ἔχει μετονομάσει σέ ἐξέλιξι καί σέ πρόοδο. Kαί τήν εὐμάρεια, πού τήν ἔχει ἀνυψώσει σέ εἰδωλικό βάθρο καί τήν ἔχει ἀνακηρύξει ἀποκλειστικό σκοπό τῆς ζωῆς. Ἡ πραγματικότητα, ὅμως, βεβαιώνει ὅτι μέσα στή μέθη τοῦ καταναλωτισμοῦ, στήν ἀπάτη τοῦ μοντερνισμοῦ καί στήν παραζάλη τοῦ συγκρητισμοῦ, ὁ ἄνθρωπος εὐτελίζεται. Tό πνεῦμα ἐμπορευματοποιεῖται. Kαί ἡ ἀλήθεια συνθλίβεται στό σωρό τῆς προπαγάνδας καί τῆς διαφημίσεως. Ἡ ἀλλοτρίωσι αὐτή, ἐμφανέστατη σέ πιστούς καί σέ ἄπιστους, δημιουργεῖ κλίμα ἀποπροσανατολισμοῦ καί ἀβεβαιότητας. Ἰδιαίτερα στούς ἀνθρώπους, που ἔχουν γευτῆ «ὅτι χρηστός ὁ Kυριος» (A΄ Πέτρ. β΄ 3). Mέσα στή νέφωσι πού δημιουργοῦν τά ὑποπροϊόντα τοῦ σύγχρονου πολιτισμοῦ θολώνει ὁ ὁρίζοντας. Xάνονται οἱ διαβάσεις. Kαταντάει ἀνυπόφορο τό «σήμερα». Ἐμφανίζεται ὡς ἀναπάντητο ἐρωτηματικό τό «αὔριο».

Διωγμός: γνήσιος τρόπος ζωῆς

«...Προσωπικά αἰσθάνομαι ὅτι ἄν ἔχῃ κάποιο νόημα ἡ ζωή καί ἡ διακονία μέσα στήν Ἐκκλησία, τό νόημα αὐτό εἶναι ἡ συμμετοχή στό σταυρό τοῦ Κυρίου μας καί στό σταυρό τοῦ Σώματός Του, πού εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Ἴσως ὁ διωγμός νά εἶναι πιό γνήσιος τρόπος ζωῆς καί πιό γνήσια προσφορά...»

(Από ιδιόγραφη προσωπική επιστολή του Μητροπολίτη Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου προς τον Αρχιεπίσκοπο Iερώνυμο Κοτσώνη).